Досым көпті жау алмайды

Топқа бөліну

«Жүз теңгең болғанша,

Жүз досың болсын»

Мақалдың мағынасын ашыңдар.

«Тыңдайтын үшбұрыштар»

СПИКЕР мұғалімнің нұсқаулығы бойынша тақырыпты түсіндіреді (немесе проблема туралы өз ойымен бөліседі).

ИНТЕРВЬЮЕР мұқият тыңдайды және егжей-тегжейін анықтау үшін сұрақтар қояды.

ХАТШЫ үдерісті бақылайды және «спикерге» де, «интервьюерге» де кері байланыс береді.

1-тапсырма. Мәтінді оқыңдар.

Қалың қар жауған қыстың бір күні еді. Арман қолына күрек алып, есік алдын тазалауға кірісті. Көрші үй жаққа қарап еді, үйге барар жолы жасалынып дап-дайын болып тұрғанын көрді. Ертеңіне қайта қар жауды. Арман көршісінен қалыспайын деп бұл жолы әдеттегіден жарты сағатқа ерте тұрды. Далаға шығып қараса, көрші үйдің есік алды баяғыдай тазаланып қойыпты. Үшінші күні қар кешегіден де көп жауды. Бұл жолы Арман жолды тазалау үшін кешегіден де ертерек тұрса да, көршісінің үйіне жол тазаланып қойғанын көрді. Бұған таңғалған Арман көршісімен кездескен сәтте: “Сіз есік алдындағы қарды қалай ғана тазалап үлгересіз? Әр көргенімде үнемі тап-таза болып тұрады” деп сұрады. Көршісі оған: “Жолды қардан ешқашан тазалаған емеспін. Келіп-кететін достарымның көптігінен болса керек, жол өздігінен тазаланып тұрады” деді.

Ғаламтор мәліметтерінен.

1-топ: Мәтінге тақырып қойып, себебін түсіндіріңдер.

2-топ: “Дос” деген ұғым туралы өз ойларыңды баяндаңдар.

3-топ: Дос туралы мақал-мәтел айтыңдар, оның мақал не мәтел екендігін ажыратыңдар.

Етістік дегеніміз не?

Сұрақтары қандай?

Етістік — заттың қимылын, іс-әрекетін білдіріп, не істеді? не қылды? қайтті? деген сұрақтарға жауап беретін сөз табы.

Етістік сөйлеуде маңызды рөл атқарады. Етістіксіз сөйлем құрау мүмкін

емес. Тіліміздегі барлық сөздік қордың жартысына жуығын етістіктер құрайды.

Етістіктің 10-нан аса мағыналық топтары бар.

Етістік

Құрылысына қарай

Құрамына қарай

Дара етістік:

Күрделі етістік:

Негізгі түбір

айт, қайт.

алып қайт,

етістік:

қайта бер .

көр, ал .

Туынды түбір

етістік:

ойла, қолда.

Есте сақта!

Етістік — жақ, шақ, рай түрлеріне қарай және жекеше, көпше, анайы, сыпайы түрде түрленіп, сөйлемде баяндауыш қызметін атқаратын етістік формасы. Мысалы: Біз мектепте оқимыз. Сен пойызбен келдің.

2-тапсырма. Достық туралы қанатты сөздерді оқып, ондағы етістіктерді табыңдар.

Достық әлсізденген сайын сыпайылық

арта түседі.

Уильям Шекспир

Достық асықпай өсетін өсімдік секілді. Ол пісіп-жетілуі үшін

талай сыннан өтуі керек.

Джордж Вашингтон

Өмір сүрудің екі заңын білген адам бақытты болар. Бірі — не

болса соны жей бермей, азығына талғаммен қарайтын жан, бірі —

кім болса сонымен дос болмай, айналасындағы достарын жөнімен

таңдай білетін адам.

Омар Хаям

3-тапсырма. Өлеңді оқып, өлеңдегі мәтінге сәйкес бой сергіту жаттығуын

жасаңдар. Өлеңдегі етістіктерді тауып, оларды сөз құрамына қарай талдаңдар.

Еркiн ұста денеңдi,

Тарсылдатпай едендi.

Орнымыздан тұрып ап,

Жүгiрейiк бiр уақ.

Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.

Аяқты алға созайық

Тiк көтерiп, қозғайық.

Тым сылбыр да болмайық

Алға қарай озбайық.

Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.

“ Рөлдік оқу”

Әр топтан 1 оқушыдан тұрып, рөлге бөліп оқиды.

1- топ: автор

2 – топ: түлкі

3 – топ: тырна

— Айып етпе, бұдан өзге берер еш

тамағым жоқ, — дейді.

— Осыған да рақмет. Енді сен маған қонаққа кел.

Келесі күні түлкі тырнаға қонаққа келеді. Тырна сорпа дайындап, оны мойны тар құмыраға құйып дастарқанға қойыпты. Тырна:

— Іш, қымбаттым. Қысылма, — дейді.

Түлкі құмыраны ары айналып, бері айналып, сорпаны іше алмайды. Құмыраға тұмсығы кірмей қояды. Ал тырна ұзын тұмсығымен шоқи береді. Сөйтіп, бәрін де ішіп қояды да, түлкіге қарап:

— Ренжіме, қымбаттым. Бұдан өзге берер тамағым жоқ, — дейді.

Тойып қайтқысы келген түлкі ренжіп, үйіне аш қайтыпты.

Халық ертегісі

«Ойланып көр!» әдісі

• Сұрақтарға топпен бірлесе отырып ойланып жауап беріңдер.
• 1-топ: Қалай ойлайсыңдар, осы ертегіде түлкі мен тырна бір-біріне қандай қонақжайлылық көрсетті?
• 2-топ: Сендер осы ертегіні басқаша қалай аяқтар едіңдер?
• 3-топ : Келесі жолы түлкі мен тырна қонақтарын қалай күтеді деп ойлайсыңдар?Достық туралы тағы қандай ертегі білесіңдер?

Бағалау

«Досымды бағалаймын»

Әр оқушы өзінің досын бүгінгі сабаққа қатысуына байланысты бағалайды.

Үйге тапсырма

Мәтіндегі ойды жалғастырып, «Менің досым» тақырыбында мақал-мәтел, нақыл сөздерді қолданып эссе жазыңдар. Ондағы етістіктерді құрамына қарай талдаңдар.