"Дәнді дақылдар"

Сабақтың кезеңдері

уақыты

Мұғалім әрекеті

Оқушының әрекеті

Мақсаты

-Кіріспе 3-5 мин

3м

Қима қағаздар арқылы топқа бөлу

Қима қағаздағы сөздер арқылы оқушылар 2 топқа бөлініп отырады.

1-топ. Бидай 2-топ . Күріш

Оқушыларды топтық жұмысқа бейімдеу.

2м

«Сұрақ-жауап» әдісі

Дәнді дақылдарға нелер жатады? Қандай дақылдарды білесіңдер? Олардан не алынады? Күріштің қандай түрлерін егіп жатыр? Біздің еліміз үшін бидай мен күріштің қаншалықты пайдасы бар? Бидайдың қандай түрлері бар?

Оқушылар сұрақтарға жеке- жеке жауап береді.немесе әр топтан оқушылар бірлесе отырып жауап береді.

Түрткі сұрақтармен қайта бағыттау сұрақтарын қолдану

Сыныптағы диалогтік әңгімені дамыту

Оқушылардың сыни ойлауы,есте сақтау қабілеті артады

Тұсау кесер

(5-10 мин)

10м

Топтық жұмыс

1. Бидай

2. Күріш

(оқушылар өз білетіндерін постер бетіне түсіреді)

Мұғалім әр топқа бағалау парақшасын береді.

( Сабақтың барысында бағалау парақшасын оқушылар толтырып, өз-өздерін бағалап,сабақ соңында мұғалімге береді)

Оқушылар топ ішінде жұмыс жасап.өз тақырыптарын постер арқылы қорғайды Топ мүшелері бір- бірінің жұмыстарын «Екі жұлдыз,бір ұсыныс» арқылы бағалайды

(әр топ мүшелері өздерінің сабаққа дайындығын Бағдаршам арқылы көрсетеді)

Қызыл түс- дайын емеспіз

Сары түс-жартылай дайынбыз

Жасыл түс-сабаққа дайынбыз

Топтық жұмыс арқылы танымын,дағдыларын, сөйлеу мәдениетін ,ізденімпаздығын, сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын дамытады

5м

Жаңа сабақ

Дәнді дақылдардың сипаты

Халық үшін дәнді дақылдар тағамдық өнімнің көзі және мал шаруашылығы үшін жем-шөп ретінде маңызы зор. Адам баласы ғажайып нәрселерді ойлап тапқан. Солардың ішіндегі ең құдіреттісі-нан. Сондықтан дәнді дақылдарды дүние жүзіндегі халықтардың барлығы өсіреді.

Ауыл шаруашылығының дамуы ең алдымен астық шаруашылығының дамуына тікелей байланысты байланысты. Ауыл шаруашылығы көптеген дәнді дақылдарды өсіреді. Олар негізгі пайдалануына қарай ірі екі топқа бөлінеді; азық-түлік және жем-шөп дақылдары. Азық-түлік дақылдарының кейбірін жем-шоп және тамақ ретінде пайдаланады. (жүгері,арпа,сұла жармасы) Негізгі астық тұқымдас дақылдар: бидай,қара бидай,,арпа,сұлы,жүгері,тары,

күріш. Тары,күріш және қарақұмық пайдалану түріне қарай жармалық дақыл болып есептеледі. Дәнді дақыл адам үшін нан,өнеркәсіптің көптеген саласына шикізат, мал үшін жем.Адам тағамы үшін кең тараған –бидай мен күріш.Жер шарындағы халықтың 70-ке жуығыбидайды,, қалғаны-күрішті азық-түлік ретінде пайдаланады.Бұл дақылдарда белок пен углевод көп. Онда А және В витаминдері бар.

Астықтан нан пісіреді,макарон,кондитер өнімдерін,тағамдық құнарлы азықтар,консервілер әзірлейді,сыра дайындауға,спирт,крахмал алуға пайдаланады.

Дәнді дақылдарды топтастыру. Негізгі дәнді дақылдарға дәнді астық,бұршақ және қарақұмық жатады. Дәнді дақылдар екі топқа бөлінеді: Бірінші астық тобы немесе қарапайым астық-бидай,қара бидай,арпа,сұлы.Екінші астық тобы немесе тары тұқымдас астық-жүгері,тары,күріш,құмай. Бірінші топтың дәнінде ұзыннан созылатын ойпаң сызық,өніп келе жатқан көптеген тамыршалар болады.Гүл шоғыры масақ немесешашақ басты (сұлы) болады.Бұл дақылдар суыққа төзімді,ылғал сүйгіш болады.

Екінші топтың дәнінде ойпаң сызық болмайды.Гүл шоғыры шашақ басты және собық (жүгері) басты болып келеді.Бұларбірінші топ дақылдарына қарағандажылу сүйгіш,құрғаққа төзімді болады.

Дәнді дақылдар күздік және ерте,әрі кеш пісетін жаздық дақылдар болып бөлінеді.Күздік дақылдар-бидай,қара бидай, арпс.Ерте пісетін жаздық дақылдар-бидай, қара бидай,арпа, сұла сорттары.Кеш пісетін жаздық дақылдар-тары,жүгері,құмай,күріш.

(Ақ күріштің атасы-Ы Жахаев туралы ой қосу)

Жаңа сабақты пысықтап,

Оқулықпен, дәптермен жұмыс жасайды.

Ізденімпаздығы артады.

Сандық техналотияларды қолдану арқылы баланың ойын дамыту

Ізденімпаздығы артады

Негізгі бөлім

(15-20)

5м

Жеке жұмыс

Оқулықпен жұмыс

Дәптермен жұмыс

Оқушылар жаңа тақырып бойынша түйіндеме жазады

Жаңа тақырыпта пысықтайды

3м

Жұптық жұмыс

Сәйкестендіру тапсырмасы

(Жаңа тақырыпты пысықтау мақсатында тапсырманы орындайды)

Мәтіннің мазмұнын пысықтау

Сыни тұрғыдан ойлауын дамытады

7м

Жеке жұмыс

Шығармашылық жұмыс

Берілген тақырыптар:

1. «Сыр күріші-ел ырысы»

2. «Арпа,бидай ас екен...»

3. Ақ күріштің атасы-Ыбырай Жақаев 125жаста»

4. «Нан болса ән де болады»

Оқушы шығармашылық жұмыс жасайды

Сыни ойлауын дамытады,сөйлеу мәдениетін арттырады,,өз ойларын жүйелі жеткізе білежді

Қорытынды

(5-10 мин)

3м

Дәнді дақылдарға байланысты пайдалы кеңестер мен қызықты мәліметтер

5м

БББ кестесін толтыруға әр оқушыға жеке-жеке таратып береді

Оқушылар тапсырманы орындайды

Б-білемін

Б-білдім

Б-білгім келеді

Топ мүшелері жазғандарын жеке-жеке оқып шығады.

Кері байланыс орнату,

Сөйлеу мәдениетін,ойын дамыту

2м

Оқушыларды бағалау

Үйге тапсырма беру

Дәнді дақылдардың сипаты

Дәнді дақылдардың суретін салу

Оқушылар топ ішінде өздері бағалау парақшасы бойынша бір-бірін бағалап,мұғалімге қорытындысын ұсынады

Үй тапсырмасын алады

Өтілген тақырыпты пысықтайды,ізденеді.