?а?ба? шал ертегісі

Саба?ты? та?ырыбы: Ертегілер. « ?а?ба? шал» ертегісі

Саба?ты? ма?саты:

1. Ертегілерді? т?рлері, ерешеліктері туралы о?ушыларды? білімдерін тере?дету. «?а?ба? шал» ертегісіні? мазм?нымен таныстыру, ертегі идеясын аны?тай білуге ?йрету;

2. О?ушыны? тілін, ойлау ?абілетін, мазм?ндау да?дысын дамыту; с?здік ?орын толы?тыру;

3. Ертегі ар?ылы халы? ауыз ?дебиетіне деген ?ызы?ушылы?тарын ояту; ой ?ш?ырлы?ы мен тап?ырлы? ар?ылыкез келген жа?дайдан шы?а білуге икемдеу.

Саба?ты? т?рі: жа?а та?ырып

Саба?та ?олданылатын ?діс-т?сілдері: м?нерлеп о?у, с?ра?-жауап, ой тол?ау, де?гейлік тапсырма, к?рнекілік ?олдану.

К?рнекілігі: Интерактивті та?тада?ы слайдтар, та?та алдында?ы к?рме
?атысушылар: 5 сынып о?ушылары.

Саба? барысы: І.?йымдастыру кезе?і.

1.О?ушыларды т?гендеу.

2. К??іл- к?йлері?із жа?сы ма?

3. Балалар, бір жылда ?анша ай бар?

4. Бір айда ?анша апта бар?

5. Б?гін аптаны? ?ай к?ні?

6. Б?гін ?аншасы?

2.?й тапсырмасын тексеру

ІІ.Жа?а саба?.

Жа?а саба??а кіріспен б?рын к?рмемен таныстыру.

?андай кітаптар тізіліп т?р?анын с?рап, о?ушыларды? жауабын жа?а саба?пен пысы?тау.

Интербелсенді та?та?а назарларын аударып, ертегілер т?рімен таныстыру.

Ертегілер туралы т?сінік беру.

1 ?иял – ?ажайып ертегілер- таби?ат сырларын білсек деген тілектен ту?ан;

2 хайуанаттар туралы ертегілер-адам бойында?ы келе?сіз ?асиеттерді к?рсету;

3 т?рмыс- салт ертегілері-е?бек,адалды?,?арапайым ертегілер.

4 шыншыл ертегісі – ?мірде бол?ан шын о?и?аларды суреттеу.

?иял-?ажайып ертегілеріне:

“Ер Т?стік”, “Алтын са?а”, “Тас бол?ан шаhар” ж?не т.б. ертегілер жатады.

Хайуанаттар туралы ертегілерге:

“Арыстан, ?ас?ыр, т?лкі”, “Аю, т?лкі ж?не арыстан”, “К?шік пен мысы?” ж?не т.б. ертегілер жатады.

Т?рмыс-салт ертегілеріне:
“Бозінген”, “Арыстан мен кісі”, “Аю т?лкі ж?не ?ойшы” ж?не т.б. ша?ын ертегілер жатады.

Шыншыл ертегілеріне:
“Аяз би”, “Айлалы тазша”, “Д?мше молда” ж?не т.б. ертегілер жатады.

- Балалар, та?та?а ?ара?дар, б?гін біз, «?а?ба? шал» ?аза? халы? ертегісімен танысамыз.

Д?птерлері?ді ашып, жазы?дар.

1. Жа?а с?здермен ж?мыс

?а?ба? шал- казахское название травы «перекати- поле»

Д?у- великан

Лашы?-лачуга

?орлы?- унижение

?ш алу- отомстить

Орасан к?шті- очень сильный

П?рмен- сила

Тартып жеу- отбирать

2. «?а?ба? шал» ертегісін жо?ары сынып о?ушысы Бондаренко Карина м?нерлеп о?иды.

Б?рын, б?рын б?рында ?а?ба? шал деген шал болыпты. Мал мен бас?а зар болыпты. Кедейліктен шы?папты. Ол ау салып, балы? аулап, тама? асырапты. Жел со?са, шал домалап ж?неледі екен. Содан со? о?ан ?а?ба? шал деген ат ?ойылыпты. К?н сайын ауына ілінген екі балы?ыны? біреуін бір т?лкі ?лімжеттік ?ып тартып жей береді екен. Т?лкіні? ?орлы?ына шыдамай, шал бір к?ні екінші бір жерге к?шем деп, д?ние м?лкін ар?алап жол?а шы?ыпты. Шарша?ан со? оны бір жерге к?міп кетіпті, бір жерге елді? сой?ан малынан жинап ал?ан ішек ?арнын к?міп кетіпті, бір жерге ?арында?ы айранды к?міп кетіпті.Ж?кті? салма?ымен ?а?ба? шал ?шып кетпей келеді. Ж?ктен арыл?ан со?, желмен ?шып, бір жерге ?шып т?сіпті. ?араса, бір д?у екі тауды біріне – бірі ша?па? ?ылып, ?рып т?р екен.
Д?у:
- ?айда бара жат?ан шалсы?? Кел екеуміз к?ш сынасайы? – деп ?азандай бір ?ара тасты к?теріп, аспан?а ла?тырып жібереді де ?айта ?а?ып алып: Ал шал, сен де осылай ?а?па??ыл етші дейді.
Шал сасып, ?айтерін білмей, тасты ??ша?тап аспан?а бір, тас?а бір ?арап, к?німен т?рады.
Сонда д?у:
- Е, не?ып т?рсы?. ЛА?ТЫР – дейді.
Шал т?рып:
- Аспан?а ла?тырсам, аспан жерге айналып т?седі ау деп, жерге ?а?пай т?сірсем, жер ортасынан ойылып т?се ме деп ?ауіп ?ылып т?рмын дейді.
Сонда д?у келіп, шалды? ?олынан ?стай алады да:
- А?са?ал ла?тырмай а? ?ой, текке ?ырыламыз - деп жалынып ?ой?ызады.
Д?уді? а?ылы таязды?ын біліп шал ерленіп, д?уге:
- Кел жерді? ішек ?арнын шы?арйы? - дейді.
Д?у ж?гіріп келіп, жерді теуіп ?алады. Жер тізеден ойылады. Еште?е шы?пайды. Шал ?зі б?рын к?міп ?ой?ан, ?аны - жыны арылма?ан ішек ?арын жат?ан жерді ж?гіріп барып, теуіп ?алса, ішек ?арын шы?ады. Д?у ?ор?ады:
Сосын шал:
- Кел енді жерді? миын шы?арайы?, - дейді.
Д?у бар п?рменімен келіп, жерді теуіп ?алады. Жер та?ы да тізеден ойылады.Еште?е шы?пайды. Шал мана?ы айранын к?міп кеткен жерді ж?гіріп барып теуіп ?алса, быр? етіп айран шы?а келеді. Д?у одан бетер ?ор?ады. Мына шал не деген орасан к?шті деп, шалды? айт?анын істей береді. А?ыры шал онан ?алай ??тыларын білмей:
- Енді ?айт. Ерте? бізге ?она??а кел, - дейді.
Д?у:
Жарайды деп – кетіп ?алады.
Шал ?йіне келіп, кемпіріне:
- Ерте? д?у ?она??а келеді, - дегенде:
- Ойбай, немізді береміз - деп сасады кемпір.
   Шал т?рып:
- Ерте? д?у келеді. Мен есікті? алдында отырармын. Сонда сен оны? к?зінше. Не істеймін шал, - деп ма?ан ?ара, мен не десем, соны істемекші болып, пыша?ты алып т?ра ?мтыл! – деп кемпіріне ?йретіп ?ойады.
   Ерте?іне ?ш д?у келіп, досыны? ?йінде отырады. Сол кезде кемпір т?рып:
- Шал нені асамын ?йдегі ?она??а? Т?к жо? деп! - депті.
   Сонда шал т?рып:
- Бас?ы д?уді? басын ас, ортаншы д?уді? т?сін ас, ол жетпесе досым д?уді? ?зін ас! - дегенде, кемпір пыша?ын алып т?р ?мтылады. ?ш д?у тым тыра?ай ?аша ж?неледі. Досы лашы? ?йін басымен к?теріп ?кетеді. Шал ай?айлап:
- ?й, досым, лашы?ымды тастап кет! ?айда барса? да ??тылмайсын! - дейді. Д?у лашы?ты тастай сала ?ашып бара жатса, бая?ы ?лімжеттік ?ып балы?ын тартып жей беретін т?лкі жолы?ады.
- Та?сыр ?айдан ?ашып келесі? - дейді т?лкі.
- Бір п?ле шалды? ?ырсы?ынан ??тыла алмай ?ашып келеміз, - дейді.
Т?лкі:
- Сол ?а?ба? шалдан ?ор?ып ж?рсі?дер ме - менімен ж?р, мен сені? ?ші?ді алып берейін, - деп, д?уді ертіп, шалды іздеп ?айта келе жатса, шал лашы?ты? жанында т?р екен. Т?лкіні? ертіп келе жат?анын к?ріп, шал ай?ай салады:
- Ей, т?лкі-ау Ар?ы ата?да алты атамны? ??ны бар, бергі ата?да бес атамны? ??ны бар, ?зі?де бітіспейтін кегім бар, ?ш д?уді сол ?шін бергелі жатырсын ?ой! Б?рі бір онымен бітпеймін! - деп дауыстайды.
Сонда д?у ?ор?ып, б?л бізді сол аталарыны? ??нына беруге алдап алып келе жатыр екен ?ой, - деп ойлап т?лкіні ??йры?ынан алып жерге бір ?рып ?лтіріп, алды-артына ?арамастан ?аша ж?неледі. С?йтіп, ?а?ба? шал д?улер мен т?лкіден осылай ??тыл?ан екен дейді.