Просмотр содержимого документа
«Дәстүрлі қазақ мәдениеті. Халық ауыз әдебиеті мен шешендік өнер»
Алматы қаласы.
Қараша, 2016 жыл
Профессор Рузуддиновтың
стоматологиялық колледжінің
әлеуметтік-экономикалық пәндердің
I-категориялы оқытушысы, магистр;
Кембаева Галия Омирбековна
«Дәстүрлі қазақ мәдениеті. Халық ауыз әдебиеті мен шешендік өнер»
атты семинар сағатының әдістемелік нұсқауы
Пәні: Мәдениеттану негіздері
Семинар тақырыбы:Дәстүрлі қазақ мәдениеті. Халық ауыз әдебиеті мен шешендік өнер.
Мақсаты: Студенттерге төл мәдениетіміз дәстүрлі қазақ мәдениетін, оның ішінде шешендік асыл сөздер, ауыз әдебиеті туралы талдау, пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Білімділік: Қазақ мәдениетінің ерекшелігін, материалдық және рухани мәдениеті бойынша шешендік, бейнелі сөздерге көңілдерін аударып, шығармашылыққа деген ынталарын арттырып, бұрыннан жинақталған білімді тереңдетуге ықпал ету.
Дамытушылық: Халық ауыз әдебиеті, шешендік сөздердегі асыл сөз айшықтары арқылы ойлау, шығармашылық қабілетін, тіл байлығын дамыту, ұтқырлыққа баулу, студенттердің өз беттерімен жұмыс істеуге үйрету.
Тәрбиелік: Студенттердің туған жерін сүюге, эстетикалық сезімін оятуға, кәсіптік қызметімен байланыстыруға қабілеттілігін арттыру және олардыңшығармашылық қабілеттерін арттыра отырып, адамгершілікке мәдениеттілікке тәрбиелеу.
Сабақтың типі: тақырыпты меңгерту.
Сабақтың түрі: семинар
Сабақтың әдісі:баяндау, түсіндіру, сатылай талдау, сұрақ – жауап әдісін қолдану.
Пән аралық байланыс: тарих, қазақ әдебиеті, философия, әлеуметтану, математика, музыка.
Сабақтың өту барысы:
1 Ұйымдастыру кезеңі: студенттерді түгендеу,психологиялық дайындау - 3 мин
2 Бастапқы білім деңгейін, яғни үй тапсырмасын тексеру: (Көшпелі өркениет құндылықтары тақырыбында) - 15 мин
3 Үй тапсырмасын бекіту: 5 мин
4 Семинар сабақ: (Студенттердің өзіндік жұмыстарына назар аудару) - 45 мин
5 Семинар тақырыбын бекіту: 10 мин
6 Семинар сабақты қорытындылау: 7 мин
7 Үйге тапсырма беру: 2 мин
8 Білімді бағалау: 3 мин
Ұйымдастыру кезеңі:
1.Білімгерлерді тізім бойынша белгілеу, сырт көрінісін, сабаққа дайындығын тексеру.
2.Үй тапсырмасын тексеру: Көшпелі өркениет құндылықтары тақырыбы. Сұрақ-жауап әдісі және сөзжұмбақ жасыру арқылы студенттердің білімін тексеру.
3.Студенттерді семинар сабақ өтуге даярлау.
Біз бүгінгі сабағымызда қазақ халқының дәстүрлі мәдениетін кеңінен қарастыратын боламыз. Қазақ халқының дәстүрлі мәдениетінің түп тамыры өте тереңде жатыр. Қазақ мәдениетінің қалыптасып дамуының дәлелі археологиялық, этнографиялық деректер.
Семинар жоспары:
Дәстүрлі қазақ мәдениеті туралы сипаттама.
Рухани және материалдық мәдениет.
Халық ауыз әдебиеті.
Шешендік өнер.
Семинар сабақты презентация арқылы баяндау және тақырыпты өрбітуді студенттерге міндеттеу.
Семинардың II- бөліміне көшпестен бұрын студенттерді сергіту мақсатында математикалық есептерді тақтаға шығарта отырып, шыққан сандар нәтижесінен атаулы оқиғаларды байланыстыру.
Мысалы:
1. (1300:2)+215+600=?
2. 3500-2400+900=?
3. (27-12)+25 = ?
4. (3000:2)+506= ?
5. 2500-250-246=?
Шыққан сандар нәтижесін қандай тарихи мәдени оқиғалар мен байланыстырасыз?
1.(1300:2)+215+600= 1465 жыл =Қазақ хандығы құрылған кезең.
2. 3500-2400+900= 2000жыл = ҚР Мәдениетті қолдау жылы
3. (27-12)+25 =40= қасиетті сан
4. (3000:2)+506= 2006ж = ҚР Мәдени мұра бағдарламасы.
5. 2500-250-246= 2004ж= ҚР Мәдени мұра бағдарламасы.
3. Халық ауыз әдебиеті. Шешендік өнер.
Шешендік сөз немесе шешендік өнер - ежелгі Грекия мен Рим заманынан бермен қарай келе жатқан көптеген халықтардың мәдени, рухани, өмір тіршілігіндегі өнердің бір түрі. Шешендік сөздер ағып тұрған поэзия, тұнып тұрған философия. Қазақ халқында Жиренше шешен, Зілқара шешен, Әлібек шешен, Сүйінбай шешен, Бөлтірік шешен, Шәңкі шешен, Мүсіреп шешен, Тұяқ шешен т.б. шешендерге бай.
Сонымен қатар дүние жүзіне әйгілі ерте заман шешендері грек-римдегі шешендік өнер"Риторика", Протагор, Демосфен, Цицерон, Квинтилиан т.б. өз заманының мемлекет қайраткерлері, ел аузына қараған ойшылдары туралы да салыстырмалы түрде қарастырылды.
Студенттердің шығармашылығын,
өнерлерін дамыту арқылы сабаққа белсенділігін арттыру.
Студенттер Жиренше шешен туралы аңыздан 2 минуттық үзінді көрініс
көрсетуде.
Бекіту:
1. Бүгінгі сабақтың тақырыбы ұнады ма?
2. Нені білдік? Нені ұқтық?
3.Семинар сабақтан қандай әсер алдыңыз?
ҚОРЫТЫНДЫ: Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев айтқандай: “Тағдыр қазаққа қырын қарамаған: жер де берген, кен де берген, ел де берген, ер де берген». Қазақ халқында батырлар, билер, ділмәр шешендер, ақындар т.б. елге танымал азаматтарымыз өте көп.
Бүгінгі семинар сабақта солардың бір қатарларын еске түсіріп және таныс болдық.
Үйге тапсырма: «Қазіргі қазақ мәдениеті» тақырыбында шағын шығарма дайындау.
Бағалау: Семинар сабақты бағалау парағы нәтижесі арқылы баға қою.
Қорытындылай келе, семинар сабақтың мақсаты студенттердің қазақ әдебиеті, философия,әлеуметтану, ән куй, тарих т.б. сабақтардан алған негізгі білімдерін ұштастыра отырып, өзіндік жұмыстарын көрсетулеріне ықпал ету және еркін де, жағымды орта қалыптастыру болатын. Осындай мақсат міндеттер тиісті деңгейде орындалды.