??ра? ??рау ?нері

??ра? ??рау ?нері

Ата-баба м?расы,?нер ?неге ?лгілеріні? ?ажеттісін бала бойына сі?іре отырып,?олымен істетіп,к?зіне к?рсете іс-т?жірибе ар?ылы бойына ?алыптастыру ?ажет. ?аза? хал?ыны? с?ндік ?олданбалы ?ол ?нері- салт д?стірімізді? т?рмыс тіршілігімізді? ?ажетін ?тейтін к?п салалы м?дени м?ра.

Саба?ты? ма?саты: Білімділік:??ра? ?неріні? ерекшеліктерін мен техникасын ме?герту, мата ?алды?тарын пайдалы іске асыру.Ата-бабаларымызды? асыл ?азынасына деген к?з?арастарын ?алыптастыру.Дамытушылы?:іскерлігін,шы?армашылы? ?абілеттерін шы?дау, ойын, ?иялын дамыту.Т?рбиелік: с?лулы??а,жина?ылы??а ?йрете отырып, эстетикалы? т?рбие беру.

Саба?ты? т?рі: танымды?, практикалы?

К?рнекілігі: ??ра? ?лгілері,схемалар

?ажетті ??ралдар: ?р т?рлі маталар, ине-жіп, ?айшы, ?а?аз, тігін машинасы,бейнетаспа.

П?н аралы? байланыс: математика, бейнелеу ?нері

Саба?ты? барысы: І.?йымдастыру. о?ушыларды? саба??а дайынды?ын тексеру. Саба??а к??ілдерін аудару.

II. ?й тапсырмасын с?рау. Бізді? ата-?желеріміз ертеректе жазу-сызу болма?ан кезді? ?зінде т?рлі геометриялы? фигуралар?а ??састырып ??ра?тар тіккен. Оны тікелей с?лу таби?атпен байланыстырып ал?ан, мысалы: «Ботак?з, ?ош?ар м?йіз, ж?лдыз» ??ра?ы ?ш?ан ??сты?, тырнаны? ?шуына ?арап «тырна ?атар» ??ра?ын ??ра?ан.
О?ушылардан ??ра?ты? шы?у тарихына байланысты ??гімелерін ты?дайы?.

ІІІ.Жа?а саба?ты т?сіндіру.

а.шы?у тарихы, ?.??ра? т?рлері б.?олданылуы в.??ра? ??рау ?дісі

а. ??ра? ?нері тек ?аза? хал?ында емес, бас?а ?лт ?кілдерінде де дамы?ан.Жапон хал?ында «САШИКО», Орыс хал?ында «Лоскутная техника»,Европа халы?тарында «ПЭЧВОРК» деп аталады.

?аза? хал?ыны? с?ндік ?олданбалы ?ол ?нері- салт д?стірімізді? т?рмыс тіршілігімізді? ?ажетін ?тейтін к?п салалы м?дени м?ра.

Бізді? ?аза? хал?ында ?ол ?нерді? ежелгі м?расы болып келген с?ндік ?олданбалы б?йымдарды? бірі- ??ра? ??рау.

Ертеректе баласы шетіней берген ата-ана, к?рші ауыл?а барып ?й-?йден ??ра?ты? ?иындысын жинайды. Б?л жинал?ан ?иындыны «жиынды» деп атайды. Осы жиынды матадан жас н?рестеге астарлап, етегін ?айырмай «сілекей» я?ни к?йлек тіккен. Етегін ?айырма?ан себебі, артынан бала ілессін, ??ралсын деген ниетпен ?айырма?ан.
?ош?ар м?йіз оюын тікелей малмен байланыстырып, оны аса бір д?лдікпен ??ра?ан, м?нда?ы ойлары ?рпа?ым малды, жанды болсын деп ырымдар?а балап тіккен.
?.??ра? ?нері 5 т?рге б?лінеді:
1. Геометриялы?.
2. Зооморфты.
3. ?сімдік тектес.
4. Т?рмысты?.
5. Космогениялы?.

б.?олданылуы

??ра? ?нері ?аза? хал?ында 19-20 ?асырда пайда бола баста?ан.
??ра? ??рау барысында, біздер т?рлі геометриялы? фигураларды? басын ??растыруды игеріп, ?шб?рышты? ?абыр?асымен, т?ртб?рышты? табаныны? бір-біріне те? болуын, ?лшем арасында?ы байланыстылы?ты есептеуді ?йренеміз. ??ра? с?нді болу ?шін е? алдымен ?лгісін ?демілеп ?лгілеп алуымыз керек.

Бізді? ?аза? тілінде ??ра? с?зіні? екі ма?ынасы бар. Біріншісі, к?лді? жа?асында ?сетін ?сімдікті ??ра? десек, екіншіден, мата ?иындысынан жасалатын б?йымды ??ра? дейді. Я?ни ??ра? дегеніміз шы?ынсыз ?нім жасауды? бір т?рі. Негізінен ??ра?ты? 200 ден аса т?рі бар. Соны? ішінде т?ртб?рыш, сегіз сай, м?йіз ??ра?, ?иы?ша ??ра?, ?шб?рыш, а??у, шахмат, торк?з, г?л ??ра?ы, ж?лдызша ??ра?ы ел ішінде ке?інен тара?ан.
??ра? ?иындыларын бір-бірімен беттестіріп тіккен кезде 5-10 мм ?алдырып тігу керек. ?те ?демі, ?сем шы?ады. ??ра? ??рау барысында матаны? с?йкестігіне м?н беруіміз кажет. Егер матаны? ?алы?ды?ы тура келмесе, тіккен ??ра?ымыз талап?а сай, с?нді шы?пайды. Б?йымымыз с?нді ?рі мы?ты к?ріну ?шін ??ра?ты астарлап тігуіміз керек, ол ?шін алдымен ??ра?ты? ?лгісін технологиялы? картасын жасап, ?лшемін ал?ан со?, сол ?лшемде астар алып ??ра?ты тігуді бастаймыз.

Саба?та? ?ауіпсіздік ережесін еске т?сіруден бастаймыз.
1. Инемен ж?мыс істеу кауіпсіздік ережесі. Инені жерге ?адамау? саба?сыз ?алдырмау, инені ауыз?а салмау т.б.
2. ?айшымен ж?мыс істеуді? ?ауіпсіздік ережесі. ?айшыны ашы? ?алдырмау. ?айшыны берген кезде, ?шкір жа?ын ?зіне ?аратыып ?сыну.
3. Тігін машинасымен ж?мыс істеу ?ауіпсіздік ережесі.
Тігін машинасын іске ?осар алдында, д?рыс саба?талуын тексеру электр ж?йесіне, д?рыс ?осылуын м??ият ?ада?алау.
Б?гінгі саба?ымызды? ?раны «Талаппен баста, тал?аммен ая?та»
Тест

1. Ж?лдыз ??ра?ы ?ай топ?а жатады?
А) Зооморфты ?) Космогоникалы?
б) Геометриялы? в) т?рмысты?
2. ??ра? ?нері неше т?рге б?лінеді.
А) 4 ?) 5
б) 2 в) 3
3. ??ра? ?нері ?аза? хал?ында ?ай ?асырда пайда болды?
А) 19-20 ?) 15-16
б) 17-18 в) 16-17
5. Сегіз жапыры? ??ра?ы ?ай топ?а жатады.
А) ?сімдіктектес ?) Геометриялы?
б) Космогониялы? в) Т?рмысты?
6. ??ра?ты тіккен кезде т?зу, ?демі шы?у ?шін тігіске ?анша мм ?алдырамыз?
А) 15-20мм ?) 20-25мм б) 2-3мм в) 5-10мм.
7. ??ра?ты? с?нді болуы несіне байланысты?
А) ?лгісіне ?) К?леміне б) Тігісіне в) Орындалуына
8. ??ра? ??рау ?андай материалдан жасалады?
А) Был?ары ?) Тері б) Мата в) Полиэтлен.

?. ?йге тапсырма. ?йге ??ра? к?рпешелер тігуді? технологиялы? картасына ?арап к?рпеше тігу тапсырылады.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«??ра? ??рау ?нері »

Ата-баба мұрасы,өнер өнеге үлгілерінің қажеттісін бала бойына сіңіре отырып,қолымен істетіп,көзіне көрсете іс-тәжірибе арқылы бойына қалыптастыру қажет. Қазақ халқының сәндік қолданбалы қол өнері- салт дәстіріміздің тұрмыс тіршілігіміздің қажетін өтейтін көп салалы мәдени мұра.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:құрақ өнерінің ерекшеліктерін мен техникасын меңгерту, мата қалдықтарын пайдалы іске асыру.Ата-бабаларымыздың асыл қазынасына деген көзқарастарын қалыптастыру.

Дамытушылық:іскерлігін,шығармашылық қабілеттерін шыңдау, ойын , қиялын дамыту.

Тәрбиелік: сұлулыққа,жинақылыққа үйрете отырып, эстетикалық тәрбие беру.

Сабақтың түрі: танымдық, практикалық

Көрнекілігі: құрақ үлгілері,схемалар

Қажетті құралдар: әр түрлі маталар, ине-жіп, қайшы, қағаз, тігін машинасы,бейнетаспа.

Пән аралық байланыс: математика, бейнелеу қнері

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру. оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабаққа көңілдерін аудару.

II. Үй тапсырмасын сұрау. Біздің ата-әжелеріміз ертеректе жазу-сызу болмаған кездің өзінде түрлі геометриялық фигураларға ұқсастырып құрақтар тіккен. Оны тікелей сүлу табиғатпен байланыстырып алған, мысалы: «Ботакөз, қошқар мүйіз, жұлдыз» құрағы ұшқан құстың, тырнаның ұшуына қарап «тырна қатар» құрағын құраған.
Оқушылардан құрақтың шығу тарихына байланысты әңгімелерін тыңдайық.

ІІІ.Жаңа сабақты түсіндіру.

а.шығу тарихы,

ә.құрақ түрлері

б.қолданылуы

в.құрақ құрау әдісі

а. Құрақ өнері тек қазақ халқында емес, басқа ұлт өкілдерінде де дамыған.Жапон халқында «САШИКО», Орыс халқында «Лоскутная техника»,Европа халықтарында «ПЭЧВОРК» деп аталады.

Қазақ халқының сәндік қолданбалы қол өнері- салт дәстіріміздің тұрмыс тіршілігіміздің қажетін өтейтін көп салалы мәдени мұра.

Біздің қазақ халқында қол өнердің ежелгі мұрасы болып келген сәндік қолданбалы бұйымдардың бірі- құрақ құрау.

Ертеректе баласы шетіней берген ата-ана, көрші ауылға барып үй-үйден құрақтың қиындысын жинайды. Бұл жиналған қиындыны «жиынды» деп атайды. Осы жиынды матадан жас нәрестеге астарлап, етегін қайырмай «сілекей» яғни көйлек тіккен. Етегін қайырмаған себебі, артынан бала ілессін, құралсын деген ниетпен қайырмаған.
Қошқар мүйіз оюын тікелей малмен байланыстырып, оны аса бір дәлдікпен құраған, мұндағы ойлары ұрпағым малды, жанды болсын деп ырымдарға балап тіккен.
ә.Құрақ өнері 5 түрге бөлінеді:
1. Геометриялық.
2. Зооморфты.
3. Өсімдік тектес.
4. Тұрмыстық.
5. Космогениялық.

б.қолданылуы

Құрақ өнері қазақ халқында 19-20 ғасырда пайда бола бастаған.
Құрақ құрау барысында, біздер түрлі геометриялық фигуралардың басын құрастыруды игеріп, үшбұрыштың қабырғасымен, төртбұрыштың табанының бір-біріне тең болуын, өлшем арасындағы байланыстылыұты есептеуді үйренеміз. Құрақ сәнді болу үшін ең алдымен үлгісін әдемілеп үлгілеп алуымыз керек.

Біздің қазақ тілінде құрақ сөзінің екі мағынасы бар. Біріншісі, көлдің жағасында өсетін өсімдікті құрақ десек, екіншіден, мата қиындысынан жасалатын бұйымды құрақ дейді. Яғни құрақ дегеніміз шығынсыз өнім жасаудың бір түрі. Негізінен құрақтың 200 ден аса түрі бар. Соның ішінде төртбұрыш, сегіз сай, мүйіз құрақ, қиықша құрақ, үшбұрыш, аққу, шахмат, торкөз, гүл құрағы, жұлдызша құрағы ел ішінде кеңінен тараған.
Құрақ қиындыларын бір-бірімен беттестіріп тіккен кезде 5-10 мм қалдырып тігу керек. Өте әдемі, әсем шығады. Құрақ құрау барысында матаның сәйкестігіне мән беруіміз кажет. Егер матаның қалыңдығы тура келмесе, тіккен құрағымыз талапқа сай, сәнді шықпайды. Бұйымымыз сәнді әрі мықты көріну үшін құрақты астарлап тігуіміз керек, ол үшін алдымен құрақтың үлгісін технологиялық картасын жасап, өлшемін алған соң, сол өлшемде астар алып құрақты тігуді бастаймыз.

Сабақтаң қауіпсіздік ережесін еске түсіруден бастаймыз.
1. Инемен жұмыс істеу кауіпсіздік ережесі. Инені жерге қадамауғ сабақсыз қалдырмау, инені ауызға салмау т.б.
2. Қайшымен жұмыс істеудің қауіпсіздік ережесі. Қайшыны ашық қалдырмау. Қайшыны берген кезде, үшкір жағын өзіне қаратыып үсыну.
3. Тігін машинасымен жұмыс істеу қауіпсіздік ережесі.
Тігін машинасын іске қосар алдында, дұрыс сабақталуын тексеру электр жүйесіне, дұрыс қосылуын мұқият қадағалау.
Бүгінгі сабағымыздың ұраны «Талаппен баста, талғаммен аяқта»
Тест

1. Жұлдыз құрағы қай топқа жатады?
А) Зооморфты ә) Космогоникалық
б) Геометриялық в) тұрмыстық
2. Құрақ өнері неше түрге бөлінеді.
А) 4 ә) 5
б) 2 в) 3
3. Құрақ өнері қазақ халқында қай ғасырда пайда болды?
А) 19-20 ә) 15-16
б) 17-18 в) 16-17
5. Сегіз жапырық құрағы қай топқа жатады.
А) Өсімдіктектес ә) Геометриялық
б) Космогониялық в) Тұрмыстық
6. Құрақты тіккен кезде түзу, әдемі шығу үшін тігіске қанша мм қалдырамыз?
А) 15-20мм ә) 20-25мм б) 2-3мм в) 5-10мм.
7. Құрақтың сәнді болуы несіне байланысты?
А) Үлгісіне ә) Көлеміне б) Тігісіне в) Орындалуына
8. Құрақ құрау қандай материалдан жасалады?
А) Былғары ә) Тері б) Мата в) Полиэтлен.