Дананың кілттері оқушылардың сын тұрғысынан ойлау қабілетін арттырады.
            
                                    Просмотр содержимого презентации
                                                    
                    «Дананың кілттері»
                            
            
                                                            
     
Сын тұрғысынан ойлауды дамыту құралдары 
 
 
 
« Дананың кілттері » 
     
Сын тұрғысынан ойлауды дамыту құралдары   
1.Ақылдың алды қалпағы 
- Ақ (ақ бұлттар) - фактілер, цифрлар және мәліметтерді таза күйінде беру 
- Қызыл (от) – ішкі сезім, эмоция, сезінулер және интуицияны білдіру 
- Қара (тұман) – негативті ойлау, мысалы: “бұл орындалмайды, себебі....” 
- Сары (күн) - оптимизмді, ашықтықты, позитивті және конструктивті ойлар, ұсыныстар, мысалы: «неге, бұл міндетті түрде орындалады!» 
- Жасыл (дала) – жаңа идеялар ағымын тудыратын шығармашылық ойлар 
- Көк (аспан) – жоғары деңгейдегі жалпы көзқарастарды, білдіреді, қорытындылайды. 
 
     
Сананың әдеттері 
Сананың 16 әдеті бар: 
- табандылық таныту; 
- қызбалықпен күресу; 
- басқаларды тыңдау – түсіністікпен және тілектестікпен; 
- ойлау икемділігін таныту; 
- ойлау үдерісіміз туралы ойлау – метатану; 
- дәлдік пен шынайылыққа қол жеткізу; 
- сұрақ қою және проблеманы тұжырымдау; 
- бар білімін жаңа жағдайға қолдану; 
- анық және дәл ойлау және өз ойын білдіру; 
- барлық сезім ағзаларының көмегімен ақпарат жинау; 
- инновацияларды жасау, қиялдау және енгізу; 
- таң қалып, ілтипат білдіру; 
- тәуекелдер үшін өзіне жауапкершілік алу; 
- әзіл-оспақ іздестіру; 
- өзара байланыстырып ойлау; 
- үздіксіз оқу. 
  
     
Жауап беруді талап ететін сұрақтарды жазу.  ББТЗО кестесі. 
Б 
Б 
Т 
О 
Ол туралы мен не білемін? 
Нені білгім келеді? 
Көбірек ақпаратты мен қайдан таба аламын? 
Одан әрі не істеу 
 керек? 
З 
Нені зерделеу керек? 
     
Ойлау карталары 
- МӘНМӘТІНДІ АЙҚЫНДАУ 
- СИПАТТАУ 
- САЛЫСТЫРУ ЖӘНЕ ҚАРАМА-ҚАРСЫ ҚОЮ 
- ЖІКТЕУ 
- БӨЛІК/ТҰТАС 
- САБАҚТАСТЫҚТЫ АНЫҚТАУ 
- СЕБЕП ПЕН САЛДАР 
- ҰҚСАСТЫҚТАРДЫ ПАЙДАЛАНУ 
 
     
Блум таксономиясы 
Бағалау 
Бағалау 
Жинақтау 
Жинақтау 
Талдау 
Талдау 
Қолдану 
Қолдану 
Түсіну 
Түсіну 
Білу 
Білу 
     
ТНАОҚ ( DATT - Direct Attention Thinking Tools )   
Тікелей назар аударуға арналған ойлау құралы –Эдвард де Боно ойлап шығарған. 
- С&Ж – Салдарлары және Жалғастыру 
- ҚАҚ – Қосу, Алу, Қызықты 
- ТТБ - Тану, Талдау, Бөлу.  
- БФЕ – Барлық факторларды ескеру 
- ММЗ – Мақсаттар, Міндеттер, Заттар 
- БМТ – Баламалар, мүмкіндіктер, таңдаулар 
- БАП – Басқа адамдардың пікірі 
- БҚҚ – Басқа да қатысы бар құндылықтар 
- БМБ – Бірінші маңызды басымдықтар 
- ЖШҚӘІ – Жоба, Шешім, Қорытынды, Әдіс-тәсіл, Іс-қимыл   
 
Ойлау бутерброды   
Бұл – ойлау үдерістерін басқару стратегиясы. Бастамастан бұрын тоқтап, ойланып алыңыз! 
Дайындалыңыз. 
Мыналарға уақыт бөліңіз: 
Санаңызды таза ұстаңыз. 
Соңғы рет не істегеніңізді еске түсіріңіз. 
Осы жолы не істейтіңізді көз алдыңызға елестетіңіз. 
Жаңа тапсырмаға кірісіңіз. 
Мыналармен байланыс орнатыңыз: 
Өзіңіз білетін басқа заттармен; 
Өзіңіз жасап отырған басқа заттармен; 
Өзіңіз зерделеп отырған басқа заттармен. 
Өзіңізден сұраңыз: 
Не жақсы шықты? 
Не қиындық тудырды? 
Нені жақсартуға болады? 
     
Сын тұрғысынан ойлауды дамыту құралдары 
« Дананың кілттері » 
     
«Дананың кілттері»  дегеніміз не? 
 
Тони Райан жасаған тәсіл – ойлауды талап ететін тапсырмаларды орындауға оқушыларды қызықтыру және тарту үшін арнайы әзірленген жиырма шақты іс-әрекеттер кешені. 
     
 Мақсаты: 
      көмекші сұрақтар, тапсырмалар арқылы оқушының талдау жасау, сын тұрғысынан және креативті ойлау қабілетін ашу 
     
Түрлері: 
     
«Керісінше» кілті 
 «Істей алмаймын», «Ешқашан», «Істемеймін» 
 сөздерін пайдалануды көздейтін тапсырма, мысалы, “Сіз Лондонда ешқашан таба алмайтын заттардың тізімін жасаңыз.” 
 
     
“ Егер де...”кілті   
  «Егер де» деп басталатын сұрақты қойып, мектептердің  кәсіби қоғамдастығының маңызын жариялаңыз 
     
 «Әліпби» кілті 
-  Бүгінгі жүргізілген жұмысқа қатысы бар сөздердің тізімін А-дан Я-ға дейін тізбектеңіз 
 
“ Жаңа дизайн” кілті 
- ВАR- Ағылшын сөзі 
- В. - артық 
- А. - қосу 
- R. - алып тастау, күнделікті заттарға жаңа дизайн беру үшін қолданылады . 
 
     
“ Кемшіліктер” кілті 
- Нақты бір пән немесе тәжірибелік сабақ бойынша кемшіліктер тізімін жасаңыз. 
 
 “ Тағы қалай?” 
 
- Күнделікті қолданылатын заттарды әртүрлі жағдайда пайдалану тізімін жазу үшін қиялға ерік беру 
 
“ Жөнсіздік” кілті 
Виртуалды орындауға болмайтын жөнсіз пікірлер айтыңыз, содан соң оны дәлелдеуге ұмтылыңыз.