М.Өтемісұлы "Ереуіл атқа ер салмай", "Жалғыздық" өлеңдері

Осы сабақ жоспарыммен жас мамандарға аз да болса көмек бергім келді.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«М.Өтемісұлы "Ереуіл атқа ер салмай", "Жалғыздық" өлеңдері»

№ 15 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті

пәнінің мұғалімі

Арызғұлова Б.Қ.

Сабақтың тақырыбы: Махамбет Өтемісұлы

«Ереуіл атқа ер салмай», «Жалғыздық» өлеңдері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға ақын өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет беріп, Махамбеттің елін езгіден ерліктің биік шыңына шақырған, ел бірлігін жырлаған өлеңдерін танып-білуге үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың патриоттық сезімін дамыта

отырып, Махамбет өлеңдерінің құдіреттілігіне, өміршеңдігіне, ерлік

пен егемендікті, азаттықты аңсаған ер екеніне көз жеткізу

Тәрбиелік: Ақынның асыл мұрасын оқушы бойына сіңіріп, ұлттық

рухта ерлікке, батылдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа материалды меңгерту сабағы.

Сабақтың әдісі: проблемалық ой тастау, баяндау, сұрақ-жауап, ізденушілік,

зерттеушілік іс-әрекеттері, сұрақ-жауап, топтастыру.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, Махамбет өмірі туралы мәліметтер

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Өткен сабақтарда өтілген ежелгі дәуір әдебиеті тақырыбы бойынша сұрақ-жауап әдісімен түсінгендерін, сабақты қалай меңгергендерін білу.

Сұрақтар:

1. Ежелгі дәуір әдебиетінің өкілдері кімдер?

2. Жүсіп Баласағұн кім?

3.”Құтты білік” кітабының кейіпкерлері кімдер?

4. Махмұт Қашқари туралы не білесіз?

5. Рабғузи туралы не білесіз?

6. Рабғузидің қандай әңгімелері бар?

7. Сәйф Сараи кім, оның кітабы қалай аталады?

8. Шығармаларының мазмұнына қысқаша түсінік беру. Шығармаларының негізгі идеясы не?

Жаңа сабақ.

Махамбет!

Махамбет...

Білмеймін жел ме, сел ме,

Жырда онымен бір тұлға теңдесер ме...

Әділетсіз дүниенің қабырғасын

Махамбетше сөгер жан кездесер ме...

Ондай жыр ем кеселге...

Махамбет өмірімен қысқаша таныстыру

1803 жылы қазіргі Батыс Қазақстан облысы, Орда ауданы, Нарын құмында дүниеге келген. 1846 жылы 20-қазанда Атырау облысы, Махамбет ауданындағы Қараой деген

өңірде жерленген. Қазақтың көрнекті ақыны.

1836-1838 жылдары Исатай Тайманов бастаған шаруалар көтерілісінің жалынды жыршысы, қозғалысты ұйымдастырушы тарихи қайраткер тұлғалардың бірі.

Махамбеттің ата-тегімен ұрпақтары:

Беріш

Тумаш

Өмірзақ

Құлмәлі

Шыбынтай, Өтеміс,Қобылабай

Қожахмет,Ибраһим, Хасен, Бекмағамбет, Досымайыл,

Әйіп, Сүлеймен, Махамбет, Тоқтамыс, Сымайыл

Махмет, Нұрсұлтан

Сауғабай

Мырзағали, Шәкір

Жүректерді қозғалтып, бұлқынтатын,
Махамбетше қиқулап, сарнататын.
Ақынның өлеңдерін жатқа айтатын.
Бар ма екен ортамызда жас Махамбет?

(Ақын өлеңдерін жатқа айту)

Махамбеттің шығармалары:

Өлеңдері:

«Ереуіл атқа ер салмай»

«Соғыс»

«Мінкен ер»

«Тарланым»

«Мұнар күн»

«Ұлы арман»

«Тайманның ұлы Исатай»

«Орай да борай қар жауса»

«Ерлердің ісі бітер ме?»

«Толарсақтан саз кешіп»

«Нарын»

«Баймағамбет сұлтанға айтқаны»

Күйлері:

“Өкініш”

“Қайран, Нарын”

“Жұмыр қылыш”

“Терезе”

“Арысты аңсау”

“Жорық”

Махамбет шығармашылығын зерттеушілер:

Х. Досмұхамбетов

М. Әуезов

Қ. Жұмалиев

З. Қабдолов

С. Қирабаев

М. Мағауин

Өлеңдерін мәнерлеп оқыту.

Ереуіл атқа ер салмай

Ереуіл атқа ер салмай,

Егеулі найза қолға алмай,

Еңку-еңку жер шалмай,

Қоңыр салқын төске алмай,

Тебінгі терге шірімей,

Терлігі майдай ерімей,

Алты малта ас болмай,

Ат үстінде күн көрмей,

Ашаршылық, шөл көрмей,

Өзегі талып ет жемей,

Ер төсектен безінбей,

Ұлы түске ұрынбай,

Түн қатып жүріп, түс қашпай,

Тебінгі теріс тағынбай,

Темір қазық жастанбай,

Қу толағай бастанбай,

Ерлердің ісі бітер ме?!

Өлеңде ақын
не нәрсеге шақырады?

Сатылай талдату

Өлеңнің аты –

Авторы –

Тақырыбы –

Идеясы –

Шумағы –

Тармағы –

Бунақ –

Буын –

Ұйқасы –

Жырдың көркемдік ерекшелігі:

Өзіңнен туған жас бала, Аллитрация

Сақалы шығып жат болмай.

_________________________

Ереуіл атқа ер салмай, Гипербола

Егеулі найза қолға алмай.

_________________________

Түн қатып жүріп, түс қашпай, Ассонанс

Тебінгі теріс тағынбай,

Темір қазық жастанбай.

Жалғыздық

Бұл дүниенің жүзінде

Айдан көркем нәрсе жоқ,-

Түнде бар да, күндіз жоқ.

Күннен көркем нәрсе жоқ,-

Күндіз бар да, түнде жоқ.

Мұсылманшылық кімде жоқ,

Тілде бар да, дінде жоқ.

Көшпелі дәулет кімде жоқ,-

Бірде бар да, бірде жоқ.

Азамат ерлер кімде жоқ,-

Еріккен күні қолда жоқ.

Заманым менің тар болды-

Тура әділдік биде жоқ.

Бәрін айт та, бірін айт,

Қаумалаған қарындас

Қазақта бар да, менде жоқ.

Мына өлең жолдарының мағынасын ашып жаз

Заманым менің тар болды-

Тура әділдік биде жоқ.

Бәрін айт та, бірін айт,

Қаумалаған қарындас

Қазақта бар да, менде жоқ.

Бекіту

Тест сұрақтары:

Махамбет кім?

а) ақын

ә) би

б) айтыскер

в) жазушы

2. Махамбет қай жылы дүниеге келді?

а) 1802 ж

ә) 1804 ж

б) 1803 ж

в) 1805 ж

3. Махамбет Қазақстанның қай облысында дүниеге келді?

а) Оңтүстік Қазақстан облысы

ә) Солтүстік Қазақстан облысы

б) Шығыс Қазақстан облысы

в) Батыс Қазақстан облысы

4. “Әй, Махамбет, жолдасым” деген өлеңдікім шығарған?

а) Исатай

ә) Махамбет

б) Ақтамберді

в) Дулат

5. Махамбет өлеңдерінде жиі кездесетін жер аты

а) Орынбор

ә) Қараой

б) Атырау

в) Нарын

. Исатайға арналған жоқтау өлеңі?

а) “Тарланым”

ә) “Ұлы арман”

б) “Жәңгірдің ісі”

в) “Нарын”

7. Махамбеттің әкесінің аты кім?

а) Бекмағамбет

ә) Өмірзақ

б) Махмұт

в) Өтеміс

8. Махамбет өліміне себепші болған адам?

а) Ықылас

ә) Жәңгір хан

б) Баймағамбет

в) Қарауылқожа

9. Махамбеттің күйін ата?

а) “Қосалқа”

ә) “Балбырауын”

б) “Нарын”

в) “Адай”

10. Махамбет қай жерде жерленді??

а) Орал

ә) Нарын

б) Бекетай құмы

в) Қараой

Білгенің абзал!
1.Алматылық көрнекті суретші Мадияр Ысқақов Махамбет ақынның суретін салған
2.Халық мұрасының жанашыры Мұстафа Исмағұлов Махамбеттің домбырасын

1979 жылы тауып алып, 1985 жылы халық аспаптар мұражайына тапсырған.
3.Махамбет ақынның мүсінін республиканың белгілі антрополгі Ноэль Шаяхметов жасаған.

Қорытындылау.

Әрі ақын, әрі батыр Махамбет!

Ұрпаққа ұран есімің бұл бүгінде,

Сендей ер жоқ мынау жердің жүзінде.

Ерлігіңді қайталаған Қайраттай

Жас ұрпағың көбейеді түбінде!

Үйге тапсырма.

1.Махамбет өлеңдерін жаттау

2. «Туады ерлер ел үшін» ой-толғау

Оқушыларды бағалау.

Предмет: Всем учителям

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 8 класс

Скачать
М.Өтемісұлы "Ереуіл атқа ер салмай", "Жалғыздық" өлеңдері

Автор: Арызгулова Бахыткуль Кужабергеновна

Дата: 23.01.2017

Номер свидетельства: 382890

Похожие файлы

Махамбет ?теміс?лы "Ереуіл ат?а ер салмай", "Жал?ызды?" ?ле?дері

object(ArrayObject)#853 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(109) "Махамбет ?теміс?лы "Ереуіл ат?а ер салмай", "Жал?ызды?" ?ле?дері"
    ["seo_title"] => string(72) "makhambiet-otiemisu-ly-ierieuil-atk-a-ier-salmai-zhalg-yzdyk-olien-dieri"
    ["file_id"] => string(6) "249686"
    ["category_seo"] => string(10) "literatura"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1446962273"
  }
}

Саба?ты? та?ырыбы: Махамбет ?теміс?лы «Ереуіл ат?а ер салмай», «Жал?ызды?», «М?нар к?н» ?ле?дері

object(ArrayObject)#875 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(171) "Саба?ты? та?ырыбы: Махамбет ?теміс?лы    «Ереуіл ат?а ер салмай», «Жал?ызды?»,  «М?нар к?н» ?ле?дері "
    ["seo_title"] => string(103) "sabak-tyn-tak-yryby-makhambiet-otiemisu-ly-ierieuil-atk-a-ier-salmai-zhalg-yzdyk-mu-nar-kun-olien-dieri"
    ["file_id"] => string(6) "159493"
    ["category_seo"] => string(7) "prochee"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1421914205"
  }
}

М.?теміс?лы «Ереуіл ат?а ер салмай», «М?нар к?н», «Жал?ызды?», «Мен-??стан ту?ан ??маймын» ?ле?дері

object(ArrayObject)#853 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(171) "М.?теміс?лы  «Ереуіл ат?а ер салмай», «М?нар к?н»,  «Жал?ызды?»,  «Мен-??стан ту?ан ??маймын» ?ле?дері"
    ["seo_title"] => string(83) "motiemisulyierieuilatkaiersalmaimunarkunzhalgyzdykmienkustantugankumaimynoliendieri"
    ["file_id"] => string(6) "289598"
    ["category_seo"] => string(10) "literatura"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1454842387"
  }
}

Конспект урока на тему М.?теміс?лы "Жал?ызды?", "Мен-??стан ту?ан ??маймын"

object(ArrayObject)#875 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(128) "Конспект урока на тему М.?теміс?лы  "Жал?ызды?", "Мен-??стан ту?ан ??маймын" "
    ["seo_title"] => string(82) "konspiekt-uroka-na-tiemu-m-otiemisu-ly-zhalg-yzdyk-mien-k-u-stan-tug-an-k-u-maimyn"
    ["file_id"] => string(6) "194189"
    ["category_seo"] => string(10) "literatura"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1427734613"
  }
}

Махамбет ?темисулы

object(ArrayObject)#853 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(35) "Махамбет ?темисулы "
    ["seo_title"] => string(21) "makhambiet-otiemisuly"
    ["file_id"] => string(6) "202538"
    ["category_seo"] => string(10) "literatura"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1429274338"
  }
}

М.Өтемісұлы "Ереуіл атқа ер салмай", "Жалғыздық" өлеңдері

Просмотр содержимого документа «М.Өтемісұлы "Ереуіл атқа ер салмай", "Жалғыздық" өлеңдері»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«М.Өтемісұлы "Ереуіл атқа ер салмай", "Жалғыздық" өлеңдері»