Разработка урока по чтению на тему "Золотая осень"

O'zbekiston Respublikasi

Xalq ta'limi vazirligi

Namangan viloyat

xalq ta'limi boshqarmasi

Namangan shahar xalq ta'limi

bo'limiga qarashli

57-umumiy o'rta ta'lim maktabi

boshlang'ich sinf o‘qituvchisi

sоlijanоva zulfiyaNING

o’qish fanidan bir soatlik

Namangan shahri

Ushbu dars ishlanmasi Namangan shahar xalq ta'limi bo'limiga qarashli 57-umumiy o’rta ta'lim maktabining boshlang’ich sinf o'qituvchisi Solijanova Zulfiya tomonidan tayyorlangan.

Muallif: Solijanova Zulfiya– Namangan shahar 57-umumiy o’rta ta'lim maktabining boshlang’ich sinf o'qituvchisi.

Taqrizchi: M.Kamalova - Namangan shahar 57-umumiy o’rta ta'lim maktabining boshlang’ich sinflar o'quv ishlari bo'yicha direktor o'rinbosari

Mazkur dars ishlanmasi Namangan shahar 57-umumiy o'rta ta'lim maktabining 201__- yil _________ oyidagi __-sonli qarori bilan ommalashtirishga tavsiya etildi.

O’QISH FANIDAN OCHIQ DARS ISNLANMASI

Sana 31-oktabr 2018-yil

MAVZU: OLTIN KUZ

Darsning turi :Aralash

Darsning usuli : suhbat , savol – javob ,daraxt usuli , kuz so’zidagi harflarga tariff yozish ,kim tez ajratadi usuli , ifodali o’qish , o’qitish , zanjir usuli , maqol va tez aytishni yoddan so’rash .

Darsning jitozi : darslik , texnik vositalari , barglar , paxta , mevalar , daraxt ,kuz manzarasi , vidyo roliklar , slaytlar .T . Adashboyevning partreti .

Darsni fanlararobog’lanishi; odobnoma ,tabiatshunoslik , tasviriy san’at, ona tili, matematika

Darsning maqsadi :

a)Ta’limiy maqsadi : o’quvchilarni kuz haqidagi bilimlarini boyitish .T . Adashboshboyevning Oltin kuz she’rini tanishtirish , mazmunini tushuntirish .KUZ haqidagi ko’nikmalarini kengaytirish .

F K : 1 Adabiy nutqiy kompetensiyasi : tinglab tushunish , fikrni og’zaki bayon qilish , o’qish , fikirni yozma bayon qilish .She’rni o’qib tushunadi va mazmunini qayta so’zlab beradilar .

b)Tarbiyaviy maqsad :yakunlangan bo’limdagi bilimlardan xulosa chiqarish ,

kitobga mehir uyg’otish, maktab mulkini saqlash , ustozlarni hurmat qilish , berilgan topshiriqlarni o’z vaqtida bajarish ko’nikmasini shakillantirish

Kuzda to’kilgan barglarni yoqib atrof muhitga zarar yetkazmaslikni , Muhofaza qilishga o’rgatish .Xazonlarni ko’mib hosildorlik oshirishga hissa qo’shish ko’nikmasini rivojlantirish

T K :1 -2 Axbobot bilan ishlash kompetensiyasj ;turli manbalardan ,televizordan foydalana ola-

di .O’zini o’zi rivojlantiruvchi kompetensiyasi :O’quv fanlarini o’rganish va bir - biridan farqlay oladi .O’z xatolarini tushuntirish va tuzatish .

d)Rivojlantiruvchi maqsadi : Yangi bo’lim “Oltin kuz - hosiling yuz ‘’

bo’limidagi mavzularini o’rganish , ko’nikma va malaka hosil qilish .

KUZ she’rini yod olishga o’rgatish

F K :2 Badiiy asarni tahlil qilish kompetensiyasi : Matindagi so’z va gaplarni ma’nolarini tushunadilar . Asardan ta’sirlanadilar , o’qilgan asar mazmuniga doir savol va topshiriqlarga javob

beradilar .

Darsning borishi :

I .Tashkiliy qism :a) Salomlashish ,sinf shiori ‘’Oz - oz o’rganib , dono bo’lur

Qatra-qatra yig’ilib daryo bo’lur b) davomatni aniqlash ,yo’qlama .Tozalikni ,formani nazorat qilish .

d) o’quvchilarni darsga tayyorlash .Navbatchilik axboroti topshirildi ;

Bugun 31-oktabr haftaning chorshanba kuni .2-‘’D’’ sinfimizda jami 36 nafar o’quvch bor .Ulardan 24 nafari qizlar . Darsda barch o’quvchi 100% qatnashyaptilar .Hozir darsimiz o’qish .Navbatchilik

axborotini Ma’rufxanova Aziza topshirdi .

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash savol -javob .

O’tgan darsda qaysi mavzuni o’tgan edik ?

O’quvchilar ; BO”LIM YUZASIDAN TAKRORLASH .

Yakunlangan bo’limning nomi nima ?

O’quvchilar; ‘’MAKTABIM QUTLUG’ MAKONIM ,KITOBIM OFTOBIM ‘’

Yakunlangan bo’limdagi mavzular qanday mavzular edi ?

O’quvchilar: MAKTAB ,BILIM , KITOB .

Juda yaxshi , unday bo’isa guruhlarni aniqlab nom tanlab olamiz 3 ta guruhdan bittadan o’quvchi

chiqib o’z guruhlariga nom tanlasin .

Har bir guruhdan bittadan o’quvchilar daraxtdan OLMALARNI tanlab guruhlarga nomlarni olishadi . I guruhga BILIM II . KITOB III. MAKTAB

Endi guruh o’quvchilar faol qatmashib o’z guruhlariga rag’bat kartochralarini yig’ib ,to’playdilar .

Dars yakunida g’olib guruhlarga ‘’DONOLAR ‘’,’’ ZUKKOLAR ‘’, ‘’BILIMDONLAR ‘’ nominatsiyalariga

ega bo’lishlarini aytaman .

Bo’limdagi birinchi mavzu nomi va muallifini ayting ?

1. . Guruhdangi o’quvchi Umida Abduazjmovaning “Maktab” she’ri

Guruh o’quvchilari ommaviy bo’lib ‘’Maktab’’she’rini aytishadi . 1ta rag’bat olishadi .

2 –guruhdagi o’quvchi Abdulla Avloniyning «ILM ‘’ga bergan tarifi .

Guruh o’quvchilari ommaviy bo’lib ;Xulosa qilib aytganda ,butun hayotimiz - salomatligimiz , baxtimiz , g’ayratimiz ilmga bog’liqdir deb aytishdi .1ta rag’bat olishdi .

3-guruhdagi o’quvchisi Mirtemirning ‘’UYG’ON ‘’she’ri .

Guruh o’quvchilari ommaviy bo’lib she’rni yoddan aytib o’z guruhlariga 1ta rag’bat kartochkasini olishdi .

1. guruhdagi o’quvchi Ne’mat Toshpo’latning ‘’MUKOFOT’’ adabiy ertagi .

Guruh o’quvchilari ommaviy bo’lib xulosa berishdi .Kitobni yaxshi saqlishni , ustozlarni so’ziga quloq solishni , kitobni bizdan keyin ukalarimiz ham foydalanishlarini ,kitob bilimning kaliti eranligini bilim oldik deb 1 ta rag’batni qo’lga kiritishdi .

1. guruhdagi o’quvchi Vafo Fayzullohning ‘’ONA TILIM ‘’ she’ri .

Guruh o’quvchilari ommaviy bo’lib she’rni yoddan aytishdi 1 ta rag’batni olishdi .

3-guruh o’quvchisiRauf Tolibning ‘’SAYOQ BOLA ‘’ adabiy ertak .

Guruh o’quvchilari ommaviy bo’lib dars paytida e’tiborli bo’lishni , ustozlar bergan topshiriqlarni o’z vaqtida bajarishni , ota -onamiz olib bergan narsalarini ehtiyot qilishni bilib oldik deb o’z guruhlariga 1 ta rag’bat olishdi .

1. guruh o’quvchisi Kavsar Turdiyevaning ‘’YODLASAM BO’LMASMIDI ? ‘’ she’ri .

Guruh o’quvchilari ommaviy bo’lib she’rni yoddan aytib 1ta rag’bat olishdi .

2-guruh o’quvchisi Raim Farhodiyning ‘’ILK SABOQ ‘’she’ri

Guruh o’quvchilari ommaviy holda she’rni aytib guruhlariga 1ta rag’batni olishdi .

3-guruh o’quvchisi Hakim Nazirning ‘’ENG YAQIN DO’STIMIZ ‘’hikoyasi .

Guruh o’quvchilari hikoyani xulosasini ommaviy holda aytishdi . KITOB oftob ,hayot mavjudoti sirlarini voqif etadi . Bebaho xazina, ezgulik urug’ni sepadi .Yaxshilik va yomonlikni ajratishga o’rgatadi . Zehnni peshlaydi .Mutaffakirlar hayotidan guvohlik beradi

deb guruhlariga 1ta rag’bat kartochkasini olishdi .

O’quvchilar biz barch bilimlarni nimadan organar ekanmiz ? KITOBDAN

-Unday bo’lsa kitob haqida kim bizga she’r aytib beradi .

2-guruh o’quvchisi Nilufar ‘’KITOB’’ haqida she’r aytib o’z guruhiga yana 1 ta rag’batni oldi .

O’QITUVCH ; barakalla o’quvchilar yakunlagan bo’limni juda ham yaxshi o’rganib olibsizlar endi bilib olgan narsalaringizga rioya qilinglar .

Bugungi sizlar bilan o’rganadigan yangi bo’lim nomi ‘’OLTIN KUZ - HOSILING YUZ ‘’ doskaga yozib qo’yilgan daftarlaringizga yozib olinglar .

Bo’limdagi biringhi mavzu; ‘’OLTIN KUZ ‘’ Telivizorda kuz faslni tasvirlangan slayl qo’yildi .

KUZ haqidagi bilimlarimizni takrorlab , mustahkamlab olaylik .

-Doskaga ilingan daraxtdan kuz faslida ko’p uchraydigan ranglarni har bir guruhdan bittadan o’quvchilar chiqib tanlanglar .

Guruh o’quvchilari sariq , olov rang , jijarrang ranglarni tanlab mavzu yoniga yopishtirisgdi.

-Bu ranglarni tasviriy san’at darsida qanday ranglar deyilar edi ?

1- guruhdagi o’quvchi bu ranglarni iliq ranglar deyiladi .Iliq ranglarga sariq , pushti , zarg’aldoq , qizil ranglar kiradi deb o’z guruhiga rag’bat oldi .

-Nima uchun oltin kuz deyiladi ?

2-guruhdagi o’quvchi barglar , o’t - o’lanlar , atrof oltin ranga burkangani uchun oltinni sariqrangiga o’xshatiladi .

-Daraxtlarni barglarini ranglarini sarg’ayishiga sabab nima ?

1-guruhdagi o’quvchi ; barglardagi sariq pigmentlar kuz faslida ko’payadi shuning uchun

barglar sarg’ayadi .

3-guruhdagi o’quvchi ;kunlar sovishi tufayli o’simliklar ildizlari orqali yerdan suv bilan birga ozuqalarni ololmay qoladi . natijada barglari sarg’ayib to’kiladi .

-‘’Oltin kuz - hosiling yuz ‘’ maqoli bo’limga nima uchun tanlab qo’yilgan deb o’ylaysiz ?

3-guruh o’quvchisi ; Kuz O’zbekistonimiz uchun ayni pishiqchilik fasli hisoblanadi. Kuzda Mehrjon bayrami nishonlanadi . Dalalarda yetishtirilgan mo’l - ko’l hosil bayramidir .

Kuz fasli barcha fasllarda qilingan mehnatni sarhisobi . Dalalarda , bog’larda ,polizlarda,

paxta dalalarida hosilni yig’b olib , omborlarga joylash faslidir .

• Paxta haqida kim ma’lumot beradi ?

• 2-guruh o’quvchisi ;O’z

• bekistonimizning milliy boylig paxta hisoblanadi . Paxtani xalqimiz oq oltin deb ham ataydilar .

• Stol ustida siz aytgan turli kuz ne’matlari turibdi . Sizlar bularni MEVALARGA , SABZAVOTLARGA , POLIZ EKINLARIGA ajratib o’z guruhingizga rag’bat kartochkasini oling .

• Har bir guruhdan bittadan o’quvchilar chiqib daraxtdan olma olib guruhlar nimalarni ajratib tanlab oladilar .1- guruh poliz ekinlarini ,2- guruh mevalarni ,3- guruh sabzavotlarni oldilarida turgan tovoqqa solishadi .

• Bular o’z vazifalarini bajargunlaricha yana uchta guruhdan bittadan o’quvchi chiqsin

• O’quvchilar chiqib KUZ so’zigi tarif yozishlarini topshiraman .

• K - KUZ HOSILING YUZ tarifi Kuzda barcha hosilini yig’iladi . 1- guruh

• U- UYUM DAROMAD tarifi Yetishtirilgan maxsulatlar orqali daromat olinqdi .

• Z- ZAMINGA ROHAT tarifi Yerlardag hosilni yig’ib , yerga orom - tin beriladi. 3- guruh o’quvchilar doskaga yozib , unitarifini aytib o’z guruhlariga 1tadan rag’bat olishdi .

O’quvchilar mevalarni va sabzavotlarni saralagunlariga qadar 2- va 3- guruh o’quvchilari 1 tadan rag’bat olishdi 1-guruh o’quvchisi sabzavotlarga poliz ekinlarini aralashtirgani uchun rag’bat olmadi .

TEZKOR SAVOLGA , TEZKOR JAVOB

-Kuz fasli nechta oydan iborat ? Kuz fasli uchta oydan iborat .

-Fasllar orasidagi o’rni ? Uchinchi fasl .

- Kuz fasli qaysi oylarni o’z ichga oladi ? Sentabr ,oktabr , noyabr .

-Sentabr , oktabr , noyabr oylari necha kundan iborat ,jami ?

Paxta tasvirida 30 , 31 sonlari yozilgan sonlarni oylar tagiga yozib , ishoralarni qo’yibsonli ifoda tuzib , bajarish .

SENTABR OKTABR NOYABR

30 + 31 + 30 = 91 KUN Kuz 91 kundan iborat .

Har bitta to’g’ri javob uchun 1 tadan rag’bat kartochkasi berildi .

III. YANGI MAVZU BAYONI ; ‘’OLTIN KUZ ‘’ SHE’RI

Tursunboy Adashboyev shoir haqida qisqacha ma’lumot .Taniqli bolalar shoiri T . Adashboyev 1939 -yilda qardosh Qirg’izistonning O’sh viloyatiga qarashli Olabuqa tumanida tug’ilgan . U Toshkent Davlat dorulfununini hamda Moskvadagi Jahon adabiyoti institutini bitirgan .Shoir ‘’Olatog’ - lolatog’ ‘’ kitobida

O’zbek , qirg’iz qoni singgan ,

Sizga aytsam to’g’riman .

Shu boisdan ikki xalqning-

Erka shoir -o’g’liman , deb yozgan .

U ikki tillarda ijod qiladi .Uni asarlari rus ,latish , qozoq tojik tillarida chop etilgan .

T .Adashboyev jahon hamda qardosh xalqlar bolalar she’riyati vakillarining asarlarini o’zbek tiliga tarjima qilgan . Uning tarjimasida sevib o’qiladi

OLTIN KUZ

Yana xazonrezgilik ,

Bog’lar rangi siniqdir .

Dilda hokim ezgulik ,

Anhorda suv tiniqdir .

Yashil libos daraxtlar

Taqdi yana zar baldoq .

Qushlarga gap tayinlab ,

Chag’chag’laydi zarg’aldoq .

Ufuq orti lolagun ,

Daraxtlardan rang olar .

Xayrlashib kuz bugun ,

Sochar oltin tangalar .

She’rni tariflab , tahlil qilib berish , lug’at ishi o’tkazish .

Xazonrezgilik - yana burglar , xazonlar yerga to’kiladi .

Ufq orti lolagun - kuz barglari , osmondagi ufqning rangiga o’xshatiladi .

Savol - javob orqali darsni mustahkamlash .

1.She’r qaysi fasil haqida ekan ?

2. Shoir ‘’Xayirlashib kuz bugun ,Sochar oltin tangalar ‘ ‘ - deganda nima haqda o’ylagan ?

3 .Kuz faslida tabiatda qanday o’zgarishlar bo’ladi .

Har bir savolga guruh o’quvchilari javob berib , rag’bat kartochkalari bilan taqdirlanadilar .She’rni to’rt qatordan qilib barcha o’quvchilar zanjir usulida o’qiydilar . Shundan so’ng yaxshi o’qigan o’quvchilarni rag’batlab , xatoga yo’l qo’ygan o’quvchilarni xatosini tuzatish .

O’quvchilar endi hammangiz bir safga turib kuz fasli haqidagi ‘’QUVNOQ DAQIQANI’’o’tkazamiz harakatlar bilan bajaramiz .

Kuz chog’da mevalar ,

Hil - hil bo’lib pishibdi .

Tagida yotgan Salimning.

Kallasiga tushibdi .

Vov -voy deb , boshini ushlab,

Baqirgancha qolibdi .

Ish yoqmas dangasaning ,

Adabini beribdi .

Qo’llari bilan hil -hil pishgan mevalar ko’rsatgandek harakat qiladilar .Qo’llarini yuzlariga qo’yib uxlagandek bo’ladilar .Boshlarini ushlab , qimirlatadilar .

IV. Mustahkamlash

Sizlarga so’ngi savol

• Kuz faslida to’kilgan barglarni nima qilish kerak ,nima qilish mumkin emas ?

• Xazonlarni ko’mish kerak , yerga o’g’it bo’ladi . Yoqish aslo mumkin emas havoni zaharlaydi . Nafas yo’llarida alergik kasalliklarni keltirib chiqaradi .Yoqilgan barglar qarovsiz qoldirilsa yong’in chiqishi mumkin shuning uchun barglarn yoqmaslik kerak . 3-guruh o’quvchisi rag’bat oldi .

• Shundan so’ng kitobdagi maqol , tez aytish , topishmoq bilan ishlaymiz

• MAQOL :Kuzning bir kuni qishning bir oyini boqar .

• TEZ AYTISH ; Olma shohida olmaxon ,

• Olmani olma Olmaxon . Kim bir nafasda 5 ta aytsa 1ta rag’batni olishini aytdim . 3ta guruhdan o’quvchilar aytishdi to’g’ri aytgan o’quvchilar 2 ta rag’batni olishdi .

• TOPISHMOQ ; o’qib eshitirildi .

• Qat - qat to’nli bu polvon ,

• Archib , yig’ladi Javlon . ( PIYOZ ) javobni to’g’ri aytgan guruh o’quvchisi

rag’bat kartochkasini oldi .

Sinfimizda bir odatni qo’llayman yangi o’tiladigan mavzuga oldindan tayyorlanib kelgan o’quvchilarga 2 ta rag’bat bilan baholashni aytaman . Bugungi darsga ham o’quvchilar she’rni yod olib kelgan o’quvchilarni aniqladim ular ko’pliklari sababli 3 ta guruhlar kesimida so’radim va rag’bat kartochkasini berdim . Endi barcha guruh o’quvchilari to’plagan rag’batlarni sanab g’olib guruhlarni aniqlab natijalariga ko’ra naminatsiyalarni taqdim etish payti keldi .

1-guruhda 28 ta rag’bat kartochkasi

2-guruhda 29 ta rag’bat kartochkasi .

3-guruhda 31 ta rag’bat kartochkasini to’plashgan . G’olib deb 1 - o’ringa 3 -guruh o’quvchilari topildi ularga ‘’BILIMDONLAR ‘’ naminatsiyasi topshirildi .

1. - o’ringa 2 - guruh o’quvchilari topildi ularga “DONOLAR ‘’naminatsiyasi topshirildi .

2. -o’ringa 1- guruh o’quvchilari topildi ularga “ZUKKOLAR ‘’naminatsiyasi

topshirildi .-O’QITUVCHIofarin o’quvchilar bugungi notijaga sizlarni olgan bilimlaringiz tufayli erishdik deb faol darsga qatnashgan o’quvchilarni baholandi ,kundalik daftarlariga qo’yib berdim .

V. UYGA VAZIFA ; O’tilganlarni takrorlab , she’rni yod olib kelish topshirildi .

Darsning yakuni

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR .

1. 2- SINF ATROFIMIZDAGI OLAM KITOBI Cho’lpon nomidagi nashiriyot – matbaa ijodiy uyi Toshkent -2018

2. 2-SINF TASVIRIY SAN’AT KITOBI Cho’lpon nomidagi nashiriyot -matbaa ijodiy uyi Toshkent -2018 .

3. BOSHLANG’ICH SINFLARDA DAM OLISH DAQIQALARI (boshlang’ich sinf

o’qituvchilariga uslubiy tavsiyanomasi )

1. Ekologik tarbiya , hayot xavfsizligi .

2. 2 -sinf O’QISH KITOBI “Sharq ‘’ nashiriyot -matbaa arsiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati Toshkent - 2018