СЫНЫП: 6 « » ?ТІЛЕТІН К?НІ: САБА? РЕТІ: №
САБА?ТЫ? ТА?ЫРЫБЫ: К?семше.
САБА?ТЫ? МА?САТЫ: К?семшені? жайында т?сінік беру.
1. БІЛІМДІЛІК: К?семшені? т?рлену жолдарын ме?герту.
2. ДАМЫТУШЫЛЫ?: к?ру, есту, ойлау, есте са?тау ?абілеттеріні? жетілуіне ы?пал жасау.
3. Т?РБИЕЛІК: ?з тілін ??рметтей білуге ы?пал ету.
САБА? Т?РІ: жа?а саба?.
?ДІС –Т?СІЛДЕРІ: т?сіндіру, к?рсету, талдау.
К?РНЕКІЛІГІ: о?улы?, грамматикалы? кестелер.
САБА? БАРЫСЫ:
САБА? КЕЗЕ?ДЕРІ:
Ж?МЫС МАЗМ?НЫ:
I. ?ЙЫМДАСТЫРУ
КЕЗЕ?І:
II. ?Й ТАПСЫРМАСЫН
С?РАУ:
III. ЖА?А САБА?ТЫ? ТА?ЫРЫБЫН, МА?САТЫН ХАБАРЛАУ :
Жатты?у ж?мыстарын орындау:
ІV. САБА?ТЫ ?ОРЫТЫНДЫ-
ЛАУ:
V. ?ЙГЕ ТАПСЫРМА
БЕРУ:
VІ.О?УШЫЛАР-
ДЫ БА?АЛАУ:
- О?ушылармен амандасу:
- С?леметсі?дер ме, балалар!
- Отыры?дар.
- Кезекшімен с?йлесу ?рекеті.
?йге: ?ткенді ?айталау.
Б?гінгі саба?ты? та?ырыбы: К?семше.
Саба?ты? ма?саты: К?семшені? т?рленуі жайында т?сінік алу.
М??алімні? жа?а саба?ты т?сіндіруі:
К?семше – дегеніміз негізгі ?имыл, амалды білдіретін, кейде сол ?имыл, амалды ай?ындап т?ратын етістікті? т?рі.
К?семше де есімше сия?ты екі т?рлі м?нде, екі т?рлі ?ызметте ж?мсалады.
- К?семше бірде тікелей жіктеліп немесе к?рделі етістікті? негізгі етістік сы?ары болып, на?ты ?имылды білдіріп, ?стеу ?ызметінде ?олданылса;
- енді бірде ?имылды? амалын білдіріп, ?стеу ?ызметінде ?олданылады.
Сонды?тан к?семше де етістікті? ерекше бір т?рі болып табылады. Мысалы: ?ала?а барамын немесе о?ып отыр дегенде к?семше ?имылды? ?зін білдіріп т?рса, дауыстап о?ыды, ?йге с?йлей кірді дегенде дауыстап, с?йлей т?різді к?семшелер о?у ж?не кіру ?имылдарыны? амалын (?алай бол?андарын) білдіріп т?р.
К?семше мына ж?рна?тар ар?ылы жасалады:
- -а, -е, -й: айта, бере, ойлай;
- -ып, -іп, -п: айтып, беріп, ойлап;
- -?алы, -гелі, -?алы, -келі т?рі жіктелмейді.
К?семшені? жіктелу ?лгісі
Жекеше
І ж.
ІІ ж.
с.т
ІІІ ж.
мен жазамын
сен жазасы?
сіз жазасыз
ол жазады
с?йлеймін
с?йлейсі?
с?йлейсіз
с?йлейді
барыппын
барыпсы?
барыпысыз
барыпты
К?пше
І ж.
ІІ ж.
с.т
ІІІ ж.
біз жазамыз
сендер жазасы?дар
сіздер жазасыздар
олар жазады
с?йлейміз
с?йлейсі?дер
с?йлейсіздер
с?йлейді
барыппыз
барыпсы?дар
барыпсыздар
барыпты
ІІІ жа?та к?семшеге –ды, -ді, -ты, -ті жіктік жал?ауы жал?анады.
Берілген к?семшелерді жекеше, к?пше т?рде жікте?дер.
К?ріп. О?ып. Біле. С?рай. Айта.
?лгі: жекеше: к?пше:
І ж. к?ріппін І ж. к?ріппіз
ІІ ж. к?ріпсі? ІІ ж. к?ріпсі?дер
с.т к?ріпсіз с.т к?ріпсіздер
ІІІ ж. к?ріпті ІІІ ж. к?ріпті
Та?тамен ж?мыс:
254-жатты?у: К?семшелерді к?мекші етістіктермен тіркестіріп, к?рделі етістік жаса?дар.
?лгі: ж?гіре ж?нелді, ж?гіріп келеді, ж?гіргелі т?р, айтып барады, айт?алы келеді, тауып алды, к?рескелі ж?р, ?арап ?алмады, санай береді, алып к?рді, к?ргелі барды.
Д?птермен ж?мыс:
255 –жатты?у: Ма?алдардан к?семше т?л?алы етістіктерді тауып, оларды? ?андай ж?рна?тар ар?ылы жасалып т?р?анын айты?дар.
А?ылсыз адам ай?айлай келеді,
Жан-жа?ын жайпай келеді.
А?ылды адам жай-жай келеді,
Жан-жа?ын бай?ай келеді.
Сыпайы киімді киіп тоздырады,
Сара? киімді жиып тоздырады.
Адамды ?мір ?йретеді.
?йренбесе, к?йретеді.
Жол?а шы?пай т?рып, жолдасы?ды сайла.
Сыпайы сызып айтады.
Шешен ?ызып айтады.
Шор?а? ?зіп айтады.
Жаман б?зып айтады.
?лгі: ай?алай келеді – к?семше, к?рделі етістік, ай?айла-негізгі етістік, -й –к?семшені? ж?рна?ы, жайпай келеді –к?семше, к?рделі етістік, жайпа-негізгі етістік, -й –к?семшені? ж?рна?ы, бай?ай келеді - к?семше, к?рделі етістік, бай?а-негізгі етістік, -й –к?семшені? ж?рна?ы, киіп тоздырады- к?семше, к?рделі етістік, ки-негізгі етістік, -іп –к?семшені? ж?рна?ы, тоздыр-к?мекші етістік, - а- к?сем. ж?рн.,-ды-ІІІ ж. жікт. жал?., к?йретеді - к?семше, дара етістік, к?йрет – негізгі етістік, - е – к?семш. ж?рн., - ді - ІІІ ж. жікт. жал?., т?рып- к?семше, дара етістік, т?р – негізгі етістік, - ып– к?семш. ж?рн.
Бекіту:
С?ра? –жауап:
- Біз б?гін саба?та нені білдік?
- К?семше дегеніміз етістікті? ?андай т?рі екен?
- К?семше ?андай ж?рна?тар ар?ылы жасалады?
?йге:130 – беттегі, 265 – жатты?у, ереже о?у.
Саба??а жа?сы, белсенді ?атыс?ан о?ушыларды мада?тау, ба?алау.
