М.?теміс?лы «Ереуіл ат?а ер салмай», «М?нар к?н», «Жал?ызды?», «Мен-??стан ту?ан ??маймын» ?ле?дері

Пәні: Әдебиет

Сыныбы:8

Сабақтың тақырыбы: М.Өтемісұлы «Ереуіл атқа ер салмай», «Мұнар күн»,

«Жалғыздық», «Мен-құстан туған құмаймын» өлеңдері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: М.Өтемісұлының өмірі, шығармашылығы жайында

мағлұмат беру, шығармаларының өзекті тақырыбын,

түйінді идеясын анықтау.

Дамытушылық: Өлеңдерін нақышына келтіре отырып , мәнерлеп оқу

арқылы талдау, бүгінгі өмірмен салыстыру, зерттеу, ой

қорыта білу қабілетін қалыптастыру, өз пікірін қорғай

білуге дағдыландыру.

Тәрбиелік: Ерлікке, батырлыққа баулу, елін, жерін сүюге,

Ұлтжандылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі: аралас

Сабақтың түрі: дәстүрлі, жаңа білімді бекіту

Сабақтың көрнекілігі: презентация,қима қағаздар, плакат, маркер,интерактивті

тақта.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: СТО стратегиялары, 6 ойлау қалпағы

Сабақта 7 модульдің кіріктірілуі: « АКТ», «Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер»,

«Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау», «Сыни

тұрғыда ойлауға үйрету», «Оқытуды басқару және

көшбасшылық», «Жас ерекшелігіне сәйкес оқыту»

Пәнаралық байланыс: тарих

Болжамданған нәтиже: Оқушылар ақынның шығармаларына жан-жақты талдау

жасайды, негізгі ойын түсінеді, өмірмен

байланыстырады, өз ойларын жүйелі жеткізе біледі,

ынтымақтасып жұмыс істеуге үйренеді

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушылармен амандасу,түгелдеу.

ә) Сыныпта жағымды психологиялық ахуал туғызу (бір-біріне тілек айту)

б) Оқушыларды топқа бөлу.(өлең жолдары арқылы)

в) Бағалау парақшасын тарату

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

1. Сөзжұмбақ шешу

2. Топтық тапсырма

ІІІ.Жаңа сабақ:

1. «Ойлан.Жұптас.Талқыла»

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

1. «Сәйкестендіру картасы»

« Венн диаграммасы»

«Екі жақты түсіндірме күнделігі»

« Семантикалық кесте»

Оқушыларды формативті бағалау.

2. Дәптермен жұмыс.

Оқулықтан ақынның қанатты сөздерін алып, мағынасын ашу, мақал-мәтел

жазу.

3. Проблемалық сұрақтар қою.

V. Жаңа сабақты қорытындылау және оқушыларды бағалау.

1. «6 ойлау қалпағы»

2. «Өзін-өзі бағалау» парақшасының қорытындысын шығару.

3. «Поэзия минуты»

VІ.Үйге тапсырма:

1. «Туады ерлер ел үшін»(шығарма)

2. Ақынның кез-келген өлеңін жаттау

Рефлексия. «Екі жұлдыз бір тілек»

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушылармен амандасу,түгелдеу.

ә) Сыныпта жағымды психологиялық ахуал туғызу (бір-біріне тілек айту)

б) Оқушыларды Махамбет өлеңдері арқылы топқа бөлу.

«Қызғыш құс», «Тарланым», «Жалғыздық», «Ереуіл атқа ер салмай»

в) Бағалау парақшасын тарату

ІІ.Үй жұмысын сұрау.

1. Сөзжұмбақ шешу.

1.Алғашқы қоғамдық қауым адамдарының дүние, жаратылыс жайындағы түсінігін білдіретін қалыптасқан әңгімелерді не дейді? (миф)

2. «Диуани хикмет» кітабының авторы (А.Йассауи)

3. М.Қашқари мақалын толықтыр

---------------- батыр өткінші жаңбырдай, білімі мірдің оғындай (хас)

4. Оғыздың анасының аты кім? (Айқаған)

5. ХІ ғасырда « Түркі сөздерінің жинағы» деп аталатын кітапты кім жазды? (М.Қашқари)

6.Ж.Баласағұни қай қалада туып өскен? (Баласағұн)

7. Түркілердің «Атыл» деп аталған өзен қалай аталған? (Еділ)

8. «Алғашқы» деген мағынаны білдіретін түркілердің көсемі (Тұңға)

«Махамбет» сөзі шығады

Олай болса, бүгінгі сабағымыз алдаспан ақын Махамбет Өтемісұлының өмірі, шығармашылығы жайлы болмақ.

2.Топтық тапсырма.

1-топ. ХІХ ғасыр әдебиеті. М.Өтемісұлы

2-топ. Махамбеттің хан ордасында болуы, жастық шағы

3-топ. Исатай, Махамбет бастаған шаруалар көтерілісі.Истай кім?

4-топ. Махамбет-батыр, күйші, ақын

Оқушылар үйден оқып келген және өз бетінше ізденіп келген мәліметтерімен бөліседі.

Критерий :

1.Мазмұндылығы

2.Сөйлеу шеберлігі

3.Тың деректер

ІІІ Жаңа сабақ:

1. «Ойлан.Жұптас. Талқыла»

1-топ. «Ереуіл атқа ер салмай» өлеңін мәнерлеп оқып, сатылай кешенді талдау

жасайды

2-топ. «Мұнар күн» өлеңін мәнерлеп оқып, сатылай кешенді талдау

жасайды

3-топ. «Мен-құстан туған құмаймын» өлеңін мәнерлеп оқып, сатылай кешенді

талдау жасайды

4-топ. «Жалғыздық» өлеңін мәнерлеп оқып, сатылай кешенді талдау жасайды Критерий:

1.Мәнерлеп оқи білуі

2. Талдай жасай білуі

3.Өз ойын әдеби тілде жеткізуі

ІV.Жаңа сабақты бекіту.

1. «Сәйкестендіру картасы» ( ақынның өлеңдерін сәйкестендіреді)

«Венн диаграммасы» (сол кезең мен қазіргі кезеңді салыстырады)

«Екі жақты түсіндірме күнделігі» (ақын өлеңдерінен үзінді айтып, өз алған

әсерін айту)

«Семантикалық кесте» (берілген үзінділер ақынның қай өлеңінен үзінді екенін

айту)

Критерий:

1. Тапсырманы дұрыс орындай білуі

2. Өз пікірлерін қорғай білуі

3. Сөйлеу шеберлігі

Оқушыларды формативті бағалап отыру.

2.Дәптермен жұмыс.

Оқулықтан ақынның қанатты сөздерін алып, мағынасын ашу, мақал-мәтелдер табу.

3.Проблемалық сұрақтар қою.

-Қазіргі кезде елі үшін жанын қиған Махамбет секілді адамдар бар ма?

V.Жаңа сабақты қорытындылау және оқушыларды бағалау.

1. «6 ойлау қалпағы» (өз көзқарастарын білдіреді)

Ақ (ақ бұлттар) - фактілер, цифрлар және мәліметтерді таза күйінде беру

Қызыл (от) – ішкі сезім, эмоция, сезінулер және интуицияны білдіру

Қара (тұман) – негативті ойлау, мысалы: “бұл орындалмайды, себебі....”

Сары (күн) - оптимизмді, ашықтықты, позитивті және конструктивті ойлар,

ұсыныстар, мысалы: «неге, бұл міндетті түрде орындалады!»

Жасыл (дала) – жаңа идеялар ағымын тудыратын шығармашылық ойлар

Көк (аспан) – жоғары деңгейдегі жалпы көзқарастарды, білдіреді,

қорытындылайды.

1. «Өзін-өзі бағалау» парақшасы ( қорытындысын шығару)

2. «Поэзия минуты»

Ақынның кез-келген өлеңін жатқа оқиды

VI Үйге тапсырма:

1. «Туады ерлер елі үшін» (шығарма)

2. Ақынның кез-келген өлеңін жаттау.

Рефлексия. «Екі жұлдыз, бір тілек»

Қызғыш құс

Ау, қызғыш құс, қызғыш құс,

Қанатың қатты, мойның бос.

Исатайдан айырылып,

Жалғыздықпен болдым дос.

Ау, қызғыш құс, қызғыш құс,

Ел қорыған мен едім,

Мен де айырылдым елімнен.

Көл қорыған сен едің,

Сен де айырылдың көліңнен

Аспандап ұшқан қызғыш құс

Сені көлден айырған-

Лашын құстың тепкіні

Мені елден айырған-

Хан Жәңгірдің екпіні

Ереуіл атқа ер салмай

Ереуіл атқа ер салмай,

Егеулі найза қолға алмай

Еңку-еңку жер шалмай,

Қоңыр салқын төске алмай

Тебінгі терге шыдымай,

Терлігі майдай ерімей

Алты малта ас болмай,

Өзіңнен туған жас бала

Сақалы шығып жат болмай,

Ат үстінде күн көрмей

Ашаршылық шел көрмей

Ерлердің ісі бітер ме

Жалғыздық

Бұл дүниенің жүзінде

Айдан ару нәрсе жоқ

Ол түнде бар да, күндіз жоқ.

Күннен ару нәрсе жоқ,

Ол күндіз бар да,түнде жоқ.

Мұсылманшылық кімде жоқ,

Тілде бар да, дінде жоқ.

Көшпелі дәулет кімде жоқ

Бізде бар да, бірде жоқ.

Азамат ерлер кімде жоқ,

Еріккен күні қолда жоқ

Заманым менің тар болды

Тура билік биде жоқ.

Тарланым

Таудан мұнартып ұшқан тарланым,

Саған ұсынсам қолым жетер ме

Арызым айтсам өтер ме

Арыстаным көп болды-ау

Саған да менің арманым

Кермиығым,кербезім,

Керіскедей шандозым

Құландай ащы дауыстым

Құлжадай ащы дауыстым

Қырмызыдай ажарлым

Хиуадай базарлым

Теңіздей терең ақылдым

Тебіренбес ауыр мінездім