?кімшілік ???ы?

Тақырыбы: Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығының түсінігі және оның мәні

10 сынып

 Мақсаты:

*Бұрыналған білімдерін негіздей отырып әкімшілік құқықтық қатынастар жайлы теориялық білім жүйелерін қалыптастыру:

*Теориялық білімін өмірмен байланыстыруға, танымдық белсенділігін арттырып, шығармашылыққа баулу:

* Оқушылардың әкімшілік құқықтық білімдерін тереңмеңгеруге жағдайжасау, пікір, ұсынысай табілуге баулу.

Негізгі ұғымдар: Әкімшілік құқық , әкімшілік – құқық әдістері, әкімшілік – құқық нормалары .

Көрнекі құралдар: Оқулық , схемалар, тест.

Сабақтың әдістері: Ойталқы, шағын топтармен жұмыс

Сабақтың барысы:   

I.Ұйымдастыру бөлімі (Оқушыларды түгендеп,сабаққа даярлығын тексеру)

 II.Үйтапсырмасын сұрау

Сұрақтар мен тапсырмалар

1. Еңбек шарты деген не ?

2. Еңбек шартында  жұмыс берушінің  міндеттері  жазылуы тиіс пе ?

4 .Еңбек шарты қандай мерзімдерге жасалады ? ( 6 ай, 1 жыл, 5 жыл,т.б.). Мерзім аяқталған соң қайтадан еңбек шарты жасалады

5. Жұмысқа тұру үшін қандай құжаттарды көрсетеді?

6 .   Сынақ мерзімі неше айдан аспау керек.

–3 айдан аспау керек.

7.Еңбек шартын бұзу немесе тоқтату жағдайлары:

-          жұмысқа тұрушы әскер қатарына шақырылса;

-          қылмысына байланысты жазаланғанда бұрынғы жұмысын жалғастыру мүмкіндігінен айырылғанда;

-          қызметкер қайтыс болғанда;

-          әрекетке қабілетсіздікті сот танығанда;

-          қызметкердің өз ұсынысы бойынша ( бұл туралы қызметкер 1 ай бұрын ескертуге тиісті);

-          денсаулығына, зейнеткерлік жасына жетуіне, басқа жерге мекенжайын ауыстырғанына, т.б. байланысты жұмысын жалғастыра алмайтын жағдайда қызметкердің өз бастамасымен  еңбек шарты бұзылады немесе тоқтатылады;

-          жұмыс берушінің бастамасымен: а) егер кәсіпорын жұмысы ( немесе жеке тұлға) тоқтатылса; ә) жұмыскерлердің саны немесе жұмыс орны қысқартылса еңбек шарты тоқтатылады немесе бұзылады;

III.Жаңа сабақ түсіндіру

 Сабақтың жоспары:

1. Әкімшілік құқық дегеніміз не?

2. Әкімшілік құқық субъектілері кімдер?

3. Әкімшілік құқықтың нормалары деген не?Ол қандай бөліктерден тұрады?

 1Әкімшілік құқық – ол мемлекеттік басқарудағы қоғамдық қанынастарды реттейтін және әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін жауаптылықты белгілейтін Қазақстан Республинаның қолданыстағы құқығының саласы. Әкімшілік құқық нысаны атқарушы өкімет органдарының мемлекеттік басқару саласында өз функцияларын жүзге асыруына байланысты қоғамдық қатынастардың жиынтығын құрайды. Әкімшілік құқық әдістемесі дегенде тәсілдер мен амалдардың әкімшілік – құқықтық нормалардың қоғамдық қатынастармен оларға қатынасушыларға ықпал ететін жиынтығын түсінеміз. Әкімшілік құқықтық әдістерге мыналар жатады:

• тапсырма беру – бұл субъектінің әкімшілік құқықпен белгіленген қандай да бір нақтылы әрекетті жасау міндетті

• рұқсат ету – бұл құқық шеңберінде субъектіге қандай бір әрекет жасауға немесе өз қалауы бойынша оны жасаудан қалыс қалуға рұқсат беру

• тыйым салу – бұл заңмен тыйым салынған әрекеттерді жасуға тыйым салу.

 Әкімшілік құқықтық нормалар – бұл мемлекеттік басқару саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін мінез құлықтың мемлекетбелгіленген жалпыға міндетті ережелері.

Әкімшілік құқықтық нормалар көптүрлілігінен мынадай түрде жіктеледі.

Материалдық нормалар азаматтың, атқарушы өкімет органдарының және басқалардың әкімшілік құқықтық жағдайынбекітеді (құқық субъектінің құқықтары мен міндеттері, мемлекет органдарының мәртебесі).

Міндеттеуші нормалар субъектіге белгілі бір әрекет жасау міндетін қояды. Мысалы, қызметкерді жұмысқа қабылдау кезінде мемлекеттік органның басшысы бұйрық шығаруға міндетті.

Тыйым салушы нормаларқұқық субъектісіне белгілі бір әрекеттерді жасауға тыйым салудан тұрады. Мысалы, әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодекс әкімшілік құқық бұзушылық белгілеріне жататын әрекеттер жасауға тыйым салулардан құралған

Реттелетін нормаларсубъектілерге белгілі бір құқықтар береді немесе оларға міндеттер жүктейді.

Қорғалатын нормаларқұқық бұзулардың құқықтық салдарынан, яғни әкімшілік теріс қылықтардың құрамын және соларды жасаған үшін жаза беру шараларын белгілейді.

Конституция дегеніміз не ?

Жауабы:( Ол мемлекеттің негізгі заңы) Конституцияда неше бөлім, неше бап бар?

Негізгі заңы ретінде орталық орынды алатын Қазақ Республикасының 1995 жылғы Конституциясы. Конституция нормалары атқарушы өкімет органдарының ұйымдастырылуының және қызметінің негіздерін, олардың мемлекеттің басқа органдарымен өзара қатынастарын белгілейді -Қазақстан Республикасының Заңдары. Олардың арасында әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодекс, Мемлекеттік қызымет туралы және басқа заңдар айрықшы орын алады. Әрекеттер мен оқиғалар, заңды фактілер болып табылады. Әрекеттер құқық субъектілерінің ерік білдірулері сияқты заңды және заңсыз болуы мүмкін. Заңды әрекеттер заңның талаптарына сәйкес келеді. Азаматтың атқарушы өкімет органдарына өтініш беруі осындай әрекеттің мысалы болып табылады. Заңсыз әрекеттер әкімшілік құқық нормаларының талаптарын бұзады. Оған тәртіптік және әкімшілік құқық бұзушылық жатады.Оқиғалар, әрекеттерге қарағанда субъектілердің еркіне байланысты болмайды. Оларға, мысалы, адамның тууы, табиғи апаттар фактілері және т. б. жатады.

IV.Бекіту

1. . ҚР Конституциясы неліктен әкімшілік құқықтың негізгі қайнар көзі ретінде қолданылады?

Жауабы: Өйткені ол мемлекеттің негізгі заңы.

.

2. Әкімшілік құқық деген не?  Жауабы: ол мемлекеттік басқарудағы қоғамдық .

1. Әімшіліктің қандай міндеті бар?

Жауабы: қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыруға міндетті

қоғамдық .

1. Әкімшілік құқықтың әдістері.

Жауабы: тапсырма беру, рұқсат ету, тиым салу.

5.Әкімшілік құқықтық нормалар деген не?

Жауабы: басқару саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін мемлекетпен белгіленген жалпыға міндетті ережелер

1. Әкімшілік құқықтық нормаларды атандар ( Әкімшілік, Материалдық, Міндеттеуші, Тыйым салушы, Реттелетін, Қорғалатын нормалар )

1. Әкімшілік құқық субъектілеріне қандай органдар жатады?

Жауабы: Қазақстан Республикасының Президенті, Үкімет,

орталық атқарушы органдар, ведомствалар, жергілікті

атқарушы органдар.

V.Үйге тапсырма № 18, 103-106 бет

. 1. тапсырма беру және тиым салу қалай жүзеге асады?

2. . Шет ел азаматтары, азаматтығы жоқ адамдар ҚР азаматтарының құқығындай құқықты пайдаланады Жауабы: иә жоқ

1. Әкімшілік құқық субъектілеріне мемлекеттік кәсіпорындар, мекемелер, мемлекеттік емес ұйымдар жатады Жауабы: иә жоқ

1. Әкімшілік құқықтық нормалар деген не?

1. Шет ел азаматтары, азаматтығы жоқ адамдар ҚР азаматтарының құқығындай құқықты пайдаланады Жауабы: иә жоқ

1. Әкімшілік құқықтың әрекет қабілеттілігі қай жастан басталады ?

.1. тапсырма беру және тиым салу қалай жүзеге асады?

2. . Шет ел азаматтары, азаматтығы жоқ адамдар ҚР азаматтарының құқығындай құқықты пайдаланады Жауабы: иә жоқ

1. Әкімшілік құқық субъектілеріне мемлекеттік кәсіпорындар, мекемелер, мемлекеттік емес ұйымдар жатады Жауабы: иә жоқ

1. Әкімшілік құқықтық нормалар деген не?

1. Шет ел азаматтары, азаматтығы жоқ адамдар ҚР азаматтарының құқығындай құқықты пайдаланады Жауабы: иә жоқ

1. Әкімшілік құқықтың әрекет қабілеттілігі қай жастан басталады ?

Тест сұрақтары

1. Әкімшілік құқықтың екінші атауы?

А) Басқару

Б) орындау

С) жою

Д) атқару

Е) қызмет

 2. Қазақстан республикасы Президентінің мемлекеттік кәсібі туралы жарлығы қай бабына сәйкес?

А) 16 бабына

Б) 24 бабына

С)7 бабына

Д)17 бабына

Е)23 бабына

3. Әкімшілік құқықтық нормада атқарушы?

А) ұйымдар

Б) ұжымдар

С) партия

Д) билік

Е) заң

4. Қорғайтын құқықтық қатынастардың мақсаты?

А) қоғамдық тәртіп қорғау, кінәліні жазалау, әділеттік орнату

Б) қоғамдық тәртіпті орнату

С) кінәліні табу

Д) жауапкершілікке тарту

Е)Әкімшілік жұмыстарға салу

1. Қоғамдық қатынастарға ең алдымен қандай маңыз тән?

А) ұйымдастыру

Б) басқару

С) қалыптастыру

Д) іске асыру

Е) байланыстыру

6. Әкімшілік құқық бұзушылық субъектілерің түрлерін анықтаңыз

А) Тек қана жеке тұлға

Б) Жеке тұлға және басқа адамдар

С) Жеке заңды тұлға, уәкілеттенген тұлға

Д) Жеке тұлға және заңды тұлға

Е) Тек қана заңды тұлға

7. Әкімшілік жаза

А) Әкімшілік бұлтартпау шарасы

Б) Мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы

С) Әкімшілік ескерту шарасы

Д) Тәртіптік жауаптылық шарасы

Е) Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қамтамасыз ету шарасы

8.  Әкімшілік қамауға алу мерзімі

 

a)12 тәулік

 

b)15 тәулік

 

c)24 тәулік

 

d)7 тәулік

 

e)10 тәулік