Шалкиіз жырау «Би Темірге айт?ан бірінші тол?ауы»

Алматы облысы Панфилов ауданы А???ды? ауылы

«Ш.Байбатшаев атында?ы орта мектеп» КММ

?аза? тілі мен ?дебиеті п?ніні? м??алімі Куренбаева Айж?рек ?амбар?ызы

9 сынып ?аза? ?дебиеті

Саба?ты? та?ырыбы: Шалкиіз жырау «Би Темірге айт?ан бірінші тол?ауы»

Ма?саты:

?з заманында жа?сы т?рбие ал?ан,парасатына білімі сай білгір адам Шалкиіз жырауды? ?мірі мен шы?армашылы?ы туралы т?сінік беру.

К?не заман?а ??ілдіру,о?ушыларды? жыраулы? поэзия туралы д?ниетанымын ке?ейту,ой-?рісін дамыту,ойлану?а,?орытынды жасау?а да?дыландыру.

Білімдерін ?з бетінше ?олдану?а,к?ркем д?ниеге ??рметпен ?арау?а ?йрету,жан-жа?ты м?дениетті жекіншектерт?рбиелеу.

К?тілетін н?тиже:1. Жыраулар поэзиясы туралы жалпы біледі.

2.Шалкиіз жырауды? к?терген м?селелерін ажыратады.

3. Шалкиізді? ?аза? ?дебиетіндегі жыраулар поэзиясынан

алатын орнын біледі.

Т?рі: ?орыту - жина?тау саба?ы
?олданылатын ?діс-т?сілдер:сын т?р?ысынан ойлау стратегиясы

П?наралы? байланыс:тарих,музыка,?зін-?зі тану

К?рнекілігі: Венн диаграммасы, суреттер,топтастыру,тест тапсырмалары,?лестірме ?а?аздар,ба?алау пара?шалары

Саба?ты? барысы.
І.?йымдастыру кезе?і.

Орнымыздан т?райы?,

Та?та?а мойын б?райы?.

Амандасып алайы?,

Бір жадырап ?алайы?! /?ш рет ?ол со?ады/.

«Топтастыру» стратегиясы бойынша о?ушыларды І топ: «Жыраулар»,

ІІ топ: «Жыршылар»деп екі топ?а б?лу.Топ басшысын сайлау.

Топ ережесімен таныстыру.

Ба?алау пара?шаларын тарату.

ІІ.?й тапсырмасын с?рау
«Ой ?оз?ау» стратегиясы «Кім к?п біледі?»

(с?ра? - жауап кезе?і)

-Шалкиізді? ?мірі туралы не білесі??

-?ай биді? а?ылшысы бол?ан?

-Жырау ?скери жоры?тармен ?ай жерлерді аралайды?

-Жырау ?аза? ордасына ?ашан оралады?

-Жырауды? би Темірге арна?ан неше тол?ауы бар?

-Жырауды? бас?а ?андай ?ле?,тол?ауларын білесі?дер?

-Шалкиіз шы?армалары ал?аш ?а?аз бетіне ?ашан т?сті?

ІІ. Ма?ынаны тану

І топ: Топтастыру

ІІ топ:Венн диаграммасы бойынша Асан ?ай?ы мен Шалкиізге салыстырмалы т?рде мінездеме беру.

Асан ?ай?ы Орта? Шалкиіз

Асан ?ай?ы -Желмаясын мініп, ке? байта? ?аза? жерін т?гел арала?ан. «Жер?йы?» жерді іздеген, ну орман мен шал?ынды жерге халы?ты ?оныстандырсам деп арманда?ан. Сонды?тан Шо?ан У?лиханов оны «К?шпенділер философы» деп ата?ан.

Шалкиіз-(1465-1560) - а?ын, жырау, батыр. Шалкиіз - туындылары орыс тіліне аударыл?ан а?ын-жырауларды? бірі. Оны? шы?армашылы?ын сол д?уірдегі орыс о?ымыстылары мен зерттеушілері жо?ары ба?ала?ан. Темір биге айт?андары ?рт?рлі жина?тар мен басылымдарда бірнеше м?рте басылды. Жырауды? ?аза? к?не ?дебиетіндегі орны ерекше. Шалкиіз жырау ??мырыны? к?п б?лігін Но?ай ордасыны? билеушісі Темір биді? ?ол астында ?ткізеді.

ІІІ.Жа?а саба?ты о?ып-білу кезе?і:

1.О?улы? м?тінімен,тол?ау ?ле?мен ж?мыс.

2.Автор туралы т?сінік,би Темір ж?нінде т?сінік ??гіме.

3.Шалкиізді? «Би Темірге бірінші тол?ауы»м?нерлеп о?у

4.«Есте са?тау» стратегиясы.С?здікпен ж?мыс.

?у – а??у

К?кшіліден – су айдынында ма?ынасында

Арабы торым – асыл т??ымды дегенді білдіреді

Алдаспан –наркескен ?ылыш

?а?ба – м?сылмандарды? ??лшылы? ететін ?асиетті орны

К?лік – с?йг?лік жыл?ы

Кепке – бас деген ма?ынада

?азалеген – ??рметтеген

І?.Сергіту с?ті.

?.О?улы?пен ж?мыс.

І топты? тапсырмасы:

1.Жырау би Темірді ?алай ма?тайды?

2.Оны дала ?міріндегі ?андай н?рселерге балайды?

3.Тол?ауды? бір шума?ын ??рылысына талдау.

4.?лгі боларлы? ?орытынды:тол?аудан келешекте ?ажет болатын ма?ызды ?орытынды шы?ару?а бола ма?

ІІ топты? тапсырмасы:

1.Тол?ауда ?андай ?сиет с?здер айтылады?

2.Тол?аудан метафораларды тауып,жасалу жолын т?сіндірі?дер.

3.Тол?ауда жырау та?ы ?андай к?ркемдегіш ??ралдар пайдалан?ан?

4.Ма?ызды ?мірлік даналы?:тол?ауды? негізгі ойын бір с?йлеммен білдірі?дер.

Шалкиіз жырау тол?ауынан ?зінді (Бекболат Тілеуханны? орындауында)

?І.Ой тол?анысЕгер сендер XXI ?асыр жыраулары бол?андары?да не жайлы жырлар еді?дер? (егемендік туралы, бірлік туралы, отанс?йгіштікке ша?ырар едім)

РЕФЛЕКСИЯ: «Санды?, еттарт?ыш, ?о?ыс шелегі» 1 мин

?ІІ.О?ушыларды ба?алау.

Ба?алау пара?шасы

О?ушыны? аты-ж?ні

?й тапсырмасын орындау

Ма?ынаны тануІ.Топтастыру

ІІ.Венн диаграммасы

О?улы?пен ж?мыс.

Топта тапсырмалар орындауы

Ой тол?аныс

«Егер мен ХХІ ?асыр жырауы болсам.»

?орытынды ба?а

?ІІІ.?йге тапсырма«Ел бірлігі – басты м?селе» та?ырыбында ойтол?ау жазу
Шалкиіз туралы ?осымша деректер жина?тау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Шалкиіз жырау «Би Темірге айт?ан бірінші тол?ауы»»

Алматы облысы Панфилов ауданы Аққұдық ауылы

«Ш.Байбатшаев атындағы орта мектеп» КММ

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Куренбаева Айжүрек Қамбарқызы

9 сынып Қазақ әдебиеті

Сабақтың тақырыбы: Шалкиіз жырау «Би Темірге айтқан бірінші толғауы»

Мақсаты:

Өз заманында жақсы тәрбие алған,парасатына білімі сай білгір адам Шалкиіз жыраудың өмірі мен шығармашылығы туралы түсінік беру.

Көне заманға үңілдіру,оқушылардың жыраулық поэзия туралы дүниетанымын кеңейту,ой-өрісін дамыту,ойлануға,қорытынды жасауға дағдыландыру.

Білімдерін өз бетінше қолдануға,көркем дүниеге құрметпен қарауға үйрету,жан-жақты мәдениетті жекіншектертәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже:1. Жыраулар поэзиясы туралы жалпы біледі.

2.Шалкиіз жыраудың көтерген мәселелерін ажыратады.

3. Шалкиіздің қазақ әдебиетіндегі жыраулар поэзиясынан

алатын орнын біледі.

Түрі: қорыту - жинақтау сабағы
Қолданылатын әдіс-тәсілдер:сын тұрғысынан ойлау стратегиясы

Пәнаралық байланыс:тарих,музыка,өзін-өзі тану

Көрнекілігі: Венн диаграммасы, суреттер,топтастыру,тест тапсырмалары,үлестірме қағаздар,бағалау парақшалары

Сабақтың барысы.
І.Ұйымдастыру кезеңі.

Орнымыздан тұрайық,

Тақтаға мойын бұрайық.

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық! /Үш рет қол соғады/.

«Топтастыру» стратегиясы бойынша оқушыларды І топ: «Жыраулар»,

ІІ топ: «Жыршылар»деп екі топқа бөлу.Топ басшысын сайлау.

Топ ережесімен таныстыру.

Бағалау парақшаларын тарату.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау
«Ой қозғау» стратегиясы «Кім көп біледі?»

(сұрақ - жауап кезеңі)

-Шалкиіздің өмірі туралы не білесің?

-Қай бидің ақылшысы болған?

-Жырау әскери жорықтармен қай жерлерді аралайды?

-Жырау Қазақ ордасына қашан оралады?

-Жыраудың би Темірге арнаған неше толғауы бар?

-Жыраудың басқа қандай өлең,толғауларын білесіңдер?

-Шалкиіз шығармалары алғаш қағаз бетіне қашан түсті?

ІІ. Мағынаны тану

Шалкиіз қандай жырау?

І топ: Топтастыру

ІІ топ:Венн диаграммасы бойынша Асан қайғы мен Шалкиізге салыстырмалы түрде мінездеме беру.

Асан қайғы Ортақ Шалкиіз

Асан қайғы -Желмаясын мініп, кең байтақ қазақ жерін түгел аралаған. «Жерұйық» жерді іздеген, ну орман мен шалғынды жерге халықты қоныстандырсам деп армандаған. Сондықтан Шоқан Уәлиханов оны «Көшпенділер философы» деп атаған.

Шалкиіз-(1465-1560) - ақын, жырау, батыр. Шалкиіз - туындылары орыс тіліне аударылған ақын-жыраулардың бірі. Оның шығармашылығын сол дәуірдегі орыс оқымыстылары мен зерттеушілері жоғары бағалаған. Темір биге айтқандары әртүрлі жинақтар мен басылымдарда бірнеше мәрте басылды. Жыраудың қазақ көне әдебиетіндегі орны ерекше. Шалкиіз жырау ғүмырының көп бөлігін Ноғай ордасының билеушісі Темір бидің қол астында өткізеді.

ІІІ.Жаңа сабақты оқып-білу кезеңі:

1.Оқулық мәтінімен,толғау өлеңмен жұмыс.

2.Автор туралы түсінік,би Темір жөнінде түсінік әңгіме.

3.Шалкиіздің «Би Темірге бірінші толғауы»мәнерлеп оқу

4.«Есте сақтау» стратегиясы.Сөздікпен жұмыс.

Қу – аққу

Көкшіліден – су айдынында мағынасында

Арабы торым – асыл тұқымды дегенді білдіреді

Алдаспан –наркескен қылыш

Қағба – мұсылмандардың құлшылық ететін қасиетті орны

Күлік – сәйгүлік жылқы

Кепке – бас деген мағынада

Ғазалеген – құрметтеген

ІҮ.Сергіту сәті.

Ү.Оқулықпен жұмыс.

І топтың тапсырмасы:

1.Жырау би Темірді қалай мақтайды?

2.Оны дала өміріндегі қандай нәрселерге балайды?

3.Толғаудың бір шумағын құрылысына талдау.

4.Үлгі боларлық қорытынды:толғаудан келешекте қажет болатын маңызды қорытынды шығаруға бола ма?

ІІ топтың тапсырмасы:

1.Толғауда қандай өсиет сөздер айтылады?

2.Толғаудан метафораларды тауып,жасалу жолын түсіндіріңдер.

3.Толғауда жырау тағы қандай көркемдегіш құралдар пайдаланған?

4.Маңызды өмірлік даналық:толғаудың негізгі ойын бір сөйлеммен білдіріңдер.

Шалкиіз жырау толғауынан үзінді (Бекболат Тілеуханның орындауында)

ҮІ.Ой толғанысЕгер сендер XXI ғасыр жыраулары болғандарыңда не жайлы жырлар едіңдер? (егемендік туралы, бірлік туралы, отансүйгіштікке шақырар едім)

РЕФЛЕКСИЯ: «Сандық, еттартқыш, қоқыс шелегі» 1 мин

ҮІІ.Оқушыларды бағалау.

Бағалау парақшасы

Оқушының аты-жөні	Үй тапсырмасын орындау	Мағынаны тануІ.Топтастыру ІІ.Венн диаграммасы	Оқулықпен жұмыс. Топта тапсырмалар орындауы	Ой толғаныс «Егер мен ХХІ ғасыр жырауы болсам...»	Қорытынды баға