Та?ырыбы: Жырау.
Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а жыр, жырау, жыршы туралы т?сінік беру, ??ымдарды ажырату, ?иын с?здерді? ма?ынасымен таныстыру. Б??ар жырау туралы а?парат беру, оны? елін с?йген, хал?ыны? ?амын ойла?ан, ?лы данышпан т?л?а ретіндегі бейнесін ?лгі ету, т?рбиелеу. ?азіргі кездегі жыраулар жайлы а?парат беру,тол?ау ты?дау.
Саба?ты? міндеттері:
білімдік: С?йлем туралы т?сінігін ке?ейту, с?ра?тар ?оя білуге ?йрету.
дамытушылы?: о?ушыларды? о?у ?рекетімен ш??ылдану ар?ылы теориялы? ойлау, с?йлеу, ?абілеттерін дамыту, шы?армашылы??а жетелеу.
т?рбиелік: О?ушыларды с?здерді? ?олдану ерекшеліктерін бай?ау ар?ылы с?з ??діретін т?сіне білуге т?рбиелеу.
О?ытуды? ?діс-т?сілдері: с?ра?-жауап, к?рнекілік, т?сіндіру, д?лелдеу, ізденушілік.
О?ушыларды? ?ызметін ?йымдастыру формасы: топты?.
Жабды?тар ж?не к?рнекілік: Интерактивті та?та, ?нтаспа, саба?ты? электронды к?шірмесі, саба??а презентация.
Саба?ты?барысы:
?йымдастырукезе?і:Слайд 1
Психологиялы?дайынды?:
Слайд 2
?айырлык?н, достым,
?айырлык?нболсын.
Бейсенбіні?к?ні
С?ттіліккетолсын
Б?гіналарба?амыз
Кіле? «бестік» болсын.
?йж?мысынтексеру: с?ра?-жауап?дісібойынша?тілгенматериалды?айталау.
Шы?армашылы?тапсырма. Та?тадаілінгензаттарды?ішінен?зі?е?ажеттісін?анатеріпжаз.
1-?атар: Кім? Кімдер?
2-?атар: Не істеді? Не ?ылды?
3- ?атар: ?андай? ?ай? с?ра?тарынажауапберетінсуретатауларынжаз.
Ж?мысты?орытындылау. Та?ы да ?андайс?ра?тар?ажауапберетінс?здер?алып?ойды? Мысалкелтір.
Жа?асаба?: Ма?сатынхабарлау, с?йлемтуралыбілетіндері?діорта?асалы?дар.
Слайд 3
Ой ?оз?ау: ?ріптер, с?здер, с?йлемдержазыл?ан.
к, п, а, і, т
о?ушы, о?ыды, кітап.
Проблемалы?с?ра?тар?ою:
-Балалар, бірінші?атарданелержазыл?ан?
-?ріпдеген не?
-Жо?арыда?ы?ріптерден?андайс?з??рау?аболады? Слайд4
-Ал екінші?атардаше?
-С?здегеніміз не?
1-тапсырма: Ендеше, екінші?атарда?ыс?здерденс?йлем??растырыпк?рейік. Слайд5
С?йлемні?ережесі?айталанады.
С?йлемая?тал?анойдыбілдіреді, бас ?ріптенбасталыпжазылады, с?здербір-біріненб?лекжазылады, айтылума?сатына?арайтынысбелгісі?ойылады.
Слайд 6
2-тапсырма: Ойсергітужатты?уы: «М??ият бол!» (сигналды?карточкаменж?мыс).
Шарты: с?здеро?ыл?андак?к, с?йлемдеро?ыл?анда?ызыл, буындаро?ыл?андасарыкарточкалардык?теру.
Дыбыс–– буын—с?з—с?йлем.
О?улы?пенж?мыс:
148- жатты?у. 1. ?рс?йлемненсо?дауыскідірісінжасапо?ы?дар.
2.?р с?йлемденешес?з бар екенінаны?та?дар.С?йлемдегіс?здерді?бір-біріненб?лекжазылатынына??ары?дар. Тексеріп,?орытындылау.
149- жатты?у. Ізденушілікде?гейдегітапсырма.
1.Орны ауыстырылыпберілгенс?здерденс?йлем??растырыпжазы?дар. ?рс?йлемні?біріншіс?зін бас ?ріптенбастапжазы?дар.(Ал?аш?ы?шс?йлемінжазу.)
Сергітус?ті:
?нер?у?анбаламыз,
Кіле?бестікаламыз
?ншіерте?боламыз
К?йшіерте?болармыз,
М?мкінжыршыболармыз,
?лдебишіболармыз,
Кімболса? та ?йтеуір
Аман-есенболайы?.
Шы?армашылы?тапсырма:
О?ылатынс?здерді?ішіненкім? дегенс?ра?тар?ажауапберетінс?здердітеріпжазы?дар.
Актер, ?нші, биші, жыршы, к?йші, ?обызшы,а?ын.
Б?лс?здердібірс?збен?алайатау?аболады? ?нерадамдары.
С?здікж?мыс: ?рс?зді?ма?ынасынато?талу, о?ушыларды?ойынты?дау.
Актер-театр,киносаласында?ызметететінадам.
?нші- ?найтатынадам.
Биші- биді??ыр-сырынтанитын, жа?сыбилейтінадам.
К?йші- домбырадак?йтартатынадам.
А?ын-
?обызшы-
?азірбізжыр, жыршы, жыраус?здеріні?ма?ынасыны?талдапт?сініпк?рейік. Соныменжыршыс?зіні?т?біріжыр, ендешежырдегеніміз не екен? со?анто?талайы?.
Слайд 7
Жырдегеніміз – поэзиялы?шы?армаларды?жалпыатауы. ?аза?ауыз?дебиетіндегібатырларжыры, тарихижырлар,лираэпосты?жырлар, жо?таулар, жыраулар, тол?аулартермелерменболыпкеледі.
Жыршыдегеніміз- жырайтушы, таратушы, жыршылардомбыраны? не ?обызды?с?йемелдеуіменма?алмен, ?нменайтады, оларк?птегенэпосты?жырлардыжат?абілетін, дайынрепертуарлары бар айт?ыштар.
Слайд 8. Жырау-?зжанынанжыршы?арыпайтатынж?неэпикалы?дастандар мен тол?аулардыорындайтынхалы?поэзиясыны??кілі.Жырауатауы «жыр» с?зінентуындайды. Д?ст?рлі?аза??о?амындажыраулархалы?ты?руханик?семі, ?о?амды?пікір?алыптастыратын?айраткерр?лінат?ар?ан. Хандар мен бас?а да ел билеушілеріжырауларпікірлеріменсанасыпотыр?ан. Жырауларжаугершілікзамандажоры?тар?а?атысып, ел ?ор?ау, азаматты?та?ырыптар?аарнал?ан?ле?-жырларту?ыз?ан.
Жыраулардыатапайтатынболса?Асан?ай?ы, ?азту?анжырау, Доспамбетжырау, Шалкиізжырау, Мар?ас?ажырау, А?тамбердіжырау, Б??аржырау, Шал а?ын.
О?улы?пенж?мыс:С.М?уленовты? «Жырау» ?ле?інм?нерлепо?ып, ма?ынасынам?н беру.
С?здікж?мысынж?ргізу.
?исса-??гіме, а?ыз, ауыз?дебиетінет?нэпикалы? жанр, дастан.
Абыз- ел бас?аруісінеараласыпотыр?ансаясит?л?абол?ан??лама, к?ріпкел.
Мынашешендікс?здергеназараударайы?.
Екіжа?сы?асболмас,
Екіжамандосболмас. ( Б??аржырау)
Слайд 9
Б??аржырау
?ззаманындаБ??аржыраубілімдарадамбол?ан.Б??ар?ал?аман?лы - ?аза?ты? аса к?рнектіжырауы, мемлекеттік?айраткері. ?за???мырс?ргенолк?птегентарихио?и?аларды?ку?гері. Т?уке хан т?сындабеделдібилерді?бірібол?ан.
?зтуындыларында?зектім?селелердік?тергенабыза?ынхалы?тыбірлікке, досты??аж?небатылды??а?ндейді. Абылайды?кейбіріс-?рекеттерін?аттысына?анолайбарлыханны?а?ылшысы?анаемес, мемлекеттіксаясатістерінеы?палетіпотыр?ан?абыр?алыбиге, ?ззаманыны??раншысынаайналды.
?азіргі Павлодар облысыны?Баянауылауданы, Далбатауыны?баурайында?айтысбол?ан.
.Балалар, ?азіргікезде де жыраулар бар, олар да жыр, тол?ауларайтады. Жа?а?ыатал?анжыраулар?алдыр?анасылм?раларды?азірбізгежеткізіпж?ргена?а-?пкежырауларымызжеткілікті. ?азірсолжырауа?алары?ны?біріБекболатТілеуханны?орындауында?азту?анжырауды? «Ала? да ала?, ала?ж?рт» аттытол?ауынты?дайы?.Тол?аудыты?дау.
Слайд 10
?азту?анжырау.
Б?лтол?аудахалы?ты?ту?анмекені – Еділінтастапбас?ажа??а?оныстебуінме?зейді. Жырауды?б?лтол?ауыатамекен, ту?анжергедегенысты?сезім, зормахаббатынтанытады.
?орытынды.Рефлексия. Слайд 11
Егерсаба?таб?ріт?сініктіболса,к??іл-к?йлері?жа?сыболса?олдары?да?ыстикердік?нні?к?зіні?астына, ал егер де с?ра?тары?туындап, саба??намасастикері?діб?лтты?астынажапсыры?дар.
?йгетапсырма:151-жатты?у,ережені ?айталау. С.М?уленов.Жырау.
К?ні:
П?ні:ана тілі
Саба?ты? та?ырыбы: ??стар. Балы?тар. ?осмекенділер ж?не жор?алаушылар
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: О?ушылар?а жануарларды? топтары-??стар, балы?тар, ?осмекенділер мен жор?алаушылар туралы жалпы т?сінік беру, тіршілік ету ортасы туралы ма?л?мат беру. Атауларын ажырата білуге ?йрету.
Дамытушылы?: Тапсырмалар ар?ылы о?ушыларды? д?ниетанымын, танымды? ?абілеттерін арттыру. Салыстыру, талдау біліктерін арттыру?а ы?пал жасау.
Т?рбиелік: Жануарлар?а ?ам?орлы? к?рсетуге, оларды ?ор?ау?а т?рбиелеу. Экологиялы? т?рбие беру.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, с?ра?-жауап, салыстыру, талдау.
Саба?ты? к?рнекілігі: интерактивті та?та, плакат, суреттер, ?лестірмелі тапсырмалар, жануарлар макеті
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
?лкенге де сіз,
Кішіге де сіз.
Барша жанды ??рметтеп,
Бас иеміз біз.
ІІ. ?ткенді пысы?тау.
Тірі таби?ат?а нелер жатады?
Венн диаграммасы ар?ылы ?сімдіктер мен жануарларды салыстыру. ??састы?ы мен айырмашылы?тарын ажырату.
ІІІ. Жа?а саба?
Тірі таби?атты? бір б?лігі - жануарлар. Жануарлар мынадай топтар?а б?лінеді:
О?ушыларды топтар?а б?лу.
«??стар» тобы. Топ м?шелеріні? ??стар туралы ма?л?маттарын ты?дау.
??старды «?анатты жануарлар» деп атайды. ??стар тіршілік ету ортасына ?арай ?й ??стары ж?не жабайы ??стар.
Жабайы ??старды? т?рі ?те к?п. Оларды? б?рі де пайдалы. Мысалы, а??у – с?лулы?ты? символы. Тырна – таби?атымызды? к?ркі, с?лу ??с.
Дуада? – ?те ?демі ??с. Бір кездері ол елімізді? далаларында кездесетін еді. Д?мді еті ?шін к?птеп ауланды да, ?азір саны азайып кетті.
Сонымен ?атар бізді? жерімізде кездесетін ??стар – ?арлы?аш, сауыс?ан, ?ар?а, тор?ай, кептер, ша?алалар да бар. Б?л ??старды? ішінде ж?йрік, біра? ?ша алмайтын ??стар да бар. Олар?а дуада?, пингвин жатады.
Оларды? жабайы ??с аталуыны? себебі неде?
Себебі олар азы?ын ?здері тауып жейді.
??старды? келесі бір тобы – ?й ??стары. ?й ??стары ?олда ?сіріледі. Олар ?те пайдалы. Ж?мырт?асы, еті – тама?, мамы?ы жасты?, к?рпе, жылы киім ?шін пайдаланылады. ?й ??старына тауы?, ?теш, ?йрек, ?аз ж?не к?ркетауы? жатады.
?аза?станда ??старды к?птеп ?сіруге арнал?ан ?лкен ??с фермалары бар. Олар ?ала хал?ын ??с етімен ?амтамасыз етеді.
«Балы?тар» тобы. Топ м?шелеріні? балы?тар туралы ма?л?маттарын ты?дау.
Балы?тар – суда тіршілік етуге бейімделген жануарлар т?рі. Олар ?кпе ар?ылы емес, желбезегі ар?ылы тыныс алады. Балы?тарды? 22000-нан астам т?рі бар деп есептеледі. Балы?тарды? денесін ?абырша? жап?ан. Олар суда ж?збе ?анаттары ар?ылы ?оз?алады.
Балы?тар суда?ы ш?птермен, майда ж?ндіктермен ?оректенеді. Олар уылдыры? шашу ар?ылы к?бейеді. ?йде балы?тарды арнайы ыдыс-аквариумда ?сіруге болады. Бізді? елімізде кездесетін балы?тар – шаба?, сазан, шортан, жыланбалы?, бекіре, т.б.
«?осмекенділер» тобы.
?осмекенділер суда да, ??рлы?та да тіршілік етуге бейімделген жануарлар т?рі. ?осмекенділерге ба?а жатады. Ересек ба?а к?бінесе ??р?а?та, ш?п арасында тіршілік етеді. Ал оны? баласы есейгенше балы? сия?ты суда ж?реді.
«Жор?алаушылар» тобы.
Жор?алаушылар – бауырымен жор?алап ?оз?алады. Жор?алаушылар?а кесірткелер, жыландар, тасба?алар, ??был?ылар, ?олтырауындар, т.б. жатады.
ІV. Жа?а саба?ты бекіту.
1-тапсырма
Суреттен ??стар, балы?тар, ?осмекенділер мен жор?алаушыларды тауып белгіле.
2-тапсырма
«??стар» тобына: ??старды атап, ішінде ?ша алмайтындарын белгіле.
«Балы?тар» тобына: Не ?алай дыбыстайды? ?р ??сты ?з дыбысына с?йкес сызы?пен ?ос.
«?осмекенділер» тобына: ??старды топтар?а б?л, аттарын жаз.
«Жор?алаушылар» тобына: ??старды? пайдасы туралы жаз.
3-тапсырма
С?йкестендір:
??стар Суда ж?зеді
Балы?тар Бауырымен жор?алайды
?осмекенділер ?шады
Жор?алаушылар Суда да, ??рлы?та да тіршілік етеді.
4-тапсырма
«??стар» тобына: балы?тарды? басты ерекшеліктері.
«Балы?тар» тобына: балы?тарды? т?рлері
«?осмекенділер» тобына: балы?ты? пайдасы
«Жор?алаушылар» тобына: балы?тарды? к?беюі, ?оректенуі
V. Ба?алау
VІ. ?йге тапсырма. М?тінді о?ып, мазм?ндау.
?лкенге де сіз,
Кішіге де сіз.
Барша жанды ??рметтеп,
Бас иеміз біз.
«??стар» тобына:
Балы?тарды? басты ерекшеліктері.
«Балы?тар» тобына:
Балы?тарды? т?рлері
«?осмекенділер» тобына:
Балы?ты? пайдасы туралы айт.
«Жор?алаушылар» тобына:
Балы?тарды?к?беюі, ?оректенуі.
