Къумукъ тилден ачыкъ дарс
4 класда
Тема:
«Ишлик».
Подготовила:
учитель родного языка и литературы
Булатова Г.С.
Къумукъ тилден ачыкъ дарс 4 класда.
Дарсны аты: «Ишлик» (такрарлав ва беклешдирив дарс).(Слайд 3)
Дарсны мурады: яшлар булан гечилген теманы такрарламакъ, билимлерин беклешдирмек ва толумлашдырмакъ. (Слайд 4)
ана тилни гёзеллигин гёрсетмек. Ана тилине сюювюн тарбияламакъ.
Къоллав алатлар: компьютер, проектор, презентация, шиърулар, карточкалар.
Дарсны барышы.
Яшланы низамгъа тартыв.
Янгы дарсны англатыв.
1.Муаллимни гиришив сёзю. (Слайд 2)
-Биз бугюн сизин булан ачыкъ дарс оьтгеражекбиз.
-Яшлар, бизин бугюнгю дарсыбызны Магьаммат Атабаевни шу сёзлери булан башлайыкъ.
Халкъыбызгъа, элибизге,
Юрек салып, шону бил:
Адам болмакъ учун бизге
Тарыкъ билме ана тил.
М. Атабаев
2. Гечилген теманы такрарлав.(Слайд 5)
1. Атлыкъ деп негер айтыла?
2. Сыпатлыкъ деп негер айтыла?
3. Санавлукъ деп негер айтыла?
4. Орунча деп негер айтыла?
3. Сезлюк иш. (Слайд 6)
Яшлар, биз гьали бираз такрарлав иш этейик. Тюпде берилген сёзлер гьариси къайсы тил гесимге гирегенни токъташдырыгъыз. Оланы 3 тапкъыр этип языгъыз: 1-атлыкълар, 2-сыпатлыкълар, 3-ишликлер.
Ат,атлы, бур, бургъуч, ач, ачгъыч, ачама, ачув, ачувлу, ачувлан, гёкъ, гёгер, арив, аривлюк, сора, сорав, сув, сувлу, сугъара, туз, тузла, тузлу.
Теманы уьстюнде иш. Теория материал.(Слайд 7,8)
1. Ишлик деп негер айтыла? (Ишлик предметни ишин, гьаракатын гёрсетеген толу маъналы тил гесим)
2. Ишлик нечик соравлагъа жавап бере? (не эте?не этген?не этежек?деген соравлагъа жавап бере)
3. Ишликни нечик заманлары бар?(гьалиги, гетген, гележек)
4. Жумланы къайсы уьюрю болуп геле?(жумланы биринчи даражалы уьюрю)
5. Нечик гьыз тартыла?(эки гьыз тартыла)
Муаллим:
1.Предмет этип турагъан, этген, этежек ишни, гьаракатны, гьалны англатагъан сезлеге ишлик деп айтыла.
2. Ишлик НЕ ЭТЕ? НЕ ЭТЕЖЕК? НЕ ЭТДИ? НЕ ЭТГЕН? НЕ ГЬАЛДАДЫР? деген соравлагъа жавап бере.
3.ГЬАЛИГИ ЗАМАН. ГЕЛЕЖЕК ЗАМАН. ГЕТГЕН ЗАМАН. Рус тилде: Наст.вр., буд.вр., прош.вр.
4. Жумланы къайсы уьюрю болуп геле ишлик?( Каким членом предложения является?) Хабарлыкъ.
5. Нечик гьыз тартыла? Эки узун гьыз тартыла.
4. Китапгъа гере. Язывдан бир тапшурув. 158.бет 66 (Слайд 9,10)
Муаллим: Тийишли ишликлени къошуп, гёчюрюгюз. Текстде айтылагъан ишлер не заман оьтгериле?
Яшлар, гьали сиз шу ёммакъны чечигиз, ишликни табып, оланы заманларын айтыгъыз. (Слайд 11)
Акъ мамукъдай сувукъда,
Сув агъа от ювукъда.
Къышда къыр ондан тола,
Яшлагъа йыбанч бола. А.Акъаев. (къар)
5. Ял алыв мюьлет. (Слайд 12)
Арыдыкъ, эре турдукъ,
Ари-бери бурулдукъ,
Артгъа-алгъа иелдик
Къолубуз белге салып,
Эки якъгъа чюелдик
Сонг бир ерде атылдыкъ,
Чонкъайдыкъ эретурдукъ,
Бир - эки харсда урдукъ,
Ял алгъаныкъ да таман,
Аста булан олтурдукъ.
Карточкалар.(Слайд 13,14)
Атлыкълардан ишликлер этигиз
Не? Сорав, туз, сув, ачгъыч, билдирив. Не эте?
Тюпдеги ишликлеге къаршы маъналы ишликлер языгъыз
Геле-гете (Слайд 15)
Ишликни бетлеге ва санавлагъа тюрленивю.(Слайд 16)
Изменение глагола по лицам и числам.
Ишлик – это глагол.
Бет-лицо. Санав- число.
Русча шу тюрленивге спряжение деп айтыла.
Муаллим: Яхшы яшлар, гьали биз бир-эки сез булан доскада тапшурув этейик.
Яшлар доскада ишлей.(Слайд 16) айтма, билмек, сёйлемек
Теклик санав. Кеплюк санав.
1.б. мен ишлеймен, билемен биз ишлейбиз, билебиз
2.б. сен ишлейсен, билесен сиз ишлейсиз, билесиз
3.б. о ишлей, биле олар ишлейлер, билелер
Яшлар шиърулар охуй.(Слайд 17)
: Ана аявлу йимик, ана тил де аявлу. Дюньядагьы бары зат ана тилге байлавлу.
: Халкъ болмаса, тил болмайгъанны унутмагъа ярамай.
: Ана тилин билмейген ата юртун танымас.
Суратгъа гере иш. Тапшурув авуздан(Слайд 17)
Беклешдирив (закрепление)(Слайд )
Тапшурув (язывдан.)(Слайд 18, 19)
Берилген ишликлени белгисиз къалиплерин языгъыз
Тюпдеги берилген ишликлеге маъналары ювукъ ишликлер языгъыз.
Айтывлар (Слайд 20)
Къышны бир гюню де къышдыр.
Къыш къышлыгъын этмесе,яз язлыгъын этмес.
Къыш болсун-къарлы болсун.
Къышда уьйде болсанг, язбашында бавда бол.
Кроссворд «Уьй жанлар» (Слайд 21)
7. Къыйматлав.(Слайд 22)
8. Уьйге иш.
Яратывчулукъ иш.
Суратгъа гере гиччирек хабар тизигиз. Тапшурув 202. бет 85
Муаллим: мен де бир-эки сез, пожелания айтайым ашлар сизге:
(Слайд 23, 24)
Дарсларда охуй туруп.
Юрек шатлыкъда толсун
Шулай арив дарсланы
Оьмюрю узакъ болсун.
Охудукъ, билим алдыкъ
Шуну булан битебиз
Бешлер тюгюл алмагъыз,
Сизге савбол этемен!