«?ла?ат – ?лтты? т?рбиеде»

Ата-аналар?а арнал?ан ке?естер:  «?ла?ат – ?лтты? т?рбиеде»

Преподаватель казахского языка, Куракбаева Сулушаш Сайрановна

Управление образования акимата Костанайской области

ГККП «Казахстанский агротехнический колледж»

?лтты? т?рбиені? негізі бала?а ананы? с?тімен, ана тілімен, бесік жырыны? ?лдиімен беріледі. Т?лімгерлікті? б?ла? к?зі де, т?рбиені? барып ??яр арнасы да мектепке дейінгі мекеме, балаба?шалар екені белгілі.

  Тіл-т?рбиені? басты тірегі. Ана тілі ар?ылы баланы хал?ымызды? ойымен, ?лтты? д?ст?рмен, ?дебиетімен, м?дениетімен, тіршілігімен  таныстырамыз. ?рі оларды? мейірімді, е?бек с?йгіш, ?жет боп ?суіне халы?ты? педагогиканы? ?айнар к?зімен сусындату жолында ж?мыс істеудеміз.

Заман талабына сай ?л мен ?ызды т?рбиелеу,?рпа? т?рбиелеу-?асиетті де, келелі міндеттерді? бірі. Ата-бабаларымызды? бала т?рбиесіндегі мол т?жірбиесін, бай рухани ?азынасын бала т?рбиесінде ж?йелі т?рде пайдалану-мектепке дейінгі т?рбие  мамандарыны? алды??ы ?лкен міндет. Сол себепті хал?ымызды? ?асырлар бойы жина?тал?ан ?рпа? т?рбиесі ж?ніндегі ой-пікір, білім,т?жірбиелер жина?ына с?йене отырып,келер ?рпа?ты е?бекке, ?нер-білім машы?тарын ме?гертуге,отбасы, Отанны? ар-намысын ?ор?ау?а,адамгершілік ?асиеттерге т?рбиелеуді к?здейміз. Ата-баба д?ст?ріне асыл м?ра дегендей, ?лтты? салт-д?ст?рді? т?рбиелік м?ні ?те зор. Ата-аналар отбасында баланы хал?ымызды? салт-д?ст?рімен т?рбиелегенді ?сынамын.

Салт-д?ст?рлер:

1.К?рімдік

2.Бесікке салу

3.С?йінші

4.?она? к?ту

5.Бата беру

 Сайыс ар?ылы халы? ауыз ?дебиеті мен салт-д?ст?р туралы блімдерін бай?ау.

1.?н-би

2.?ол ?нерден танымын аны?тау

3.К?рес ар?ылы к?штілік, ептілікке, ал асы? ар?ылы мергендік, татулы??а, ізгілікке  т?рбиелеуге болады. Асы? ойыны балаларды? денесін шыны?тырып ?ана ?оймай, оларды? санау да?дыларын ?алыптастырады.

 Балаларды? ой-?рісін, іс-?имылын дамыту, балаба?шаларда эстетикалы? т?лім-т?рбие беруге ?ойылатын басты талаптарды? бірі болып саналады. Сонды?тан балаларды ?лтты?  ?дет-??рып  д?ст?рімен таныстыра отырып, с?здік ?орларын байыту,с?йлеу білуге ?йрету. Саба? барысында балалар бесікті жабды?тап,аластаумен, киіз жабды?тарымен танысты. Сахналы? ?ойылым ?ойып, ертегіні р?лге б?ліп о?ыды.

  Ана тілін жетік ме?гергенше, хал?ымызды? бай тарихын, ?дет-??рпын, салт-д?ст?рін жетік білу м?мкін емес.

Салт д?ст?р:

1.Бесік той

2.Т?сау кесу

3.С?ндет той

4.Тіл ашар

5.Танапбау

?дет- ??рып

1.Ою-?рнек жасау

2.?й жи?аздары

3.Т?рмысты? заттар м?сіндеу

4.  ?лтты? б?йымдар е?бек

5.??ра? ??рау ??растыру

?неге отбасынан «Дидарласу» отауы Ата-аналар ке?есі

1.?желер мектебі

2.Жас ?нерлі бала

3.Пікір талас

К?й санды? отауы   

1.Бесік  жырлары

2.Халы? ?ндері

3.?лтты? ойындар

4.Шешендік ?нер

5.Жа?ылтпаштар

6.Ж?мба?тар

7.Ертегіні сюжеттеу

8.Ма?ал-м?телдер

9. Данала? с?здер

10.Айтыс

Ата-аналар?а ?аза?ты? с?ндік ?олта?балы ?нері жайында т?сінік беру ма?сатында к?здеген саба?та балалар  ?лтты? т?тынатын б?йымдарымен таныстырылып, к?рімдік тал?амдарын дамыту к?зделеді. ?рі ою-?рнек т?рлерін салу?а ?йретеді.

  -Балалар б?гін біз халы? шеберлері жаса?ан б?йымдарды ?зіміз жаса?ан к?рмеден к?реміз.  М?нда?ы ?рбір б?йымды жасау ?шін шеберлер ?аншама тер т?гіп, е?бек етті. «Талабы бар е?бекке бас ?рады» деген ма?ал тегін айтылма?ан. Сендерден де болаша?та осындай шеберлер шы?уы м?мкін. Зейін салып ?ара?даршы, ?андай ?сем б?ымдар! Хал?ымыз к?шіп-?онып ж?ріп ?лтты? ?нерді ?міріне серік еткен. Серік етіп ?ана ?оймай, оны ?рпа?тан-?рпа??а м?ра етіп ?алдыр?ан. «?нерліні? ?нерін ?йрен, жаман мінезден жирен» деген халы?, сендер асыл м?раларды жал?астырушысы?дар.

 -Мынау ?аза? хал?ыны? к?не заманнан келе жат?ан ?й жи?аздары: санды?,текемет,ая??ап,?оржын. Ыдыс – ая?тары; ?ыш ыдыстар, а?аш тоста?ан, ?асы?, ожау,келі-келсап, ?азан, торсы? т.б.

  Б?дан кейін зергерлік б?йымдар жайында ??гімеленеді. Шеберлер т?рлі б?йымдарда ?лтты? ою-?рнек т?рлерін пайдалан?ан.

 «Си?ырлы санды?» дидактикалы? ойыны ойналады.

Шарты: оюларды? атын с?рау. Мысалы: мына оюлар ?алай аталады?

1.                ??с ?анаты

2.                ??с т?мсы?

3.                Бота мойын

4.                ?ыз?алда?

5.                М?йіз

6.                ?ош?ар м?йіз

Зергерлік б?йым т?рлері: ?амшы,ж?ген,??йыс?ан,ерто?ым,ер,белбеу.

Ата-аналар адамгершілік т?рбиесін жетік білетін ?стаз халы? педагогикасыны? ?асырлар бойы ?алыптас?ан салт-д?ст?рлерін,?дет-??рыптарын жан-жа?ты тере? білумен ?атар,?ркениетті ?мірмен байланыстыра отырып, білім беруді? барлы? кезе?дерінде пайдалан?аны д?рыс.

    Хал?ымызды? т?лім-т?рбиелік м?расына ??ілсек,ол адамгершілікті ?айырымдылы?ты,мейірбанды?ты д?ріптейді. Ата-бабаларымыз баланы бесігінен жа?сы ?деттерге баулы?ан. «?лкенді сыйла», «?лкенге с?лем бер», «Жолын кесіп ?тпе»-деген ?ла?атты с?здері ?те зор. Адамгершілігі,?яты бар адамны? бет-бейнесі иман ж?зді,жар?ын,биязы,?зі парасатты болады. Ондай адамды халы? «Иман ж?зді кісі» деп ??рметтеп,сыйла?ан. Балаларымызды имандылы??а т?рбиелеу ?шін  оларды? ар-?ятын, намысын оятып, мейірімділік, ?айырымдылы?,кішіпейілділік, ?ам?орлы?, адалды?, ізеттілік сия?ты ?асиеттерді бойына сі?іру ?ажет.