Шығыс шынары

Сабақтың тақырыбы: «Шығыс шынары»

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Ә.Нұрмұханованың «Шығыс шынары» мәтіні бойынша

балаларды Ә.Молдағұлованың мектептегі өмірімен

таныстыру. Мәтін мазмұнын түсініп оқып, оз ойын еркін

айтуға, мәтін мазмұнын жүйелі әңгімелей білуге үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың жеке тұлға ретінде жан – жақты дамуына

жол ашу. Көркем шығарманың тақырыбы, идеясы жайлы

білімдерін кеңейту. Тілін дамыту. Байланыстыра сөйлеу

сөздігін қалыптастыру. Дамыта оқыту әдістері арқылы

сауатты оқуға, жазуға дағдыландыру.

Тәрбиелік: Балалар бойында патриоттық сезім қалыптастыру.

Шыдамдылыққа, төзімділікке, еңбексүйгіштікке,

Адамгершілікке, адамның құқықтары мен бостандықтарын

құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: слайд, суреттер, кітаптар, симантикалық карта, стикер

Сабақтың әдісі: түсіндіру, көрсету, сұрақ –жауап, қайталау, салыстыру,

топтастыру.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың жүрісі: І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа дайындау

Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.

- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Біз өткен сабақтарымызда Ұлы Отан Соғысының батырлары және олардың ерліктерімен танысқан болатынбыз. Жеңіс үшін шайқасқан батырлардың ерліктері ешқашан ұмытылмайды.

• Сол жеңіске жеткенімізге биыл неше жыл толып отыр?

• Осы жеңіске жету үшін күрескен батырларымыздан кімдерді білеміз?

• Ал үйге қандай тапсырма беріп едім?

Үй тапсырмасын сұрау .

Өткенді пысықтау.

- Мәншүк Мәметова туралы не білеміз?

- Мәншүк бөлімшесі қандай бұйрық алды?

- Бөлімше осы бұйрықты орындады ма?

- Мәтінді тағы басқаша қалай атауға болады?

- М.Мәметова туралы білетін өлеңдерің бар ма?

Оқушылар ойын толықтыру. Топтастыру.

Аға сержант

Батыл

пулеметші

Мәнсия

Кеңес Одағының Батыры

Ержүрек

- Балалар, есімі Мәншүкпен қатар аталатын тағы кімді білеміз?

- Әлия кім? Ол жайлы не білесіңдер?

- Батыр қыздары Әлия мен Мәншүкті халық қалай атап кеткен?

Олай болса, Әлия туралы әнге назар аударайық.

Ән. Әлия Молдағұловаға арналған.

ІІІ. Жаңа сабақ

Бүгінгі сабағымызда Әзиза Нурмаханованың «Шығыс шынары» повесінен үзіндімен танысамыз.

Нұрмаханова Әзиза Нұрмаханқызы 1924жылы 15 желтоқсанда қазіргі Қарақалпақ АССР - інің Мойнақ ауданында туған. Қазақ Совет түркологы, филология ғылымдарының докторы, профессор. Ол түркі тілдерінің интонациясын алғаш зерттеуші. Оның «Қыздар» (1969), «Шығыс шынары» (1973) повестерінде қазақ әйелдерінің әлеуметтік тағдыры, Совет Одағының батыры Әлия Молдағұлованың өмірі мен жанқияр ерлігі суреттелген.

Халқымыз Отан үшін от кешіп, елдік пен ерлік сынға түскен сәтте қас қақпай өмірлерін құрбан еткен батыр ұл - қыздарын қастерлеп, қадір тұтады. Тарихи деректерге қарағанда 1941 - 1945 соғыс жылдарында 1 миллион 196 мың 164 қазақстандық әскерге алынған еді. Балалар, сендер қандай батырларды білесіңдер? Біздің ауданымыздан елі үшін күрескен қандай соғыс ардагерлері бар? (Бейнеу ауданынан соғысқа қатысқан батырлар туралы тоқталып өту (суреттер көмегімен). Көптеген жауынгерлер теңдесі жоқ ерліктер жасады. 518 қазақстандық Кеңес Одағының Батыры атағын алды. Мұның елеулі бөлігі қыздар болғаны белгілі. Әскерге алынған қыздар соғыс техникаларын мен құралдарын жетік меңгерген. Ұлы Отан соғысы тарихында аттары аңызға айналған қазақтың үш батыр қыздарының - Әлия, Мәншүк, Хиуаздың орны бөлек .

Әлия Нұрмұхамбетқызы Молдағұлова (шын есімі Ілия, майдандас достары «Лия» деп атапты) 1925 жылы Ақтөбе облысы, Қобда ауданында дүниеге келген.

Бала кезінде анасынан айырылып (1933 ж.), кейіннен Алматыда ағасының қолында тұрған.  Оқудағы озаттығы және үлгілі тәртібі үшін Әлия Қырымдағы Бүкілодақтық пионерлер лагері – Артекке жіберіледі. Артекте батырлар тақтасына Рубен Ибаррури, Тимур Фрунзе сияқты батырлармен қатар Әлия Молдағұлованың да суреті енгізілген.

Суретін көрсете отырып өмірбаянымен таныстыру.

Кеңес Одағының Батыры

Мерген

Артек

1925 ж Ақтөбе обл.

1944ж

VI. Оқулықпен жұмыс.

Мәтінді бөліктерге бөліп оқыту.
А) Іштей оқу

Ә) тізбектей оқу /түртіп алу/

Мазмұнын айтып өту, бөлімдерге бөлу.

Сөздік жұмыс жүргізу.

Сергіту сәті /әуенмен орындау/

Сұрақтарға жауап алу.

• Әңгіме кім туралы?

• Әлия Молдағұлова туралы не білесің?

• Әңгімеде Әлия Молдағұлованың қай кезі баяндалған?

• Әлияның ұстаздары қандай шешім қабылдады?

• Мектеп директоры Әлия жөнінде қандай ұсыныс айтты?

• Әлия бала кезінде қандай болған?

• Әлия өсірген гүлдердің атын ата. (герань, фикус, олеандр, камелия, циперус).

• Әлияның бойындығы қандай қасиет саған ерекше ұнады?

Оқушылар білімін бекіту.

IV. Дәптермен жұмыс

3 қатарға тапсырма

1 қатар. Мәтінде айтылатын Әлияның бойындағы қасиеттерді пайдаланып, оған мына үлгі бойынша жазбаша мінездеме бер.

жүйрік, қолы шебер.

Әлияның төсегі жиюлы, қағаз- кітаптары өз орнында.

шашы өрулі, киімі үтіктеулі, дене мүсіні өте сұлу

2 қатар. Әлия Молдағұлова ұстаздарының сенімін қалай ақтағанын жазу. Немесе мәтінді сен қалай аяқтар едің.

3 қатар. Әлия жөнінде ұстаздарының пікірін тауып оқу.

Оқушылар жұмысын қарау, талдау, толықтыру, мадақтау.

Әлия мен Мәншүк сынды Отанын, елін, жерін жаудан қорғаған , солардың ізін жалғастырушы кімдерді білеміз?

Желтоқсан оқиғасында олардың ерлігін қайталаған кімдер?

Оқушылар ойын толықтыру.

V.Сабақты қорыту.Рефлексия

Слайд арқылы симантикалық картамен жұмыс жүргізу.

Мақал-мәтелдерді толтырып жаз.

1. ...есімі – ел есінде. Еліңді сүйсең – ... істейсің.

2. Батыл болмай, ... болмайсың.

ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1. түсініп оқу.

2. Бағалау.