Табиғатты аялай біл

Табиғат тал бесігің, аялай біл!

Мақсаты : Табиғатты қорғау, сақтау қажеттігі туралы ой, ынта туғызу. Туған жер табиғатына деген сүйіспеншілігін арттыру. Табиғаттағы сұлулықты көре білу, эмоциялық әсер ала білуге, өз ортасында сымбатты да шыныққан тұлға болуға баулу, экологиялық мәдениетті қалыптастыру. Тәрбие сағатының құрылымы:  І бөлім  І. Ұйымдастыру  ІІ. Тәрбие сағатының тақырыбын айтып, мақсатын хабарлау;  ІІІ.Табиғат дегеніміз не? 1.Тіршілік атаулының бар арманы –ауа  2.Тіршілік көзі –су  3. Табиғат байлығы – өсімдіктер  4.Орман сәні –құстар  5.Табиғаттың сұлу мүсіні –жануарлар  ІV. «Жүректен жүрекке» табиғатқа тілек айту  V.Сабақты қорыту.Ән шашу «Біз өмірдің гүліміз" 

І. Ұйымдастыру:   Қайырлы, күн, балалар! Күнде таңертең сендер ояна салысымен , терезені ашып Табиғат-Анаға көз салып қарайсыңдар. Табиғат, Жер – Ана, Отан, Туған жер, Атамекен деген құлаққа жылы естіліп, жүрекке шаттық сезім ұялататын қасиетті қадірлі сөздер. Адамның өзі Табиғат пен Жер – Ананың перзенті. Жер – Ананы сүйе білу оны аялау – адамның азаматтық борышы.

Дәл бүгінгі күні табиғат-Ана бізді несімен қуантты, бізге не айтады?Олай болса, мен сендерді Табиғат -Анаға саяхатқа бірге шығуға шақырамын. Келісесіңдер ме? Өте керемет!  Бүгінгі саяхатымыздың тақырыбы: «Табиғатты аяла» деп аталады.  Мақсатымыз: Біз бүгін, сендермен бірге қоршаған ортаға деген махаббат құндылықтары жайлы түсінігімізді кеңейтеміз, табиғатты сүюді,қорғауды, табиғат-Анаға сүйіспеншілікпен қарауды үйренеміз. Біз бүгін, табиғатпен сырласамыз, оны түсінуге тырысамыз. Біз бүгін, Табиғат-Анадан мейірімділікті үйренеміз!  Табиғат адамзаттың, жалпы тіршілік атаулының ежелден өмір сүріп келе жатқан ортасы, алтын бесігі. Табиғат-сұлулықтың таусылмас көзі.Ендеше біз бүгінгі сабағымызды табиғатпен амандасудан бастаймыз.

Барлығымыз орнымыздан тұрып мына өлең жолдарын бірге айтайық! 

Қайырлы күн, күнім, далам, орманым,  Қайырлы күн, гүлім, құсым, көлдерім.  Қайырлы күн, өсімдіктер, жәндіктер  Қайырлы күн, бар тіршілік иесі! 

Кіріспе: Адам табиғат перзенті. Оның тіршілігі табиғат аясында өтеді.  « Адамдардың табиғатсыз күні жоқ,  Мұны айтуға табиғаттың тілі жоқ » деген сөздері көп жағдайды аңғартатыны анық.Табиғат –бізді қоршаған орта.Адамдар тіршілік етіп отырған ортақ үйі.Адам табиғатпен тығыз өмір сүреді.  Ал,табиғатты қорғау дегеніміз-ауаны ластамау,құстарды аялау,өзен-көлдің суын бүлдірмеу,жан-жануарларға қамқорлық жасау.  -Балалар, жалпы табиғат дегеніміз не ? Оларға нелер жатады?  Оқушылар: Ауа, су ,өсімдіктер, хайуанаттар, құстар,балықтар... 

1. Атамекен жанға жайлы сая бау,  Ар алдында күнә болар табиғатты аямау.  Қанымызға сіңген екен сүтіменен ананың  Туған жердің табиғатын аялау. 

2. Сұлу дала, менің сүйген өлкемсің,  Жаны жайсаң жаратылған еркемсің.  Қандай жақсы қазақ болып туғаным,  О, туған жер, тамашасың, көркемсің! 

3. Табиғатты қорғау үшін бәріміз күресейік,  Бір-бір ағаш және гүл егейік.  Текке отырмай жасымыз бен кәріміз,  Таза ауа үшін терімізді төгейік. 

4. Ашық болса менің байтақ аспаным,  Туған жерім бітпейтін мол дастаным.  Тыныштықты қалаймын өмірде бұл,  Керегі не, керегі не басқаның ?

5. Туған жерім өзіңе не жетеді,  Далам мені мәпелеп тербетеді.  Құшағыңда ең алғаш перзенттерің  Балғын жырын бұлақтай селдетеді. 

« Тіршілік атаулының бар арманы –ауа»

Сөз кезегі оқушыларға беріледі.  1. Табиғат байлықтарының ішіндегі тіршілік атаулының өмір өзегі –ауа.  2. Тіршілікте не дейсің ғой ең қымбат,  Тіршілікте адам қымбат, сен қымбат.  Ал адамға ауа қымбат бәрінен,  Ауа қымбат, алатұғын дем қымбат.  3. Расында да ауадан қымбат еш нәрсе жоқ . Адам бар –жоғы бір-екі минут ғана дем алмай тұра алады. Сондықтан дана халқымызда « Ауадай қажет» деген сөз бар.  Мұғалім: Ия, балалар, ауасыз өмірді елестету мүмкін емес .Ауаны ластамау әрқайсымыздың борышымыз.

Ал тіршілікті сусыз елестету мүмкін бе? 

«Тіршілік көзі –су»

Табиғаттың көркін ажарландырып , жер бетін саялы баққа айналдыратын байлық көзі –су.  Ойлау керек Арал жайын , ел жайын,  Пәк табиғат тозып жатыр жыл сайын.  Өзімізді асыраушы табиғаттай –Ананы  Азаматтық арыңменен аялауға тұр дайын!  Мұғалім :Сонымен су –табиғаттың жаны, қара жердің сәні дедік. Ал табиғатты әдемілікке бөлеп тұрған не?

-Ол –өсімдіктер.

«Табиғат байлығы –өсімдіктер »

-Табиғат байлығының бір тобы –жер бетіндегі әдемі өсімдіктер.Олар туралы не айтамыз?  1. Өсімдіктер, ағаштар табиғатымызды түрлендіріп тұрған түкті кілем сияқты. 2. Халқымыз өсімдікті өмір өзегі деп алып, одан қамқорлығын еш аямаған. «Әкеңнен мал қалғанша тал қалсын» деген көрнекті сөз соның айғағы. Сондықтан мен осы отырған барлығыңызды өз өлкелеріңіздің өсімдіктерін біліп, оларды қорғауға шақырамын.  Мұғалім: Расында да, өлкемізді саялы баққа айналдыру әрқайсымыздың қолымыздан келеді.  -Ал сол әдемі табиғатымызды әсем әнге бөлейтін не ,балалар?

-Құстар 

Құстар – табиғаттың көркі!

1. Табиғаттың сәні де, әні де қалықтай ұшқан құстар. Олардың әсем әндері бойымызды балқытып, еріксіз еліктіреді.

2. Олар –біздің қанатты достарымыз. Олар –табиғат сақшылары. Егістіктің, бау-бақшаның сенімді серігі. Сондықтан ата-бабамыз құстарды қадірлеп, құрметтеген.

3. Олар батыр ұлдарын сұңқарға, сұлу қыздарын аққуға теңеген.  Мұғалім: Қазақтар құстарға қарап ауа райын да болжай білген.  • Құс жүнін үрпитсе, жаңбыр жауады, ауа райы өзгереді.  • Сары шымшық ысқырса- шынымен күз болғаны.  • Қарға қарқылдаса -қар жауады.  • Жыл құсы қаптап кетсе -көктем ерте келеді.  • Көкек қатты әрі жиі шақырса –күн жылиды.  • Сауысқан шақылдаса, қонақ келеді. 

-Құстарды табиғаттың әні десек, табиғаттың сәнін келтіретін тағы да нелер деп ойлайсыңдар?

-Хайуанаттар  

«Табиғаттың сұлу мүсіні-жануарлар»

Табиғаттың сұлу мүсіні , көрікті келбеті – жануарлар. Халқымыз ежелден-ақ жануарларды көзінің қарашығындай аялап, қамқорлыққа алған.

Мұғалім:  Өте жақсы, балалар біз табиғаттың тамаша туындыларына саяхат жасадық. Табиғат-Ана адамзат баласына бар қажетті нәрсенің барлығын да беріпті.Ол бізге дем алсын деп ауа берді,ішсін, бар қажеттіне жаратсын деп мөлдір су берді, ғажайып жасыл әлем сыйлады, орман-тоғайымыз әдемі болсын деп құсы мен әдемі аңдарын берді, қысқасы біз өмірге қажеттінің бәрін Табиғат- Анадан алады екенбіз.  Ол қандай мейірімді,өзі қандай дархан,кең болса да, жүрегі де дәл сондай қайырымдылыққа, мейірімділікке толып тұр. Олай болса біз, балалар дәл қазір Табиғат-Анадан үйренген мейірімділігімізді бір-бірімізге арнаймыз. Сабақты қорытындылау кезеңі: «Жүректен жүрекке» Аспаның ашық болсын!  Аспаныңды бұлт торламасын!  Тоғайың аң мен құсқа толсын!  Суың мөлдір, таза болсын!  Өзен, көлің, теңізің балықтарға толсын!  Орманың қызыл, жасыл гүлдерге толсын!  Күнің жарық болсын!т.б.  Хормен :  Табиғат сені сүйеміз,  Басымызды иеміз!