Күй құдыреті

Күні: 31.01. 2017 жылы

5-сынып қазақ әдебиеті

Сабақтың тақырыбы

Өнер құдіреті, қазақтың күй өнері

Сілтемелер

оқулық

Сабақтың мақсаты

күйдің тарихымен таныстыру, өнерді құрметтеуге, бағалауға және шығармашылық дағдыларын қалыптастыру.

Табыс критерийлері

- күй туралы өздері білетін деректерін айтады;

-күйшіге мінездеме береді.

Түйінді идеялар

күй өнері жайындағы түсініктері кеңейеді;

өз беттерімен ізденуге дағдыланады.

Күтілетін нәтиже

-күй өнерінің құдіреті және оның түрлері туралы ұғым қалыптасады;

-өнерді бағалайды

Керекті құрал-жабдықтар

АКТ

Пәнаралық байланыстар

Қазақ тілі, өнер, тарих

Қолданылатын әдіс-тәсілдер

Сұрақ-жауап, «Ыстық орындық», топтастыру, Венн диаграммасы, эссе, әңгімелеу

Сабақ түрі

Аралас сабақ

Ресурстар

Оқулық 5-сынып

Сабақ барысы

Сабақтың кезеңдері

Мұғалімнің іс- әрекеті

Оқушының іс- әрекеті

Кіріспе 5 минут

7 минут

Ұйымдастыру кезеңі:

-оқушылармен амандасады;

-түгендейді, оқушыларды психологиялық жағынан дайындау;

- түстерді таңдату арқылы топқа бөлу, топ басшысын белгілеу;

-бағалау парағымен таныстыру;

Үй жұмысын тексеру:

«Ыстық орындық» әдісі арқылы топ мүшелері жауп береді

-І.Жансүгіровтің өмірі жайлы не білесіңдер?

-Ақынның қай шығармасымен таныстық?

- «Күй» поэмасының мазмұнын әңгімелеп беріңдер

- Молықбай күйші күйді қай аспаппен орындайды?

- Күтімдегі іңгеннің маңғаз, сұлу мүсінін мәтінге сүйеніп айтыңдар

- Поэманың өздеріңе әсер еткен тұсы?

амандасады, сабақта жоқ оқушылар жөнінде хабарлайды. Сабаққа дайындықтарын көңіл күйлері арқылы білдіреді. Түстерді таңңдап, топқа бөлінеді. Бағалау парағымен танысады.

Оқушылар сұрақтарға жауап береді, әңгімелейді, ойланады, оқиды, дәлелдейді, тыңдайды, ой қосады, пікір айтады.

Тұсаукесер 3 минут

Күй күшті, істі, еңбекті сүйдіретін,

Тамырын тас емшектің идіретін.

Жарлының тілек күйі, жүрек күйі,

Өмірді бүлдіретін, күлдіретін,-деп күйдің мазмұны мен терең бағалай біліп, поэзия тілімен шебер суреттеген.

-Күй дегеніміз не?

- (балалар жауабы тыңдалады)

Балалар өз түсініктері бойынша әңгімелейді.

Негізгі бөлім 15 минут

Жаңа сабақ: Өнер құдіреті, қазақтың күй өнері

Қазақ халқының біздің дәуірімізге дейін сақталып қалған асыл мұрасы- күй өнері.Өткен ғасырларда нота сауаты жоқ кезде дүниеге келген ән-күйлер өмірмен бірге қайнап,ауыздан-ауызға, қолдан-қолғакөшіп біздің заманымызға жетті. Қазақ халқы өзінің көңіл-күйі мен арманын , қоғамға деген көзқарасын домбыраның қос ішегі арқылы жеткізе білді. Суырып салма ақындар мен бармағынан бал тамған күйшілер бізге жеткен назды әндер мен ғажайып күйлер халқымыздың музыка мұрасы ғана емес, мәдени байлығы , рухани азығы болып отыр.

Күй домбыра және басқа халық аспаптарында орындалатын музыкалық шығарма. Күйлер тақырыбы мен мазмұнына қарай: аңыз күйлер, тартыс күйлер, тарихи күйлер, арнау, лирикалық, психологиялық күйлер болып жіктеледі. Аңыз күйлер-халықтың өткен тұрмыс-тіршілігі жайлы баяндайды. «Жетім бала», «Ақсақ құлан» т.б.

Тарихи оқиғаларға жоңғар шапқыншылығымен оған қарсы халқымыздың күресі «Ел айырылған», «Жеңіс» атты күйлері бар.

Арнау күйі белгілі адамдарға арнап шығарған күй. Оларға «Байжұма», «Абыл» күйлерін жатқызамыз.

Домбыра күйлері орындау мәндері мен құрылымдық ерекшеліктеріне қарай екі үлкен түрге бөлінеді. Төкпе күйлер тұрақты екпін мен өлшемде, оң қолдың тұтас сілтенуімен орындалады. Ал шертпе күйлер көбінесе жалғыз дауысты болып,оң қол саусақтарының ұшымен орындалады.

Қазақтың ең көне күйлерінің көпшілігі-қобыз күйлері.Ежелгі түркі тектес халықтарда қобыз күйлері жыраулар өнерінен бастау алады.Жыраулар жырды қобызбен сүйемелдеп отырған. Бізге жеткен ең көне күйлер-күй атасы Қорқыттың шығармалары.

Топтық тапсырма:

1-топқа тапсырма: өздері оқыған күй тарихын қысқаша мазмұндау;

2-топқа тапсырма:Венн диаграммасы арқылы «Ақсақ құлан» мен «Бозайғыр» күйлерін салыстыру;

3-топқа тапсырма: Күйшілер мен күйлерін топтастыру

Оқушылар топтық тапсырманы орындау үшінбілетіндерін ортағ салады , кеңеседі, ортақ шешімге келеді де, күй тарихын әңгімелейді.

Күйшілер мен күйлерді санамалап топтастыру жасайды.

Ұқсастығы мен айырмашылықтарын тауып салыстыру жасайды.

Қорытынды 7минут

Эссе: Күй- құдіретті өнер

Тақырып бойынша алған әсерлерін жазады.

Бағалау 3 минут

Бағалау парағын толтырту

Бағалау парағын толтырады.

Кері байланыс (рефлексия)

4 минут

Үйге тапсырма 1минут

Білдім... Білгім келеді...

Күйшілер өмірі туралы мәлімет жазып келу

Сабақтан алған әсерлерін жазады, оқиды, «Білім ағашына» іледі