Жер серіктері (8-сынып)

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:

4-бөлім. Ғарышты игеру жетістіктері

Синтаксис

Мектеп: ЖОББ Қ.Сәтбаев ат. мектеп

Күні: 21.12.2018

Мұғалімнің аты-жөні:

Шакирова Айымкоз Куатовна

Сынып: 8

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Жер серіктері

Осы сабақта қол

жеткізілетін оқу мақсаттары

(оқу бағдарламасына

сілтеме)

8.1.3.1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау;

8.2.2.1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану;

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар орындай алады:

- мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжайды;

- публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды;

Оқушылардың көпшілігі орындай алады:

- мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжай отырып, өз пікірлерін білдіреді;

- публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды, тілдік құралдарды ажыратады;

Кейбір оқушылар орындай алады

- мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені өмірмен байланыстыра отырып дәлелдейді;

- публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды, дәлелдейді;

Бағалау критерийлері

мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжайды;

- публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды;

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады:

- мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжай алады;

- публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тани алады;

Пəнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

Ғарыш, Ай, жер серіктері, жасанды жер серіктері

Талқылауға арналған сұрақтар:

• Жасанды жер серігі дегеніміз не?

• Ғарыш обсерваториялары туралы не білесіңдер?

Құндылықтарға баулу

Ынтымақтастық, Қазақстандық патриотизм, тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы

Пəнаралық байланыс

Тарих, әдебиет, өзін-өзі тану

Алдыңғы білім

Ғарышқа жол жерден басталады. Мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжай алады; Публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тани алады;

Сабақтың жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

Тарау бойынша не білеміз? «Бір сөйлем» әдісі арқылы тарау бойынша мәліметтер айта отырып шеңберге жиналу.

Ширату: «Жылы лебіз» әдісімен жүргізіледі.

Ай, Күн, Жұлдыз сөздерін қатыстырып, көршісіне тілек айту.

«Тірек сөздер» әдісі арқылы топқа бөлемін.

Матасу: Елдің мақтанышы, Қазақстанның ғарышкері, Айдың беті, Жердің серігі, Ғарыш стансылары

Меңгеру: Жұлдыздарға қарау, Байқоңырмен мақтану, Айды зерттеу, ғарышты игеру, Ғарыш кемесімен ұшты

Қабысу: Тұңғыш ғарышкер, мөлдір ауа, жарқыраған жұлдыз, ең ірі ғарыш айлағы

Тақырыпты болжау

С. «Стоп-кадр» әдісімен Білімлэндтен «Ай-жер серігі» бейнеролигін көрсету арқылы жаңа тақырыпты болжатамын.

• Бейнеролик не туралы?

• Жер серігі деген не?

• Ай неге жер серігі деп аталады?

• Тағы қандай жер серіктерін білесіңдер?

• Жер серіктері не үшін керек деп ойлайсыздар?

(Оқу мақсаты мен бағалау критерийлерін оқушыларға хабарлаймын)

Білімлэнд бейнежазба

Сабақтың ортасы

(25 минут)

5 минут

5 минут

7 минут

5 минут

3 минут

Тыңдалым алды тапсырмасы

Суреттер арқылы тыңдалым мәтінін болжау

Тыңдалым тапсырмасы

Ж. Бейнеликтен мәтінді тыңдайды, тірек сөздер мен дәйексөздерді жазып алады.

ЖЖ. «Ойлан. Жұптас. Бөліс» әдісі арқылы жұпта талқылап бірін-бірі толықтырады, топпен бөліседі.

ТЖ. «Айтарым бар...» әдісі арқылы бір оқушы топтан тірек сөздер мен дәйексөздерді оқиды.

Дескриптор:

• Бейнеролик бойынша тірек сөздер мен дәйексөздерді жазады;

ҚБ: жасыл, сары, қызыл түсті зымырандар арқылы жүргіземін.

Жасыл – өте жақсы жауапқа;

Сары – жақсы жауапқа;

Қызыл – орташа жауапқа беріледі.

Тыңдалымнан кейінгі тапсырма

Тыңдалымнан кейінгі тапсырма

ТЖ. ПОПС» әдісі («4 сөйлем» әдісі) арқылы тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені болжайды

1-топ.

Байқоңыр – ғарышқа бастар жол

2-топ

Қазақстан – ғарышты игеруде әлемдегі озық мемлекеттер қатарында

3-топ.

Қазақстан – ғарыш кіндігі.

Дескриптор:

• мәтіннен алынған тірек сөздер мен дәйексөздерді қолданады

• тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені болжайды

ҚБ: жасыл, сары, қызыл түсті зымырандар арқылы жүргіземін.

Оқылым алды тапсырмасы

«Сұрақ-жауап» әдісі

• Тыңдалым тапсырмасында берілген мәтінде қандай стиль қолданылды.

• Публицистикалық стиль қайда қолданылады?

• Мәтін жанры қандай деп ойлайсыңдар?

• Қазақ тіліндегі стиль түрлері

Дескриптор:

• Мұғалімнің сұрақтарына жауап береді

ҚБ: жасыл, сары, қызыл түсті зымырандар арқылы жүргіземін

Оқылым тапсырмасы

Ж.

1. Мәтінді көз жүгіртіп оқу

2. Сканерлеп оқу

Мәтіннен тірек сөздер мен дәйексөздің астын сызып оқу

І топ

Ғарыштың кілті – ғылымда

Бүгінде ғарыш айлағына саусақпен санарлықтай елдер ғана ие. Халықаралық сарапшылардың дені «сол санаулы ғана елдердің ішінде Қазақ елінің мәртебесі биік, шоқтығы жоғары» деседі. Тіпті қайсыбір сарапшылар тарапынан «2020 жылға қарай Қазақстан ғарыштық державаға айналуы мүмкін» деген жорамалдар да айтылып қалады... Жалпы, ғарыш айлағы жөнінде сөз етер болсақ, әлемде француздық – Куру, бразилиялық - Алькантра, американдық Си-Лонч ғарыш айлақтары көшбасшы болып саналады. Отандық ғалымдар «солардың ішінде біздің «Байқоңырдың» беделі бәрінен асқақ» дейді.

Жалпы, ғалымдардың айтуынша, ғарыштағы белсенді үрдістердің физикасы, ғарыштану мен жұлдыздардың қозғалысы, ай мен ғаламшарлардың физикасы, спутниктерді бақылау және ақпараттық жүйелер қызметі бүгінде біздің елде біртіндеп дамып келеді. Осы мақсатта отандық ғалымдар АҚШ, Германия елдерімен тығыз байланыс орнатып, маман біліктілігін арттырып келеді. Соңғы кездері отандық ғалымдар ғарышта жиналған қоқыстардың ауқымын бақылайтын және оны зерттейтін қабілетке қол жеткізген. Институт ғалымдарының қазіргі таңдағы ең жоғары ғылыми жаңалықтары ретінде 42 сейферттік галактиканың ашылуын айтуға болады.

http://alashainasy.kz/economica/garyishtyin-klt--gyilyimda-21310/

Алаш айнасы.kz

ІІ топ

Астрономия

Астрономия грекше астрон-жұлдыз, ал номос – заң деген ұғымды білдіреді. Астрономия — ғарыштық денелердің құрылысы, дамуы, олар құрайтын ғарыштық жүйелер және тұтас Ғалам туралы ғылым. Астрономия ғарыш кеңістігіндегі жекелеген денелерді немесе денелер жүйелерін, олардың құрылысын, пайда болуын және динамикасын, сондай-ақ, оларда болып жатқан құбылыстарды зерттейді. Аспан денелеріне жұлдыздар, планеталар, планеталардың серіктері, сондай-ақ кометалар, метеориттер жатады.

Астрономия - табиғат туралы көне ғылымдардың бірі. Оның дамуына ертедегі адамдардың тұрмыс тіршілігіне байланысты қажеттілік себеп болды. Ол кезде уақытты, бағыт-бағдарды дәл көрсететін құралдар мен жабдықтар болмаған. Сондықтан да адамдар Күн мен Айға, аспандағы жұлдыздарға қарап жыл мерзімі мен уақытты айыратын болған. Ал мұндай жұмыс аспан денелерінің қозғалысын үнемі бақылап отыруды талап етті. Аспан денелерінің қозғалысын бақылау қажеттігінен туындаған ежелгі құрылыстардың орны Қазақстанда көптеп кездеседі. Сөйтіп практикалық қажеттілік астрономия ғылымының тууына ең басты түрткі болды.

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F

ІІІ топ

А мәтіні

Ғарышты зерттеуге бағытталған жобалар

2014 жылдың жобалары өте сәтті жүзеге асты. Ғарышты толығымен танып-білу жолында бұл жыл да ерекше болмақ. Ағымдағы жылда Күн жүйесіндегі ең алыс ғаламшар Плутон туралы нақты ақпараттар алуға мүмкіндіктер болады. Америкалықтардың «Жаңа көкжиектер» (англ. New Horizons) атты ғарыш аппараты осы жылдың шілде айында аталған ғаламшар атмосферасына жетеді деп жоспарланған. Ал наурыз айында «Dawn» зонды Марс пен Юпитер аралығында айналатын астероидтар айлағындағы ең кіші ғаламшар болатын Церераға қонады. Церера – адам баласына белгісіз, сырты мұзбен қапталған астероид. Оның қыртысында табиғи тұтынуға болатын су бар болуы ғалымдар тарапынан тұспалданған. Ендеше Церера адам өмір сүруіне қолайлы мекен болуы да мүмкін. Әрине бұл жоспардағы жобалардың барлығы емес. 67Р/Чурюмов – Герасименко кометасына қондырылған «Розетта» (ағыл. Rosetta) модулінің жұмысы 2015 жылдың соңына дейін жалғасын таппақ. Ал Virgin Galactic ғарыш аппаратының сәтсіз жарылысқа ұшырауына қарамастан жеке меншік компаниялар жобаны соңына дейін жеткізуді мақсат еткен.

https://massaget.kz/layfstayl/bilim/zharatylystanu/24581/

Ә мәтіні

Ұшу аппараты

Ұшу аппараты — планеталар атмосферасында немесе ғарыш кеңістігінде басқарылып ұшырылуға арналған құрылғы.

Ұшу аппараттар атмосфералық және ғарыштық болып екіге бөлінеді. Атмосфералық ұшу аппараттары ауадан ауыр (ұшақ, тікұшақ, планер, т.б.) және ауадан жеңіл (аэростат, дирижабль, т.б.) болып топталады. Ауадан жеңіл ұшу аппараттарын көтергіш күш аэростатикалық, ал ауадан ауыр аппаратты көтергіш күш аэродинамикалық құбылыс негізінде пайда болады.

Ұшу аппараттарының жіктелуі — ұшу аппараттары негізгі белгілеріне қарай мынадай кластарға бөлінеді: көтерілу күшінің жасалу принципіне қарай ауадан жеңіл және ауыр аппараттар, экипаждың болуы немесе болмауына байланысты пилотты және пилотсыз, қолданылуына қарай бір жолғы және бірнеше мәрте қолданылатын болып бөлінеді. Қазіргі кезде ауадан жеңіл ұшу аппараттары қосалқы рөл атқарады. Ұшу аппараттарының ауадан ауыр түрінің класында көп кездесетіні ұшақтар тобы болып табылады. [1]

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%B0%D1%88%D1%83_%D0%B0%D0%BF%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B

Оқылымнан кейінгі тапсырма

Кестемен жұмыс

І топ, ІІ топ

ІІІ топ

Дескриптор:

• оқылым стратегияларын қолданады;

• публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды;

ҚБ: жасыл, сары, қызыл түсті зымырандар арқылы жүргіземін

Бекіту

1. Блиц сұрақтарға жауап беру

«Шындық және жалған» әдісі

1. 1957 жылы 3 қарашада ғарышка Лайка есімді ит аттанды (Ш)

2. 1960 жылы Белка және Стрелка ғарышқа ұшып, аман-есен оралыды (Ш)

3. Юрий Гагарин «Спутник-2» ғарыш кемесімен ұшты. (Ж)

4. Юрий Гагарин – тұңғыш ғарышкер. (Ш)

5. 1991 жылы тұңғыш қазақ ғарышкері Тоқтар Әубәкіров ғарышқа аттанды. (Ш)

6. Тоқтар Әубәкіров ғарышта 80 күн болды (Ж)

7. Талғат Мұсабаев ғарышқа үш рет ұшып 342 күнін ғарышта өткізді (ш)

8. Айдын Айымбетов үшінші қазақ ғарышкері (Ш)

9. Ай – жасанды жер серігі (Ж)

10. Публицистикалық стильде реторикалық сұрақтар, стильдік қайталау антитеза қолданылады, ал ғылыми стилде ғылыми терминдер жиі қолданылады. (Ш)

Дескриптор:

• Оқылым, тыңдалым материалдары бойынша алған білімдерін қолданады;

• Сұрақтарға жауап береді

ҚБ: жасыл, сары, қызыл түсті зымырандар арқылы жүргіземін

1. «Сәйкестендіру» кестесі

І топ

ІІ топ

ІІІ топ

Жауабы:

1-B

2-A

3-D

4-E

5-C

Дескриптор:

• Грамматикалық тақырып бойынша алған білімдерін қолданады;

• Кестені ережеге сүйене отырып сәйкестендіреді

ҚБ: жасыл, сары, қызыл түсті зымырандар арқылы жүргіземін

Суреттер

Бейнеролик

http://alashainasy.kz/economica/garyishtyin-klt--gyilyimda-21310/

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F

https://massaget.kz/layfstayl/bilim/zharatylystanu/24581/

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%B0%D1%88%D1%83_%D0%B0%D0%BF%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B

Кесте

Кесте

Сабақтың соңы

10 минут

«Кезбе тілші» әдісі арқылы тыңдалым, оқылым мәтіні бойынша әр топтан бір оқушы басқа оқушыларға сұрақтар қойып, жауап береді. Саралау: Оқушылар өз мүмкіндігіне қарай жуан, жіңішке сұрақтар қояды.

Рефлексия: «Зымыранды боя» әдісі арқылы кері байланыс жүргіземін.

Микрофон

Суреттер, түрлі-түсті қарындаштар