Негізгі және туынды зат есім

Сабақ мақсаттары

Өтілген тақырыпты бекіту. Зат есім туралы грамматикалық ұғымдарын кеңейту. Негізгі және туынды зат есімнің айырмашылығын білу. Негізгі зат есімнен туынды зат есім жасау жолдарын үйренудегі практикалық дағдыларын қалыптастыру, өз ойларын мысалдар арқылы дәләлдеуге үйрету. Оқушылардың ойын дамытып сөздік қорын молайту.Сауатты жазуға төселдіру, көркем жазуға тәрбиелеу. Ұжымдық жұмысқа үлес қосу үстінде өз бетінше ойлау, іздену әрекетіне баулу.

Тілдік мақсат

Оқушылар: сөздік қоры артады;

Негізгі сөздер мен тіркестер: зат есім, негізгі және туынды зат есім

Жазылым бойынша ұсыныстар: 32,33,34 –жаттығулар

Табыс критерийлері

Барлық оқушылар: зат есімді, зат есімнің негізгі және туынды болып бөлінетінін біледі.

Оқушылардың басым бөлігі: негізгі және туынды зат есімдерді ажырата алады.

Кейбір оқушылар: мақалдарды жатқа айта алады, зат есімді табады.

Бағалау

Үш түсті жапырақтар, жұлдыздар

Сабақ кезеңдері

Жоспарланған жаттығулар

Ресурстар

Қызығушылықты ояту

(3 мин)

Оқушылар сабақты қазақ тіліне деген құрметпен бастайды. Қазақ тілі туралы өлеңді балалар хормен айтады. Ілінген күн шуағынан алып өз тілектерін білдіреді.

Өлең

Күннің суреті салынған плакат

Топқа бөлу

Ертегі оқу

(2 мин)

Алмалар арқылы үш топқа бөлу. Жасыл алма, сары алма, қызыл алма. Оқушыларға ертегі оқылады.

- Ерте-ерте –ертеде жапан түзде жалғыз терек өмір сүріпті. 20 жасында ер жетіп,30-ында бұғанасы бекіп, 40-та кемеліне келіпті де, 50-ден асқан соң қартая бастапты.Кейбір бұтақтары сынып, қотыр қабығының әр жеріне құрт түсіпті.Тұла бойы қақсап ауырған соң амал бар ма?

Терек:

-Ух, жаным-ау,жаным-ай! Енді не қыламын? Құрт ауруына шалдықтым. Тесіп жеп барады, бұтақтарым сырқырайды, жапырақтарым сыздайды, жәрдем ете көріңдер-деп, терек күні-түні зарлай береді. Оның дауысын естіп бір күні Ақ көгершін ұшып келеді.

-Терек ата,ауруыңыз жаман екен. Мен дәрігердің кім екенін білмеймін дегенмен іздеп көрейін, - деп ұша жөнеледі.

Алмалар

Білу

Үй тапсырмасын тексеру

(3 мин)

Көгершінге көмектесейік. Үйге берілген тапсырманы тексеріп өту. Оқушылар алма ағашына ілінген алмалар мен жапырақтарды таңдау арқылы сұрақтарға жауап береді.

-Зат есім дегеніміз не?

-Зат есімге мысалдар келтір.

-Зат есімнің түрлерін ата.

-Негізгі зат есім дегеніміз не?

-Туынды зат есім дегеніміз не?

-Негізгі зат есімге мысалдар келтір.

-Туынды зат есімге мысалдар келтір.

Алма ағашы

Топтық жұмыс

(3 мин)

ҚБ бағалау (смайлик арқылы) (1 мин)

- Біз теректі емдейтін дәрігер іздеп келе жатырмыз.Алғашқы тапсырманы орындадық.Енді көгершінмен бірге әрі аттанайық.

Көгершін ұшып келе жатып бір төбенің басында отырған сауысқанды көреді де,оған келіп болған жайды баяндайды. «Терекке жақсылық жасай көр»,-деп өтінді.Сауысқанның көмектесуге уақыты болмады.

Көгершінге одан әрі көмектесіп, тапсырмаларды орындайық.

31-жаттығуда берілген жұрнақтарды жалғап, туынды зат есім жасау.

Критерий: теориялық білімі, шапшаңдығы, топтың бірлігі, сауаттылығы

А4 парақтарда берілген тапсырмалар

Түсіну

Дәптермен жұмыс.

Жеке жұмыс

(5 мин)

Бағалау.

Жұлдыз арқылы

Ақ көгершін одан әрі ұшып кетті.Оған қарлығаш кездеседі.Оған да мән-жайды хабарлайды.Бірақ қарлығаш көмектесе алмайтынын айтты.

Ертегіні ары қарай жалғастыру үшін дәптермен жұмыс жасаймыз. Күн ретін жазу, көркем жазу.

32-жаттығу. Көп нүктенің орнына негізгі зат есімді қойып жазу.

Кезек-кезекші іс-іскер

Сый-сыйлық сөз-сөздік

Көл-көлшік дос-достық

Критерий: көркем, жазуы, сауаттылығы, жылдамдығы

Оқушылар тізбектеп оқиды.

Сынып жұмысы дәптерлері

Қолдану

«Үштік одақ» әдісі

(5 мин)

Бағалау.

Жұлдыз арқылы

33-жаттығу. Үш топқа үш мақал беріледі. Топ ішінен шешен, хатшы, тілші сайланады. Шешен – мақалды жатқа айтады, хатшы – жазады, тілші – түсіндіреді.

Критерий: мәнерлеп оқуы, шапшаңдығы, түсіндіруі

Талдау

Жұптық жұмыс

«Сен – маған, мен – саған» әдісі.

(3 мин)

Бағалау. (1 мин)

Өзара бір-бірін смайлик арқылы бағалайды

Көгершін одан әрі ұшып кетіпті.қалың тоғайдың ішінен құйқылжыта ән салған бұлбұлдың үнін естиді.Ол бұлбұлға да Теректі емде дегенді айтады.

Бұлбұл:

-Кешір, Көгершін! Маған ренжіме менің өз кәсібім бар. Менің әнімді ормандағы аңдар, құстар тіпті адамдар да жақсы көреді. Мен үшін адамдардан көмек сұра дейді. Кәне, Бұлбұлдың тілегі бойынша тапсырма орындайық.

Кестені толтыру №1

Кестені толтыру №2

Кесте

Сергіту сәті

(3 мин)

Универсиада жайлы оқушыларға айтып өту. Спортпен айналысуға шақыру

Интерактивті тақта, видео

Ертегіні жалғастыру

(1 мин)

Көгершін ұшып келе жатып сенделіп жүрген құстардың ішінен бір құсқа кез болады.Ол құс Көгершіннің тілегін орындап, онымен бірге Терекке келіп, оның құрт ауруын жазған екен.

-Балалар, ол қандай құс деп ойлайсыңдар?

-Тоқылдақ.

Тоқылдақ-орман дәрігері.

Содан бері әлгі Терек жайқалып өсіп тұр екен.Тоқылдақтар ағаштарды құрттардан, шіруден сақтайды.

Постер қорғау

(6 мин)

Ендеше, балалар, табиғат жайлы білетінімізді постерге түсірейік.

І топ: Табиғат жайлы өлең жазады;

ІІ топ: Сурет салады;

ІІІ топ: Шағын эссе жазады.

Критерий: сауаттылық, шапшаңдық, эстетикалық талғамға сай болуы

А3 форматты парақтар

Жинақтау

Сабақты бекіту (4 мин)

36-жаттығуды орындау. (Стол артына смайлик жапсыру арқылы сөйлету)

37-жаттығу ауызша орындалады.

Бағалау

(3 мин)

Жұлдыздарды ілу арқылы оқушылар өзін-өзі бағалайды.

Топ басшысы бағалау парағын толтырады.

Ай суретті плакат

Үйге тапсырма

35-жаттығуды орындау. Мақалдарды жатқа жазып, зат есімдерді табу.

Рефлексия

(2 мин)

Үш түсті талдан өздері қалаған жапырақтарын алады. Жасыл түсті жапырақ – толық меңгердім.

Сары түс – меңгердім.

Қызыл түс – толық меңгермедім.

Талдың макеттері

Дескриптор толтыру

Зат есімді біледі.

Зат есімнің түрлерін ажыратады.

Негізгі және туынды зат есімді біледі, ажырата алады.

Негізгі зат есімнен туынды зат есім жасай алады.

Берілген тапсырманы орындай алады.

Ұпай санын қою.