Ою сырлары

Ою сырлары

?олданбалы ?ол?нер – б?л кешегі ата-бабаларымыздан мирас болып ?ал?ан ба?а жетпес ??ндылы?. Б?л ??ндылы?ты ?лтты? т?рбие к?зіне айналдырып, халы? т?рбиесіні? ??ралы ретінде пайдалана отырып, ?лтты? ерекшелікті? сыры неде екендігін ай?ындап беруге болады. Осы т?р?ыдан ал?анда ?олданбалы ?ол?нерді ?йрету жастарды? бойында ?лтты? ??ндылы?тарды ?алыптастыру?а ар?ау бола алады дегім келеді. Шеберлерді? ?олынан шы??ан ?ол?нер туындыларын халы?ты? ?мірі мен т?рмысынан б?ліп ?арау м?мкін емес. ?йткені, б?л б?йымдар адамдарды? рухани байлы?ын, сонымен ?атар онда?ы т?рлі-т?сті ою-?рнектер халы?ты? мол м?расын ж?не адамзат пен ?арым-?атынасын, бірлігін н?с?айды. ?аза? хал?ыны? байыр?ы заманда ?ылым, білімге ?олы жетпесе де, с?лулы? пен ?семдікті, ?йлесімділікті тандай да, тол?ай да, шебер жасай да білген.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ою сырлары»

Жауһар

жәдігерлер

Мұрат Айдана

17 орта мектептің

9 сынып оқушысы

мақсаты: Халқымыздың ұмтылып бара жатқан қолөнер түрлерін, оның ішінде:сырмақ, ,түскигіз өнерін жаңғырту және жас ұрпақтың өнерге деген құлшынысын арттыру .

Түрін-ай текеметтің, асыл қандай

Үңілдім үнсіз ғана басымды алмай.

Келе ғой қошақаным өзіме деп,

Әжем кеп сыйпагандай шашымнан жәй.

Ф. Оңғарсынова

Қазақ халқы-кең байтақ елімізде қалыптасқан

көне мәдениеттің тікелей мұрагері және сол

дәстүрді дамытушы, жаңғыртып байытушы,

ұлттық қолөнердің үздік үлгілерін атадан

балаға мұра етуші.

Ою-өрнек , орнамент (лат. ornamentum – әсемдеу, сәндеу) – әр түрлі заттарды (үй-іші мүліктері, тоқыма бұйымдар, еңбек құралдары, ), архитектуралық ғимараттарды әшекейлеуге арналған, жүйелі ырғақпен қайталанып отыратын әрі үйлесімділікке құрылған өрнек-нақыштар.

Қазақстан аумағында Ою-өрнектің ең қарапайым элементтері Андронов дәуірінен жеткен көзе әшекейлерінен байқалады.Мұндай әшекейлер “жал”, нүкте, ирек тәріздес болып келеді. Ою-өрнек түрлі геометриялық пішіндерден құралып, зерлеу, дәнекерлеу, оймалау, кестелеу, құйма-жапсыру әдістері арқылы жасалады.Ұлттық Ою-өрнек көбіне өзіне тән белгілерінің жүйелерін қазақ халқының қалыптасуымен әрі республиканың қазіргі аумағын мекендеген Азияның басқа да халықтары мәдениетімен тығыз байланыста дамыды .

« ҚОСМҮЙІЗ » ою-өрнегі қойдың, ешкінің, сиырдың екі мүйіз ін ғана бейнелейді және кейде «ырғақ», кейде «ілмек» деп аталатын оюларды «қосмүйіз» дейді. Үй жиһаздары мен тұрмыстық заттарды, киім-кешек, қару-жарақтарды безендіру үшін пайдаланатын қой, ешкі, сиыр, бұғы, марал сияқты жануарлардың қос мүйізін бейнелейтін ою-өрнек. Қазіргі кезде «қосмүйіз» ою-өрнегін сәукеле ге, айыр қалпақтың төбесіне, шетіне, қамзолдың алдыңғы жағына, етік тің қонышына салады.

Түрін-ай текеметтің, асыл қандай

Үңілдім үнсіз ғана басымды алмай.

Келе ғой қошақаным өзіме деп,

Әжем кеп сыйпагандай шашымнан жәй.

АРҚАРМҮЙІЗ » деп аталатын ою-өрнек қойдың мүйізін бейнелейтін оюдың түрі. Бұл элемент «қошқармүйізге» өте ұқсас, бірақ, оған қарағанда шиыршықтанып, тармағы одан көбірек болып келеді (кілем, тұскиіз, сыр- мақ, кесте, киім-кешек пен үй жиһаздарында кездеседі).

Өткірдің жүзі,

Кестенің бізі.

Өрнегін сендей

Сала алмас…

/Сегіз аяқ. Абай/

22.10.16

« СЫНЫҚМҮЙІЗ » морт сынған тік төртбұрыш жасап, төрт рет ішке қарай иіледі. Бұл ою-өрнек кілемдерді, шилерді, басқұр меналашаларды, сондай-ақ әр түрлі қалталарды безендіру үшін пайдаланылады, ал сырт көрінісі малдың сынған мүйізіне ұқсайды.

« ГҮЛ » ою-өрнегі гүл өсімдігінің барлық түрлерін тұспалдап тұрады. Бұл өрнектің түрі үш жапырақты ою-өрнектен басталып, он екі жапырақты ою-өрнекке дейін қолөнер бұйымдарында кездеседі. Кесте тоқуда және киім-кешектердің жағасына, қалтасына, жиектеріне салады.

« СУ ӨРНЕГІ » деп әрбір өрнекті беліп тұрған жолақты айтады. Су өрнегі екі қатар сызық аралығында ирек сызық арқылы дөңгелек, төртбұрыш бейнелерді жасайды. Бұл ою-өрнекті «бессаусақ», кейде «бесгүл» деп те атайды.

« БАҒАНӨРНЕК » қора төбесінің арқалығын астына тіреп тұратын діңгек ағаш. Осы ағаш секілді ою-өрнөк салынатын заттың, бұйымның ортасына келтіріледі, оны негіз қылып алып, жан-жағын басқа өрнектермен бейнелейді. Бұл өрнек асадал, кебежелердің аяқтарында, қырларында, айна қойғыштың шетінде, піспек саптардың жоғарғы жақ басында, адалбақанның бойында жиі ұшырайды және текеметтің орта тұсын көмкеруде кездеседі.

Қазақтың ою-өрнегінің шығу тарихы өте тереңде жатыр, сонау ерте заманда адамдар қоршаған ортаны бейнелеу үшін көрген білгенін сурет арқылы жеткізген. Мысалға: “алтын адам” тұла бойындағы ою-өрнектер типизациялау арқылы бейнеленген зооморфты суреттер. Осыдан –ақ қазақтың ата-бабасы деп жүрген сақтар, ғұндар жануарлар мен өсімдіктерді оюлар арқылы бейнелегенін көреміз . Қазіргі таңда осы оюлардың 200 –дей түрі бар. Қазақтың ұлттық өнеріндегі ою-өрнектің алар орны ерекше сарқылмас қазынасы деп айтуға болады.

♦ Сан ғасырлар бойы халықтың жұтамас өнеріне айналған қолөнер туындысы бүгінгі күні де өз орнын тауып, шеберлердің ізденісі мен қиялы арқылы дамып жаңа түр, жаңа мазмұнға ие болуда. ♦ Ендеше мектепте ою-өрнек арқылы халық қазынасынан хабар беріп оқытуда таптырмас тәрбие құралы деп санаймын.

Аңсаумен күнім өтті қанша менің,

Желбауда, басқұрда ма аңсау емім.

Әжемнің көзіндей бұл оюларды,

Таба алмай дала кезіп шаршап едім

Ф. Оңғарсынова

22.10.16

Ою-өрнекте де мазмұн бар. Ол халықтың

салт-дәстүрімен үндесіп, сабақтасып жатады.

Қорыта айтқанда, халық мұрасындағы ұлттық

өрнек өнерінің танымдық, эстетикалық мәні

ерекше демекпіз. Дәстүр жалғастығын

ұрпақтан-ұрпаққа аманаттау — ендігі жерде

біздің міндетіміз.

22.10.16

Сау болыңыздар !!!

Предмет: Технология (девочки)

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 10 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
Ою сырлары

Автор: жетекшісі: Мейраш Ахметбековна. орында?ан: Мурат Айдана Тал?ат?ызы

Дата: 03.12.2015

Номер свидетельства: 261711

Похожие файлы

Семинар саба? "Элемент сырлары"

object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(57) "Семинар саба? "Элемент сырлары" "
    ["seo_title"] => string(32) "sieminar-sabak-eliemient-syrlary"
    ["file_id"] => string(6) "217698"
    ["category_seo"] => string(6) "himiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1433422778"
  }
}

Cеминар саба? "Элемент сырлары"

object(ArrayObject)#885 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(56) "Cеминар саба? "Элемент сырлары" "
    ["seo_title"] => string(32) "cieminar-sabak-eliemient-syrlary"
    ["file_id"] => string(6) "217709"
    ["category_seo"] => string(6) "himiya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "meropriyatia"
    ["date"] => string(10) "1433425278"
  }
}

"К??іл-к?йді? сан ?ырлы сырлары" Тренинг – саба?

object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(83) ""К??іл-к?йді? сан ?ырлы сырлары" Тренинг – саба? "
    ["seo_title"] => string(48) "kon-il-kuidin-san-k-yrly-syrlary-trieningh-sabak"
    ["file_id"] => string(6) "144971"
    ["category_seo"] => string(9) "psihologu"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1418828020"
  }
}

Конспект урока по окружающему миру на тему "Царство грибов"

object(ArrayObject)#885 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(109) "Конспект урока по окружающему миру на тему "Царство грибов" "
    ["seo_title"] => string(67) "konspiekt-uroka-po-okruzhaiushchiemu-miru-na-tiemu-tsarstvo-ghribov"
    ["file_id"] => string(6) "147612"
    ["category_seo"] => string(16) "nachalniyeKlassi"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1419436858"
  }
}

Екі та?балы сандарды онды?тарды? ж?не бірліктерді? ?осындысы т?рінде жіктеу. Массаны ?лшеу. Килограмм

object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(182) "Екі та?балы сандарды онды?тарды? ж?не бірліктерді? ?осындысы т?рінде жіктеу. Массаны ?лшеу. Килограмм "
    ["seo_title"] => string(112) "ieki-tan-baly-sandardy-ondyk-tardyn-zh-nie-birliktierdin-k-osyndysy-turindie-zhiktieu-massany-olshieu-kiloghramm"
    ["file_id"] => string(6) "202464"
    ["category_seo"] => string(16) "nachalniyeKlassi"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1429260235"
  }
}

Просмотр содержимого документа «Ою сырлары»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Ою сырлары»