Т?рбиеші балалардан заттарды? арасынан бір ж?не к?п заттарды табуды ?тінеді. Мысалы: са?ат біреу-ойыншы? к?п; та?та біреу-парта к?п; бір аквариум-к?п г?л.
?шб?рыш ?йшікке кіріп, жары?ты жа?ып, сонда т?ра бастады. Бір уа?ытта біреу есікті ?а?ады. ?шб?рыш: «Б?л кім?» деп с?райды. Шаршы к?рінеді. Балалар оны атайды, егер балалар атын атау?а ?иналса, т?рбиеші ?зі атайды. Б?рі бірге оны? б?рыштарын санайды, барлы? ?абыр?аларыны? бірдей екендігін атап ?теді
«Шаршы ??растыр» дидактикалы? ойыны № 2
Ма?саты: Балаларды б?лшектерден б?тін бір зат ??растыру?а ?йрету.
Балалар а? шаршыны? ?стіне б?ліктерге б?лінген т?рлі-т?сті шаршыны ??растырып ?ояды. Б?лшектерден б?тін бір зат жасайды. Балалар ?инал?ан жа?дайда т?рбиеші олар?а к?мектеседі. Шаршыны? ?анша б?ліктен т?ратынын санайды, ??растырыл?ан шаршыны? т?сін айтады.
1-н?с?а: ?рбір бала ?зі жеке жинайды.
2-н?с?а: шаршыны топ болып жинайды (?айсысы жылдам?).
3-н?с?а: жеке немесе топпен, кім тез бітсе, к?рделірек т?рін беру.
Педагог балалар?а заттарды ?атар ?ою немесе беттестіріп ?ою ар?ылы салыстыру?а болатынды?ын естеріне салады.
-Енді бала?ай?а ша??ы тая?тарын та?дау?а к?мектесуіміз керек. Оларды да е? ?ыс?асынан ?зынына ?арай ?ойып шы?ы?дар. Ша??ы тая?тарын ?зынды?ы бойынша ата?дар. Олар ?андай?
«Нені? ж?бы болады» дидактикалы? ойыны. №18
Ма?саты:Балалар?а ?андай заттарды? ж?псыз болуы м?мкін емес екендігін к?рсету, «ж?п» ??ымын бекіту.
Т?рбиеші киімдер мен ая? киімдер бейнеленген суреттерді к?рсетеді.
Балалар ж?псыз болмайтын заттарды атайды: ш?лы? (носки), ая? киім, ?ол?ап, т.б. Оларды? неліктен ж?псыз болмайтынды?ын т?сіндіреді.
- Егер Карлсон жай, ал бала?ай жылдам жиналса, оларды? ?айсысы дала?а бірінші шы?ады?
- Ал ?азір Карлсон сендерді таудан шанамен сыр?анау?а ша?ырады. Алайда бір шана?а тек екі бала ?ана отыра алады, ал ?шіншісі - «арты?». Кім жылдам ?имылдаса, сол шана?а отыру?а ?лгереді, кім баяу – «?шінші арты? адам» болады.
«Сандар шатасты» дидактикалы? ойыны. №19
Ма?саты: Сандар ?атарында?ы сандарды? орны жайлы білімдерін ны?айту.
Балалар т?рбиешіні? берген б?йры?ы бойынша к?здерін ж?мады.Т?рбиеші сандарды? орнын ауыстырады немесе алып тастайды.Балаларды? к?здерін ашып, сандар ?атарында?ы ?згерісті тауып, оны ж?ндейді.
Та?тада Айболит ж?не одан алыстау ?р жерде а?дар ілінген.
- Айболитке емделу ?шін ?анша а? келді?
- Айболит б?ріне жа?ындауды с?райды. Енді ауруларды? саны неше болды? Неге осынша?
Мазм?ны: Т?рбиеші екі жола?ты карточканы та?та?а іліп, бірінші жола?ына бір алм?ртты? суретін, екінші жола?ына к?п алманы? суретін іледі де, балалармен бірге салыстырады. Содан кейін, керісінше, бірінші жола??а к?п алманы, екінші жола??а бір алм?ртты? суретін іледі. Б?дан не ?згергенін с?райды.
«Суретші ?ай жерде ?ателесті?» дидактикалы? ойыны № 24
Ма?саты: Балаларды? ойлау ?абілетін дамыту, суреттегі с?йкессіздікті таба ал?а ?йрету.
Ойынны? мазм?ны.
Т?рбиеші суретшіні? «?ыс» та?ырыбына сурет сал?анын айтады. Балалардан оны? б?рін д?рыс сал?анды?ын тексеруді с?райды. Балалар ?ыс мезгілінде болмайтын к?ріністерді тауып, оны? ?ай мезгілде болатынын айтады.
С?здік ойыны № 25
1-н?с?а.
Т?рбиеші жыл мезгілдері туралы с?йлемді та?дайды. Ол с?йлемді бастайды, балалар ая?тайды.
К?зде жа?быр жауады, ал ?ыста...(?ар жауады).
К?ктемде а?аштар б?ршік жарады, ал к?зде...(жапыра?тар т?седі).
2-н?с?а. (к?лем туралы).
Б?та аласа, ал а?аш...(биік).
Б?ла? тар, ?зен...(ке?).
Т?улік б?ліктері туралы.
- Біз та?ерте? жатты?у жасаймыз, ал... т?скі ас ішеміз.
- Біз кешке тама? ішеміз, ал... жатты?у жасаймыз.
- Т?нде біз ?йы?таймыз, ал... серуендейміз.
- Та?ерте? ерте?гілік ас ішеміз, ал... ?йы?таймыз.
- К?нді к?ндіз к?реміз, ал ж?лдызды...к?реміз.
«За?дылы?ын тап» дидактикалы? ойыны № 26
Ма?саты: Балаларды? логикалы? ойлауын, за?дылы?ты ?оя білу да?дыларын дамыту.
Т?рбиеші 9 тор к?зден т?ратын, оларды? алтауы заттармен кезектесіп отыратын кесте бар. 3 зат ?стелді? ?стінде жатыр. Орналасу за?дылы?ын аны?тап, заттарды ?з тор к?здеріне ?ояды. Егер балалар тапсырманы д?рыс орындап, ?з ?рекеттерін т?сіндіруде ?иналатын болса, онда т?рбиеші олар?а к?мектеседі.
Балалар к?здерін ж?мады, т?рбиеші шырша ойыншы?ын жасырады. Балалар ?ай ойыншы?ты? жо? екенін табады. Содан со? т?рбиеші екі ойыншы?ты алып тастайды, ?шінші рет ойыншы?тар алынбайды, орындары ауыстырылады.
«?з орны?ды тап» дидактикалы? ойыны № 28
Ма?саты: Цифрларды? сандар ?атарында?ы орны, к?рші сандар туралы білімдерін на?тылау.
Т?рбиеші балалар?а 0-ден 10-?а дейінгі цифрларды таратып береді. (балалар цифрлар болады). «Цифрлар» музыка ыр?а?ымен билеп ж?реді. Музыка то?тасымен балалар тез бір ?атар?а т?ра ?алады. ?ал?ан балалар «цифрларды?» орындарын д?рыс тап?анды?тарын тексереді. Содан кейін т?рбиеші бірнеше баладан атал?ан сандарды? к?рші сандарын атауды с?райды.
- Жыл атасы б?гін бізге ?андай карточканы ?алдырады? Неге олай ойлайсы?дар? (?ал?ан карточкалар алынып тасталынады).
- ?ысты? ал?аш?ы екі айы ?алай аталады?
- Оларды ?з орындарына ?ойы?дар.
Бір бала тапсырманы та?тада, ?ал?андары партада орындайды.
Т?нде аяз к?шейіп,
К?ндіз тамшы тамады.
К?н білінбей ?зару,
Б?л ?ай кезде болады?
(А?пан)
- А?пан айы ?ай айдан кейін болады?
- ?ыс айларын ата?дар.
Содан со? т?рбиеші балаларды? бір-біріне с?ра? ?оюын с?райды. Бір бала кез келген айды белгілейтін цифрды к?рсетеді, ал ?ал?андары ?ай ай екенін айтады. Келесі кезекте бала айды атайды, ?ал?андары осы айда белгілейтін цифрды к?рсетеді.
«Зат неге ??сайды?» дидактикалы? ойыны № 30
Т?рбиеші сопа?шаны? б?лме ішіне жасырынып ?ал?анын айтады. Балалар б?лме ішінде сопа?ша пішіндегі заттарды атайды.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Математикадан дидактикалы? ойындар »
Математикадан дидактикалық ойындар
«Біреу және көп» дидактикалық ойыны № 1
Мақсаты: «Біреу және көп» ұғымын ажырата алуға үйрету.
Тәрбиеші балалардан заттардың арасынан бір және көп заттарды табуды өтінеді. Мысалы: сағат біреу-ойыншық көп; тақта біреу-парта көп; бір аквариум-көп гүл.
Үшбұрыш үйшікке кіріп, жарықты жағып, сонда тұра бастады. Бір уақытта біреу есікті қағады. Үшбұрыш: «Бұл кім?» деп сұрайды. Шаршы көрінеді. Балалар оны атайды, егер балалар атын атауға қиналса, тәрбиеші өзі атайды. Бәрі бірге оның бұрыштарын санайды, барлық қабырғаларының бірдей екендігін атап өтеді
«Шаршы құрастыр» дидактикалық ойыны № 2
Мақсаты: Балаларды бөлшектерден бүтін бір зат құрастыруға үйрету.
Балалар ақ шаршының үстіне бөліктерге бөлінген түрлі-түсті шаршыны құрастырып қояды. Бөлшектерден бүтін бір зат жасайды. Балалар қиналған жағдайда тәрбиеші оларға көмектеседі. Шаршының қанша бөліктен тұратынын санайды, құрастырылған шаршының түсін айтады.
1-нұсқа: әрбір бала өзі жеке жинайды.
2-нұсқа: шаршыны топ болып жинайды (қайсысы жылдам?).
3-нұсқа: жеке немесе топпен, кім тез бітсе, күрделірек түрін беру.
«Зат неге ұқсайды?» дидактикалық ойыны № 3
Мақсаты: Геометриялық денелер мен фигуралар туралы білімдерін бекіту; айналадағы заттардың геометриялық пішінін ажырата білу дағдыларын дамыту.
1-нұсқа.
Тәрбиеші геометриялық пішінді немесе геометриялық денені балаларға көрсетеді, ал балалар оның қоршаған ортадағы қандай затқа ұқсайтындығын табады немесе естеріне түсіреді.
2-нұсқа.
Тәрбиешінің үстелінің үстінде геометриялық пішіндерді немесе заттар мен суреттер жатыр. Бала суретті не затты таңдай отырып, оның қандай пішінге ұқсайтындығын айтады. Өзінің жауабын түсіндіреді.
«Айырмашылығын тап» дидактикалық ойыны №4
Мақсаты: Балаларға екі суреттің немесе заттың айырмашылығын таба білуге; өз ойын айта білуге үйрету; ақыл-ойларын дамыту; шыдамдылыққа, досының жауабын тыңдай білуге дағдыландыру.
Мазмұны.
Бұл ойында тәрбиеші сенсориканы, көлемді, кеңістік қатынасын, санын салыстыру үшін белгілі бір мақсатты көздейді. Ары қарай салыстыратын заттардың санын арттыра отырып, бірнеше нұсқаларын қатарынан істеуге болады. Ойын өткен материалды бекітуге арналған. Тәрбиеші балалардың сөйлемді дұрыс байланыстырып сөйлеуін қадағалайды.
Балалар екі сайқымазақты салыстырады. Салыстыруда мына сөздер пайдаланылады: кең – тар, қалың – жұқа, ұзын – қысқа.
«Біреуі артық» дидактикалық ойын № 5
Мақсаты: «Біреу – көп» ұғымын бекіту; ойлау қабілеттерін дамыту; заттарды топтастыра білуге үйрету.
Мазмұны.
1-нұсқа.
Балалар барлық карточкалардың арасынан бір зат бейнеленген карточканы тауып, атауын айтады, содан кейін көп зат бейнеленген карточканы көрсетеді. Бір бала жауап береді, қалғандары тексеріп отырады.
2-нұсқа.
Барлық балаларға карточка үлестіріледі (карточкалар қайталанбайды). Барлық балалар өз карточкасы бойынша жауап береді. Бір партада отырған екі бала бірдей дұрыс жауап қайтарса, олар жұлдыз алады. Қай партада жұлдыз көп болса, солар жеңеді.
3-нұсқа.
Балалар өз бетімен партада жұмыс істейді. Жауаптың орнына балалар жай қарындашпен бір зат бейнеленген суретті айналдырып сызады. Кім тез бітсе, сол балаға тағы бір карточка беріледі. Екі немесе үш карточкаға жауап берген балалар жеңімпаз деп саналады
«Сипап сезу арқылы санау» дидактикалық ойыны №6
Мақсаты: Сипай сезіп санау арқылы қарамай-ақ екі топтағы заттарды салыстыруға үйрету (артық, кем, тең); санау дағдыларын бекіту; салыстыруда беттестіру тәсілін қолдана білу.
Мазмұны.
Тәрбиеші үстелінің үстінде орамалмен жабылған заттардың екі тобы (4 кірпіш, 5 жүк машинасы) қойылады. Шақырылған бала бір топтағы заттардың санын орамалды ашпай қолмен ұстап санау арқылы анықтап, қорытынды санды айтады және осылайша екінші топтағы заттар да саналады. Қарамай-ақ, қай топтағы заттардың артық не кем екенін салыстырады. Содан кейін жабулы орамал алынады да, барлық балалармен жауаптың дұрыстығы тексеріледі. Ары қарай топтарды салыстыру арқылы неше артық, неше кем екенін анықтау, теңестіру жұмыстарын жүргізуге болады.
«Сөзді керісінше ата» сөздік ойыны №7
Мақсаты: Балаларды қарсы мағынадағы сөздерді таба білуге үйрету; көлем, кеңістіктегі ара қатынас туралы білімдерін бекіту.
Мазмұны.
Тәрбиеші көлемді, кеңістіктегі бағытты немесе сандық қатынасты анықтайтын сөзді атап, допты бір балаға лақтырады. Бала осы сөзге қарсы мәндес сөзді атап, допты қайтадан тәрбиешіге лақтырады (үлкен – кіші, кең – тар, ұзын – қысқа, биік – аласа, қалың – жұқа, сол жақта – оң жақта, жоғары – төмен, аз – көп, қалыңырақ – жұқарақ, ұзынырақ – қысқарақ, кеңірек – тарырақ, т.б.
«Аңдарды қоректендір» дидактикалық ойын №8
Мақсаты: 1саны, және цифры туралы алғашқы білімдерін бекіту; қоршаған орта туралы білімдерін кеңейту.
Мазмұны.
Тақтада аңдардың суреті ілінген, ал тамақтың суреті тәрбиеші үстеліне қойылған.
- Марат, қалай ойлайсың, бананды қай аңға береміз? Апарып бер. Сен пілдің баласына неше банан бердің? Осы цифрды ата және көрсет. Басқа аңдармен де осындай жұмыс жүргізіледі.
- Ал аю нені жақсы көреді? Әрине, балды.
- Жолақтары бар карточканы алыңдар. Солдан оңға қарай жоғарғы жолақты, содан кейін төменгі жолақты саусақтарыңмен жүргізіңдер.
- Енді жоғарғы жолақтың сол жағына бір аюды қой.
Тәрбиеші бірнеше баладан неше аюдан қойғандарын сұрайды.
- Төменгі жолаққа сол жақтан оңға қарай балы бар көп бөшкелерді қойыңдар (фишкалар).
Тәрбиеші бірнеше баладан жекелей сұрайды:
- Қонжықтар нешеу?
«Ненің баласы?» дидактикалық ойыны № 9
Мақсаты: Балалардың «үлкен», «кіші» ұғымдары туралы түсініктерін бекіту; жабайы және үй жануарлары туралы білімдерін кеңейту.
Мазмұны. Үлкен және кіші ойыншықтар бөлек тұрады. Бала үлкен ойыншықты таңдап алады және оған кішкене ойыншықтарды іріктеп алады (немесе керісінше). Өзінің таңдап алған жұбын атайды.
Мысалы: ит үлкен, ал күшік кішкентай.
«Цирктің әртістері» дидактикалық ойыны. № 10
Мақсаты:балалардың 2 саны және цифры туралы алған білімдерін бекіту.
Мазмұны.
1-нұсқа.
Ковралан тақтада жануарлар бейнеленген суреттер әр жерге орналасқан. Тәрбиеші бүгін циркте тек мұнда 2-ден ғана бар әртістер өнер көрсететінің айтады. Балалар суретті таңдап, оларды бөлек қойып санайды, көрсетеді, цифрды атайды.
2-нұсқа.
1-нұсқада көрсетілгендей, бірақ бұл жерде мазмұнды суреттер қосылады. Балалар 2-ден болатын заттарды әртістерге таратады. Барлығына жеткендігі тексеріледі, цифрды атайды және көрсетеді.
- Қандай заттар бір-бірден қалды? (1цифрын көрсету, атау).
3-нұсқа.
2-нұсқаға ұқсас, бірақ тапсырма күрделенеді. Жұп заттардың суреттері түсіне, көлеміне қарай іріктеліп алынған: ұзын, қысқа секіртпе үлкен, кіші барабан (тәрбиеші өз нұсқаларын ойлап табуына болады.) Тәрбиеші бір нұсқаны таңдайды.
«Жыл атасы» дидактикалық ойыны № 11
Мақсаты: Балаларды жыл мезгілдері және айларымен таныстыру; 1-ден 3-ке дейінгі сандар қатары туралы алған білімдерін бекіту.
Тақтада Жыл атасының суреті. Балалар жыл мезгілдерін атайды, оларды санайды.
- Қазір жылдың қай мезгілі?
Тәрбиеші қазір қай ай екенін сұрайды, балалар қайталайды. Әрбір жыл мезгілінде 3 айдан бар екенін айтып, күз айларын атайды.
Үлестірмелі материалдармен жұмыс.
- Бүгін жыл атасы бізбен күз туралы әңгімелескісі келеді. Ол бізге сары карточка әкеліпті.
- Не үшін сары карточка әкелді?
Әрбір карточкада керекті санды қоюға арналған күз айларына сәйкес келетін тор көз бар.
Тәрбиеші айды атайды, балалар керекті цифрды бос орынға қояды. Одан кейін тәрбиеші цифрды атайды, ал балалар айды атайды.
«Қанқызын тап» дидактикалық ойыны № 12
- Бізге егістіктен қанқыздары ұшып келді. Олар бір-біріне өте ұқсас. Барлығы оларды ылғи да шатастырады. Олар өздерін бір-біріне ұқсамайтындай етіп жасауларын сұрайды. Оларға көмектесеміз бе? Әрбір қанқызында дақтары оң және сол қанатында бірдей болатындай жаса. Сол жақта неше дақ, оң жақта неше дақ бар екенін сана. Барлығы қанша? Цифрды көрсет.
- Екінші қаңқызында сол жағындағы дақтар оң жағына қарағанда артық болсын. Сол жағында неше жақ, оң жағында ше? Барлығы неше дақ? Цифрды көрсет.
- Үшінші қаңқызындасол жақтағы дақтары оң жаққа қарағанда кем болатындай жаса. Сол жақта неше дақ, оң жақта ше? Барлығы неше? Көрсет.
- Біздің қаңқыздарымызға енді «жасырыну керек», әйтпесе тоңып қалады (топ бөлмесінің әр жеріне қойылады).
- Сендер оларды таба аласыңдар ма?
«Зат неге ұқсайды?» дидактикалық ойыны № 13
(2-сабақтың нұсқасын қараңыз).
- Буратиноның үйіндегі қандай заттар тіктөрбұрышқа ұқсайды?
- Міне, барлық қонақтар мерекелік дастарқан басына жиналды. Кім Буратиноға жақын отыр?
- Кім Буратинодан алыс отыр?
- Кім Карабас-Барабасқа жақын отыр?
- Кім Карабас-Барабастан алыс отыр?
Үлестірмелі материалмен жұмыс.
- Паровозда неше тіктөртбұрыш және дөңгелек бар? Не артық?
«Сиқырлы қалта» дидактикалық ойыны № 14
Мақсаты: Балаларды заттарды қолмен ұстап, санауға үйрету.
1-нұсқа – затты қолмен ұстап санау.
2-нұсқа – қандай зат екенін ұстап көріп, анықтау.
Тәрбиеші балалардың ортасына «сиқырлы қалтаны» әкеледі. Балалардың арасынан бір баланы таңдап алады. Ол бала көзін жұмып, қолын «сиқырлы қалтаға» салып, кез келген түймелері бар жолақты таңдап алып, қолын «сиқырлы қалтадан» шығармаған бойы түймелерді саусағымен санайды. Қалтадан қолын шығарып, санын айтады. Балалар тексереді және түймелердің санына (1-5) сәйкес цифрларды көрсетеді. Ұл балалар Ілиястың, қыздар Айсұлудың неше түйме қадағандығын анықтайды.
Балалар әкесіне кафель төсеуге көмектесуді ұйғарады. Бірнеше кафель жерге құлап, сынып қалды. Балаларға оны жинауға көмектесуді сұрайды.
«Шаршы құрастыр» дидактикалық ойыны №15
Үлестірмелі материалдармен жұмыс.
Тәрбиеші тапсырманың орындалуын қадағалайды. Егер бала орындауға қиналса, оған көршілес партадағы бала көмектеседі. Мұғалім күрделі шаршыны дұрыс құрастырған бір партадағы балаларға жұлдызша беріп, мадақтайды.
- Ілияс пен Айсұлу жануарлардың әрқайсысын өз үйлеріне орналастырмақшы.
Тәрбиешінің үстеліне жануарлардың суреттері, ал тақтаның әр бұрышына үйшіктер қойылған.
«Жануарларды орналастыр» дидактикалық ойыны №16
Мақсаты: Балаларды тақтада және қағаз бетінде бағытты таба білуге үйрету.
5 бала кезекпен тақтадағы тапсырманы, ал қалғандары үстелдің үстіндегі парақ қағазда фишкамен орындайды.
- Оң жақтағы жоғарғы үйшікке ақтиінді орналастыр.
- Сол жақтағы төменгі үйшікке мысықты орналастыр.
- Төменгі оң жақтағы үйшікке аюды орналастыр.
- Жоғарғы сол жақтағы үйшікке қасқырды орналастыр.
- Барлық аңдарға үйшіктер жетті ме?
- Неше үйшік екенін санаңдар. Осы санды цифрмен көрсетіңдер.
- Неше аң? Цифрмен көрсетіңдер.
- Қай сан артық? 4 пе, әлде 5 пе?
- Аңдардың қайсысы артық? Неге?
Балалардың нұсқалары әртүрлі болуы мүмкін. Балалардың өз ойларын айтуына мүмкіндік беру.
Тақтаға мультфильмнің кейіпкерлері әр жерге ілінген.
Балалар бір мультфильмнің екі кейіпкерлерін тауып, оларды жұптастырып қоюлары тиіс. Содан кейін балалар неше жұп болғанын, қайсысы жұпсыз екендігін анықтайды.
- Балақай мен Карлсон далаға шығуға дайындалды. Олар өздерімен бірге нені алу керектігін ойланды (спорт құрал – жабдықтары көрсетілген сурет).
- Оларға таңдауға көмектесіңдер. Өз таңдауыңды түсіндір.
- Балақай шаңғы тебуді ұйғарды. Шаңғыны ең қысқасынан ең ұзынына қарай тақтаға қойып шығыңдар. Барлық шаңғының ұзындығын айтып беріңдер. Балақайға шаңғы таңдап беріңдер.
Педагог балаларға заттарды қатар қою немесе беттестіріп қою арқылы салыстыруға болатындығын естеріне салады.
-Енді балақайға шаңғы таяқтарын таңдауға көмектесуіміз керек. Оларды да ең қысқасынан ұзынына қарай қойып шығыңдар. Шаңғы таяқтарын ұзындығы бойынша атаңдар. Олар қандай?
«Ненің жұбы болады» дидактикалық ойыны. №18
Мақсаты:Балаларға қандай заттардың жұпсыз болуы мүмкін емес екендігін көрсету, «жұп» ұғымын бекіту.
Тәрбиеші киімдер мен аяқ киімдер бейнеленген суреттерді көрсетеді.
Балалар жұпсыз болмайтын заттарды атайды: шұлық (носки), аяқ киім, қолғап, т.б. Олардың неліктен жұпсыз болмайтындығын түсіндіреді.
- Егер Карлсон жай, ал балақай жылдам жиналса, олардың қайсысы далаға бірінші шығады?
- Ал қазір Карлсон сендерді таудан шанамен сырғанауға шақырады. Алайда бір шанаға тек екі бала ғана отыра алады, ал үшіншісі - «артық». Кім жылдам қимылдаса, сол шанаға отыруға үлгереді, кім баяу – «үшінші артық адам» болады.
«Сандар шатасты» дидактикалық ойыны. №19
Мақсаты: Сандар қатарындағы сандардың орны жайлы білімдерін нығайту.
Балалар тәрбиешінің берген бұйрығы бойынша көздерін жұмады.Тәрбиеші сандардың орнын ауыстырады немесе алып тастайды.Балалардың көздерін ашып, сандар қатарындағы өзгерісті тауып, оны жөндейді.
Тақтада Айболит және одан алыстау әр жерде аңдар ілінген.
- Айболитке емделу үшін қанша аң келді?
- Айболит бәріне жақындауды сұрайды. Енді аурулардың саны неше болды? Неге осынша?
- Қане, тексеріп көрейік (санайды).
- Әр ауру Айболитке бәрінен бұрын жақын келгісі келді.Қалай ойлайсыңдар, Дәрігер Айболит дауласпас үшін аңдарға қандай ақыл берді? (Кезекке тұру).
- Кім бірінші? Кім екінші?
- Қане, аңдар естеріне сақтау үшін, олар реті бойынша нешінші екенін бірге санап көрейік (бірінші, екінші, үшінші...)
- Мүйізтұмсық өзінің нешінші екенін ұмытып қалыпты, қанеки, көмектесіп жіберіңдер.
- Түлкі де баласын тербетуге кетіп, келгенде өзінің нешінші екендігін ұмытып қалыпты.
- Арыстан ұялы телефонымен сөйлесіп тұрып, дұрыс естімей қалыпты. Ол нешінші еді?
Айболит барлығын емдеп, үйлеріне жіберді
«Не өзгерді» ойыны №20
Мақсаты: Көру арқылы ойлау қабілеттерін арттыру.
Мазмұны: Тәрбиеші екі жолақты карточканы тақтаға іліп, бірінші жолағына бір алмұрттың суретін, екінші жолағына көп алманың суретін іледі де, балалармен бірге салыстырады. Содан кейін, керісінше, бірінші жолаққа көп алманы, екінші жолаққа бір алмұрттың суретін іледі. Бұдан не өзгергенін сұрайды.
«Дауыстап санау» дидактикалық ойыны № 21
Ойынның мақсаты: Дауыстап санауға, қорытынды санды есте сақтауға үйрету.
1-нұсқа.
Тәрбиеші үстелді бірнеше рет соғады. Балалар іштерінен санайды. Тәрбиеші 2-3 баладан қанша рет соғылғанын сұрайды, балалар тақтаға цифрымен көрсетеді.
Егер жауаптар әртүрлі болса, тағы да соғып, қайта санатады.
2-нұсқа.
Балалар жауап бермейді, дыбыстың санына байланысты цифрды көрсетеді.
Тәрбиеші балаларға екі түрлі үйдің суретін көрсетеді.
- Үйлердің бір-бірінен қандай айырмашылығы бар? (Биік – аласа, тар – кең, үлкен – кіші).
«Адасқан цифрлар» дидактикалық ойыны № 22
Мақсаты: баланың ойлау жылдамдығын арттыру.
Мазмұны: Тәрбиеші 2, 4, 6, 7, 3, 5, цифрлары жазылған карточкаларды тақтаға іледі, балалар қалып қойған санды атайды.
«Сиқырлы қапшық» дидактикалық ойын № 23
Қапшықта геометриялық пішіндер:
Балалар қолымен ұстап, сезу арқылы қандай пішін екенін айтады.
4.Таяқшалардан әртүрлі пішіндер құрастыру. 5.Тәрбиеші 7 санына байланысты 7 күн, 7 түс, 7 шелпек ұғымдарын түсіндіреді.
«Жеті» - көсеу баяғы,
Жалғыз оның аяғы.
7 цифрын жазып үйрену, . 7 санының құрамын ажыратып, дәптердегі өзіндік жұмыстарды орындату.
«Суретші қай жерде қателесті?» дидактикалық ойыны № 24
Мақсаты: Балалардың ойлау қабілетін дамыту, суреттегі сәйкессіздікті таба алға үйрету.
Ойынның мазмұны.
Тәрбиеші суретшінің «Қыс» тақырыбына сурет салғанын айтады. Балалардан оның бәрін дұрыс салғандығын тексеруді сұрайды. Балалар қыс мезгілінде болмайтын көріністерді тауып, оның қай мезгілде болатынын айтады.
Сөздік ойыны № 25
1-нұсқа.
Тәрбиеші жыл мезгілдері туралы сөйлемді таңдайды. Ол сөйлемді бастайды, балалар аяқтайды.
Күзде жаңбыр жауады, ал қыста...(қар жауады).
Көктемде ағаштар бүршік жарады, ал күзде...(жапырақтар түседі).
2-нұсқа. (көлем туралы).
Бұта аласа, ал ағаш...(биік).
Бұлақ тар, өзен...(кең).
Тәулік бөліктері туралы.
- Біз таңертең жаттығу жасаймыз, ал... түскі ас ішеміз.
- Біз кешке тамақ ішеміз, ал... жаттығу жасаймыз.
- Түнде біз ұйықтаймыз, ал... серуендейміз.
- Таңертең ертеңгілік ас ішеміз, ал... ұйықтаймыз.
- Күнді күндіз көреміз, ал жұлдызды...көреміз.
«Заңдылығын тап» дидактикалық ойыны № 26
Мақсаты: Балалардың логикалық ойлауын, заңдылықты қоя білу дағдыларын дамыту.
Тәрбиеші 9 тор көзден тұратын, олардың алтауы заттармен кезектесіп отыратын кесте бар. 3 зат үстелдің үстінде жатыр. Орналасу заңдылығын анықтап, заттарды өз тор көздеріне қояды. Егер балалар тапсырманы дұрыс орындап, өз әрекеттерін түсіндіруде қиналатын болса, онда тәрбиеші оларға көмектеседі.
«Не жоқ?» дидактикалық ойыны № 27
Мақсаты: Балалардың зейінін, есте сақтау қабілетін дамыту.
Балалар көздерін жұмады, тәрбиеші шырша ойыншығын жасырады. Балалар қай ойыншықтың жоқ екенін табады. Содан соң тәрбиеші екі ойыншықты алып тастайды, үшінші рет ойыншықтар алынбайды, орындары ауыстырылады.
«Өз орныңды тап» дидактикалық ойыны № 28
Мақсаты: Цифрлардың сандар қатарындағы орны, көрші сандар туралы білімдерін нақтылау.
Тәрбиеші балаларға 0-ден 10-ға дейінгі цифрларды таратып береді. (балалар цифрлар болады). «Цифрлар» музыка ырғағымен билеп жүреді. Музыка тоқтасымен балалар тез бір қатарға тұра қалады. Қалған балалар «цифрлардың» орындарын дұрыс тапқандықтарын тексереді. Содан кейін тәрбиеші бірнеше баладан аталған сандардың көрші сандарын атауды сұрайды.
«Жыл атасы» дидактикалық ойыны № 29
Тақтада – жыл мезгілдері бейнеленген 4 карточка, балаларда – 1 көк карточка.
- Жыл атасы бүгін бізге қандай карточканы қалдырады? Неге олай ойлайсыңдар? (Қалған карточкалар алынып тасталынады).
- Қыстың алғашқы екі айы қалай аталады?
- Оларды өз орындарына қойыңдар.
Бір бала тапсырманы тақтада, қалғандары партада орындайды.
Түнде аяз күшейіп,
Күндіз тамшы тамады.
Күн білінбей ұзару,
Бұл қай кезде болады?
(Ақпан)
- Ақпан айы қай айдан кейін болады?
- Қыс айларын атаңдар.
Содан соң тәрбиеші балалардың бір-біріне сұрақ қоюын сұрайды. Бір бала кез келген айды белгілейтін цифрды көрсетеді, ал қалғандары қай ай екенін айтады. Келесі кезекте бала айды атайды, қалғандары осы айда белгілейтін цифрды көрсетеді.
«Зат неге ұқсайды?» дидактикалық ойыны № 30
Тәрбиеші сопақшаның бөлме ішіне жасырынып қалғанын айтады. Балалар бөлме ішінде сопақша пішіндегі заттарды атайды.
Пән: Өзін-өзі тану 3-сынып
Сабақтың тақырыбы:Ұл бала мен қыз бала
Сабақтың мақсаты: Балалардың «сыйластық», «достық» құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеттері:
- ұл бала мен қыз бала арасындағы сыйластық туралы түсініктерін қалыптастыру;
- өзара сыйластық қарым-қатынастарын дамыту;
- инабаттылыққа, достыққа, сыйластыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі:дәптер, оқулық, үнтаспа, екі плакат, маркер
Сабақтың барысы:
Шаттық шеңбері
«Біз-туған ел баласы» сөзі: Қ.Ыдырысов, әні:К.Қуатбаев
Әңгімелесу
- ұл бала мен қыз баланың бойында қандай қасиеттер болуы керек?
-«Ұл бала мен қыз бала арасындағы достық» дегенді қалай түсінесіңдер?
Жағдаяттарды талдау
сурет арқылы көрініс көрсетеді
Мәтінмен жұмыс
«Кімнің жұмысы»Т.Дәуренбеков
-Қыз бала мен ұл бала өзара сыйластыққа қалай қол жеткізді?
-Қыз бала мен ұл бала достығы дегенде нені түсінесіңдер?
Шығармашылық жұмыс
Ұлдар мен қыздар екі топқа бөлінеді
Ұлдарға: «Қыз баланың бойынан қандай жақсы қасиеттерді көргің келеді?»
Қыздарға: «Ұл баланың бойынан қандай жақсы қасиеттерді көргің келеді?»
(Әр топ өз ойларын плакат бетіне түсіреді.Жұмыстарын қорғайды.)
Дәйексөз
«Ел ұлымен берік, қызымен көрік» халық даналығы
Ойын
«Егер ұл болсам..., егер қыз болсам...» ойыны
Күтілетін жауап:
Егер мен ұл болсам елімді қорғаймын; қыздарға көмектесемін т.б.
Егер мен қыз болсам өте таза жүремін; дөрекі сөз айтпаймын т.б.
Дәптермен жұмыс
Тапсырма: «Мен қандаймын?» деген сұраққа жауап жазады.
Жүректен-жүрекке
Бір қыз, бір ұл болып араласып тұрады.Көршісіне « Мен сені сыйлаймын, сенімен достасқым келеді» деп, оның қолын қысады.
Е.Өтетілеуов «Ұл бала мен қыз бала»
Өсімдіктерден алынатын табиғи материал түрлері
райко 28 сәуір 2013 3132 0
0
Тақырыбы: Өсімдіктерден алынатын табиғи материал түрлері. Табиғи материалдан « Көлдегі аққу» композициясын құрастыру
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды табиғаттан алынатын табиғи материал түрімен таныстыру.
Дамытушылық: Өсімдік дәндерінен бұйымдар жасауды, түрлі композиция құрастыруды меңгерту
Тәрбиелік: Табиғи материалмен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау
Көрнекілігі: Табиғи материалдар түрлері, дәндер, жапырақтар, қайыршақтар мен тастар, ермексаз т. б.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру бөлімі
Еңбек туралы мақал – мәтелдер: «Еңбек – ер атандырады»
«Еңбек етсең - емерсің»
«Еңбектің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті»
2. Өткенді қайталау:«Ой шақыру». Жұмбақтар шешу
1. Сырты қатты, іші тәтті? (Жаңғақ)
Жауаптары: Өсімдіктер, жаңғақ, жапырақ, емен.
Табиғи материалдар табигаттан алынады. Оларды жұлуға, сындыруға болмайды. Өздері жерге түскен соң ғана алу керек.
Табиғи материалдар: Өсімдік жапырақтары, тастар, жаңғақтар, ермексаз т. б.
Жаңа сабақпен таныстыру
Слайд: (Табиғи материалдан жасалған бұйымдармен таныстыру, көрсету)
Аққу – құс. Аққу сөзіне талдау жасау. Ол топтанып ұшатын, жыл құсы. 300 - 400 жыл өмір сүреді.
Жалпы құстарға тоқталу, олар ұшады, жұмыртқалайды, балапан басады.
«Жалғастыр» ойыны
1.... атпа,... сатпа.
2.... құссыз көл жетім
3. Аққу құсқа оқ тисе,
Қанатын суға тигізбес
4. Өлең енсе сөз сұлу,
... жүзсе - көл сұлу.
Кім жүйрік? Қауіпсіздік ережелерін еске алу
1. Ермексазды аузыңа салма
2. Киіміңе жабыстырма
3. Соңынын қолыңды жу
Суреттерге шолу (слайдтар)
1. «Аққулы көлде» композициясын көрсетіп әңгімелеу.
Қажетті құрал - жабдықтарды атап, оларды шығарып алу
Қатырма қағаз, көк түсті қағаз, ағаштың бүрі, немесе оның орнына жұмыртқаның қабығы,
өсімдіктің жапырақтары, жұмсақ сым.
Жасалу жолын айта отырып орындау. Көлді бейнелеу үшін көк түсті қағазды алып қорап ішіне жайып қоямыз. Аққудың мойынын сымнан иіп дайындап аламыз және оны жұмыртқа қабығына ермексазбен біріктіреміз. Содан соң денесі мен мойнын бірігіп аққу мүсіні шығады оны көлге орналастырамыз. Айналасын көл бетінде өсетін кептірілген өсімдіктермен әсемдейміз
Оқушылардың жұмысын бағалау.
Сабақты қорытындылау:
Біз бүгін немен жұмыс жасадық?
Табиғи материал деген не?
Оны қайдан аламыз?
Аққу туралы ән білеміз бе?
«Әліппеден кейінгі кезеңдегі дидактикалық материалдар жинағы».
5.2. Берілген үлгіге қарап, заттың атын білдіретін сөздердің алдына заттың сынын білдіретін сөздерді қойып жазыңдар.
Үлгі: Қызыл сиыр.
Сұрақтарға жауап беріңдер.
1) Қандай? Қай? сұрақтары қандай сөздерге қойылады.
Қанша? Неше? Нешінші? сұрақтарына жауап беретін сөздер.
№ 1
1.1. Сөйлемдерді оқып шығып, көшіріп жазыңдар.
Біз бірінші сыныпта оқимыз. Мен екінші партада отырамын. Гүлнұр үшінші партада отырады.
1.2. Нешінші? деген сұраққа жауап беретін сөздерді тауып, астын сызыңдар.
№ 2
2.1. Берілген сандарды сөзбен жазыңдар.
11, 12, 13, 14, 15.
2.2. Екі таңбалы сан атауларының бөлек жазылатынын естеріңе сақтаңдар.
№ 3
3.1. Сұрақтарға жауап жазыңдар.
1) Атың кім?
2) Неше жастасың?
3) Қай сыныпта оқисың?
3.2. Неше? Нешінші? сұрақтарына жауап беретін сөздердің астын сызыңдар.
№ 4
4.1. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып, толықтырып жазыңдар.
Неше? Нешінші?
екі үй екінші үй
... ...
Керекті сөздер: үш қабат, бес бөлме, үшінші қабат, бір орын, бесінші бөлме, бірінші орын.
№ 5
5.1. Сөздерді сұрақ қойып оқыңдар.
Екі бала, үш оқушы, бес кітап, жеті қарындаш, бір өшіргіш, төрт сызғыш, алты қалам, он дәптер.
Үлгі: Неше бала? – Екі бала.
Сұрақтарға жауап беріңдер.
1. Заттың атын білдіретін сөздерге қандай сұрақтар қойылады.
2. Заттың қимылын білдіретін сөздер қандай сұраққа жауап береді?
3. Қандай? Қай? сұрағына жауап беретін сөздерді атаңдар.
4. Қанша? Неше? Нешінші? сұрақтарына жауап беретін сөздерді атаңдар.
Сөйлем.
№ 1
1.1. Әр сөйлемнен соң дауыс кідірісін жасап оқыңдар.
Көктем келді.
Көктем келді. Күн жылынды. Қар еріді. Жылғалардан су ақты. Өзендер тасыды. Мал төлдеді. Жылы жақтан құстар ұшып келді.
1.2. Әр сөйлемде неше сөз бар екенін анықтаңдар. Сөйлемдегі сөздердің бір-бірінен бөлек жазылатынын аңғарыңдар.
№ 2
2.1. Орны ауыстырылып берілген сөздерден сөйлем құрастырып жазыңдар.
1. Ойнады балалар жасынбақ. 2. Қайсар қалды арыққа жата. 3. Тығылды қалқасына Нұргүл теректің. 4. Отыр арасында Жапар қалың қурайдың. 5. Гүлнұр бастады іздей оларды.
2.2. Әр сөйлемнің бірінші сөзін бас әріптен бастап жазыңдар. Соңына нүкте қойыңдар.
№ 3
Көктем, жер, бәйшешек, құстар туралы сөйлем құрап жазыңдар.
Үлгі: Көктем келді.
№ 4
4.1. Сұрақтарға жауап жазыңдар.
Қойды кім бағады? - ...
Сиырды кім бағады? - ...
Жылқыны кім бағады? - ...
Машинаны кім жүргізеді? - ...
4.2. Сұрау болатын сөйлемнен соң қандай тыныс белгісі қойылған?
4.3. Жауап болатын сөйлемнен соң қандай тыныс белгісі қойылған?
№ 5
1.5.Жаңылтпашты оқып, сөйлемдердің соңына қандай тыныс белгілері қойылғанын аңғарыңдар.
Жаңылтпаш.
Қарындашыңның ұшын үшкірлеп ұшта!
Үшкірлеп ұштап, сақтап ұста.
№ 6
6.1. Сөйлемдерді оқып, әр сөйлемнің соңынан тиісті тыныс белгілерін қойып көшіріңдер.
Дала қандай тамаша Гүлдер неткен әсем Сен жазғы даланы тамашалап көрдің бе
№ 7
7.1. Оқып түсініп алыңдар,тыныс белгілеріне көңіл бөліңдер.
-Сәуле сен не жейсің?
- Мен нанмен қаймақ жеймін.
- Сәуле,сен анаңа не дейсің?
- Мен «рахмет» деймін.
- Анаң не дейді?
- «Ас болсын!» дейді.
№ 8
8.1. Қарамен жазылған сөздерді көтеріңкі дауыстен оқыңдар.
Жасасын бейбітшілік! Отанымыздың даңқы арта берсін! Көктем қандай тамаша! Алақай апам келе жатыр!
8.2.Сөйлемнің соңына қандай тыныс белгісі қойылған?
Мәтіндермен жұмыс.
№ 1
1.1. Мәтінді оқып, түсініңдер.Онда не туралы айтылған?
Жалбыз.
Жалбыз-пайдалы өсімдік. Оның иісі сондай жақсы. Жалбыз сулы жерлерде өседі. Жалбыздан дәрі жасалады.Өзіміз жейтін кейбір кәмтитте, беті-қол жуатын сабында, тіс жуатын пастада жалбыздың иісі бар.
№ 2
2.1. Мәтінді оқып, көшіріп жазыңдар. Мәтін тақырыбының қалай жазылғанын байқаңдар.
КӨКЕК.
Көкек – шағын құс. Ол ұя салмайды. Жұмыртқасын кез келген құстың ұясына тастап кетеді. Балапанын басқа құстар басып шығарады.
№ 3
3.1. Мәтінді оқыңдар. Онда не туралы айтылған?
Біздің аула өте көрікті. Оның айналасында жеміс ағаштары, әсем гүрдер өседі. Аулада бұрқақ, жасыл алаң бар. Алаңда түрлі спортпен шұғылданамыз. Жазда футбол, қыста хоккей ойнаймыз. Біз ауламызды күтіп ұстаймыз. Аула таза.
3.3. Өздерің мәтінге ат қойыңдар.
№ 4
4.1. Мәтінді түсініп оқыңдар.
Жылқының төлі
Жылқының жаңа туған төлін құлын, еркелетіп құлыншақ деп атайды.
Мерзімінен ерте туылған төлді марқа, кеш туылғанын кенже құлын деп атайды.
Алты айдан бір жасқа дейінгі жабағы, бір жастан асқанын тай, екі жастан асқанын құнан, үш жастан асқанын дөнен деп атаймыз.
4.2. Жылқы төлінің атауларын жаттап алыңдар.
№ 5
5.1. Мәтінде неше сөйлем бар?
Жиде.
Жиде – жемістің бір түрі. Жиде ағаштар бақта өсіріледі. Біз мектеп ауласына жиде ағашын отырғыздық. Оны суарып, күтеміз. Жиде піскенде, оның жемісін жейміз.
5.2. Мәтіннен жиде туралы айтылған сөйлемдерді көшіріп жазыңдар.
№ 6
6.1. Мәтінді оқып, әңгімелеп айтыңдар.
Сілеусін.
Сілеусін – азулы, тырнақты, мықты аң. Теңбіл шұбар түсті, аяқтары балғадай, құлақтарының ұшы шашақты, көзі өткір. Орманның дәу мысығы осы сілеусін. Ол бұғы, маралды аулайды. Сілеусін – өте сақ, қауіпті аң.
6.2. Мәтінге басқа қандай ат қоюға болады?
Диктанттар жинағы
Тілашар.
1. Мен бірінші сыныпқа барамын. Ата-анам оқу құралдарын сыйлады.Мен жақсы оқушы боламын. (13 сөз)
Қарауыл ит
2. Бұзау үюлі тұрған шөпті жей бастады.Саққұлақ оған абалап үрді. Иттің даусын естіген бұзау шөпті жемей,кетіп қалды. (18 сөз)
Күз.
3. Күз мезгілі. Күн суытты. Құстар жылы жаққа ұша бастады.Үсен мен Ұлан құстардың қайтуын бақылап тұр. (17 сөз)
Күз.
4. Күз келді. Күн суыта бастады. Құстар жылы жаққа ұшуға даярланды. Малға жылы қоралар әзірленді.Үйлерді жылытуға арналған құбырлар да жөнделді. (20 сөз)
5. Қыс жақындады. Күн суытты. Тұман түсті. Шөптер мен ағаштарға қырау тұрды. Балалар жылы киімдерін киді. (15 сөз)
Грамматикалық тапсырма: Не? Нелер? сұрағына жауап беретін сөздерді тап.
Қысқы еңбек.
6. Біз ауламызды тазалаймыз. Қарды күрейміз, үйеміз. Үлкен дөңбек жасап, су құйдық.Сырғанақ дайын болады. Ағаштардың бұтағына құстарға арнап, жемсауыт іліп қойдық. Біз оған нан қиқымын саламыз. (26 сөз)
Грамматикалық тапсырма: Не істеді? Не қылды? Қайтты? сұрақтарына жауап беретін сөзді тап.
Табиғат оянды.
7. Көктемде табиғат оянады. Тірі табиғатқа өсімдіктер, жануарлар, жәндіктер, құстар жатады. Құстар көктемде ұшып келеді. Жан-жануарлар қысқы ұйқыдан оянады,інідерінен шығады. Жәндіктер күншуаққа жылынады. (24 сөз)
Грамматикалық тапсырма: Жіңішке дауысты сөздердің астын сыз.
Наурыз.
8. Наурыз-жыл басы,Ұлыстың ұлы күні! Бұл күні Наурыз көже пісіріледі. Адамдар бір-біріне табыс,бақытты өмір тілейді. (18 сөз)
Наурыз тойы.
9. Наурыз-жыл басы,көктем мейрамы. Ел оған сағынып жетеді.Наурыз мерекесінде наурыз көже дайындалады, дастарқан жайылады. Халық бір-бірін мерекемен құттықтайды. Әртүрлі ойындар ойнайды.(24 сөз)
Грамматикалық тапсырма: Не? сұрақтарға жауап беретін сөздерді тап.
Қарлығаш
10. Арада екі күн өткен соң қарлығаш оралып қораға ұя салды. Өзіне серік тауып, жаздай мекендеп жүрді. Асан ылғи бақылап жүрді. Күз келіп құстар қайта бастады. Қарлығаш та көрінбей кетті. (27 сөз)
Грамматикалық тапсырма: Асан ылғи бақылап жүрді.
Сөйлемдегі сөздің байланысын көрсет.
Қуаныш. (Бақылау диктанты)
11. Талғат бірінші сыныпты үздік бағамен бітірді.Соңғы қоңырауда оған мақтау қағазын берді.Талғаттың қуанышында шек жоқ.Ол қағазын ең алдымен анасына көрсетті.Талғатқа анасы қуанып батасын берді. (27 сөз)
Грамматикалық тапсырма: Кім? не? сұрақтарына жауап беретін сөздердің астын сыз.
1Мына бұрыштардың қайсысы тік бұрыш,қайсысы тік бұрыштан кіші және қайсысы тік бұрыштан үлкен?
1 2 3
3
1 2
2. Тік бұрыш сал.
3. Тік бұрыштың бір қабырғасының бойынан оның төбесінен 3 см қашықтықта жатқан нүктені белгіле.
4. Тік төртбұрыштың ені -14см, бұл оның ұзындығы 11 см қысқа.Тік төртбұрыштың ұзындығы қанша?
5. Сынықтың бір кесіндісінің ұзындығы 22 см, ал екіншісінің ұзындығы одан 3см ұзын.Сынықтың жалпы ұзындығы қанша?
6. Өрнектердің мәндеріне сәйкес жақшаларды жаз:
3+2+60=65 60+70-50=80 20-40-30=10
90-50+20=20 70-60+40=50 30+20-40=10
100 көлемінде ондықтан аттап қосу және азайту.
1.Есепте
А)18+2 31-2 38+2 20-2
29+2 50-2 48+2 30-2
Ә) 41-2-1 49+2+1 61-2-1
30-1-1 79+2+1 68+2+1
2. 28+2+9 39+2+50 48+2+7
41-2+20 21-2+30 30-2+60
3. 19+3 80-3 18+3
28+3 12-3 38+3
17+3 21-3 47+3
20+3 60-3 58+3
4. 59+3+1 21-3-1 39+3+1
38+3+1 29+3+1 41-3-1
5. 56+(37+3) 86-(69+3) 77-(48+3)
98-(41-3) 97-(39+3) 64+(17+3)
6. 26+4 40-4 37+4 20-4
47+4 31-4 48+4 42-4
7. 27+4+1 30-4-1 29+4+1
46+4+1 51-4-1 49+4+1
8. 69+4+2 81-4-2 89+4+2
68+4+2 73-4-2 90-4-2
9.16+4+3 22-4-3 82-4-3
39+4+3 33-4-3 86+4+3
10.25+(46+4) 94-(69+4) 88-(68+4)
37-(28+4) 76-(49+4) 68-(52-4)
11. 19+5 61-5 55+5 63-5
28+5 70-5 27+5 74-5
37+5 81-5 56+5 51-5
46+5 92-5 29+5 43-5
12. 18+5+1 31-5-1 66+5+1
57+5+1 73-5-1 64-5-1
13. 38+5+2 41-5-2 77+5+2 15+5+3
46+5+2 50-5-2 58+5+2 39+5+3
14. 70-5-3 77+5+3 47+5+4 63-5-4
49+5+3 71-5-3 16+5+4 81-5-4
15. 39-(19+5) 23+(49+5) 76-(48+5)
55-(38+5) 34-(18+5) 79-(57+5)
16. 16+6 48+6 86+6 46+6
27+6 55+6 78+6 57+6
17. 28+6+1 32-6-1 41-6-1
46+6+1 21-6-1 73+6-1
18. 38+6+2 24-6-2 50-6-2
47+6+2 42-6+2 85+6+2
19. 29+6+3 47+6+3 88+6+3
66+6+3 53-6-3 93-6-3
20. 48+(24+6) 72-(45+6) 70+(17+6)
72+(19+6) 77-(56+6) 98-(51-6)
Тиісті санды қой:
1) 42-=39 46+=51 71-=68
69+=74 72-=68 93-=87
2) 66+=72 69+=76 92-=85
91-=83 59+=68 64-=57
3 ) +8=67 -5=26 +3=52
+6=43 -7=48 +2=61
Салыстыр:
1.48*57 61*56 17*25
66*72 74*67 42*36
49*51 46*37 73*68
2. 48*39+8 90*78+9 46*54-7
37+6*40 82*83+9 74*69+6
29+3*28 62*56+6 42*36+7
3.28+8*35 90-6*86 39+7*45
37+6*40 83-7*75 47-8*34
29+3*28 92-9*83 23-5*19
Есептерді шығар
1)Балалар мектептің табиғат мүйісіндегі қояндарға 8 кг капуста жапырағын, одан 3кг артық жем әкелді. Неше кг жем әкелінді?
2)Асханадағы 2 қорап майдың біреуі 20 кг, екіншісі одан 3 кг кем. Екінші қораптағы май неше кг?
3)Түскі тамақ кезінде асханадағы 21 таба нанның 9 –ын бірінші сыныптың балалары ,қалғанын 2 сынып балалары жеді. Екінші сыныптың балалары неше таба нан жеді?
4)Мектептің шеберханасында бірнеше саптаулы күрек бар еді.Тағы 5 күректі саптағанда, барлығы 14 болды. Әуелде саптаулы күрек нешеу еді?
5) Су ішуге келген қойлардың 7 –еуі кейін қайтты да ,8 қойы қалды.Су ішуге әуелде неше қой келген еді?
6)Жемсауыттан жем шоқып отырған бірнеше торғайға 5 торғай келіп қосылды. Бұл отырғандардан 7-еуі кем.Неше торғай отыр еді?
7)Қол еңбегі сабағында 3 парақ қызыл қағаз жұмсалды.Бұл жұмсалған көк қағаздан 8 парақ кем.Неше парақ көк қағаз жұмсалды?
8)Шаруашылықта 38 ала сиыр, 9 қоңыр сиыр бар. Барлық
сиыр қанша?Қай түсті сиыр көп? Нешеуі артық?
9)Ұзындықтары 13 см және 7 см екі кесінді сызылған. Қай кесінді ұзын? Қанша см ұзын?
10) Сынықтың ұзындығы 15 см, оның бір кесіндісі 7 см. Екінші кесіндінің ұзындығы қанша?
Есеп құрастыр және оны шығар:
? 8кг
Бұл 3 кг жеңіл
2. 45 л 9 л 45-9 45+9
3. 31 м 3 м кем?
4. 12 кг 4 кг жеңіл
5.9+3 өрнегіне сәйкес есеп құрастыр.
Уақыт өлшеуіштері:
1.Минут арқылы өрнекте:
1)1 сағ 5 мин; 1 сағ 8 мин; 1 сағ 15 мин;
2)1 сағ 12 мин ; 1сағ 20 мин; 1сағ 3 мин;
2. Сағат пен минут арқылы өрнекте.
1)70мин , 69 мин 92 мин,
2)75 мин, 68 мин, 79 мин,
3)80 мин, 66 мин, 85 мин,
3.Сағат арқылы өрнекте:
1)1 тәул .3 сағ; 1тәул.10 сағ
1 тәул.5 сағ 1 тәул12 сағ;
4. Тәулік пен сағат арқылы өрнекте:
1) 26сағ 35 сағ 29 сағ
2) 30сағ 34 сағ 27 сағ
5.Ай арқылы өрнекте.
1)1жыл 1ай 1 жыл 5 ай
2)1 жыл 10ай 1жыл 6 ай
3)1жыл 7 ай 1жыл 11ай
6. Жыл мен ай арқылы өрнекте:
1) 13 ай 18 ай, 20 ай
2) 15 ай 19 ай, 21 ай
7. Есептерді шығар:
1) Автобус Алматыдан Талдықорғанға дейін 6 сағат жүреді, ал жеңіл машина одан 2 сағат бұрын жетеді.Жеңіл машина неше сағатта жетеді.?
2) Жүрдек поезд Алматыдан Шымкентке дейін 15 сағат, автобус одан 3 сағат кем, ал жеңіл машина автобустан 3 сағат кем жүреді. Жеңіл машина неше сағат жүреді?
3) Алматыдан Қарағандыға дейін поезбен 18 сағатта, ал ұшақпен одан 16 сағат бұрын жетуге болады. Ұшақ неше сағат ұшады?
Екі таңбалы санды екі таңбалы санға жазбаша оннан аттап қосу және азайту.
1. 1.Есепте:
1) 18+24 78+12 42+18 25+26
42+39 19+26 65+16 48+25
а) 25-17 62-36 66-49 55-28
44-26 42-25 72-36 51-34
ә) 25+18+29 65-27-19 64+36-56
62+19-35 60-36+47 23+37-43
б) 25+(32-18) 23+(61-43) 26+(56-28)
73-(150+19) 47+(62-37) 81-(36-18)
48+(52-24) 25-(37-19) 87-(62-33)
92-(35+26) 66+(12+9) 17+(19+18)
Тиісті таңбаны қой:
А) 4834=82 6519=46 8325=58
2666=92 3727=64 5327=26
5219=33 4327=70 5437=91
4744=91 3636=72 3546=81
Тиісті санды тауып қой:
а) 65+=82 66+=71 29+=67
47+=63 24+=42 34+=82
ә) -26=37 -19=28 -45=28
-57=24 -27=35 -14=29
-47=23 -33=29 -23=48
Caлыстыр:
А) 36☼18+19 26☼42-14 55☼73-24
64-29 25+9 23+39 63-9
52+18 91-18 85-48 54-15
Ә) 47+18☼63 69+19☼78 25+39☼63
71-26☼45 73-48☼23 92-76☼18
44+19☼72-26 22+49☼100-33
+34 + 72 + 27 + 51 + 25
4618534915
-70 - 90 — 80 - 40 - 60
24 42 35 15 26
6.Өрнектердің мәндерің жаз:
43+27= 36+24= 24+36
72+15= 25+32= 62+28=
7.Салыстыр:
26-5 71-50 97-580+5 62-4047-5
44+3079-2 89-890+3 57+3089-1
Тік төртбұрыш және шаршы салу.
1. Мынадай тік төртбұрыш сал
1) ені 2см,ұзындығы 4см;
2) Ұзындығы 5см, ал ені одан 4см қысқа болатын;
3) Ені 4см, ал ұзындығы одан 2см артық болатын;
4) Ені 6см, ал ұзындығы екі еселенген еніне тең болатын;
2. Мынадай шаршы сал:
1)Қабырғасы 1см-ге тең болатын;
2)Суреттегі кесінді ұзындығы 2 см деп алып, қабырғасы сондай екі кесіндінің ұзындығына тең болатын;
7.Мараттыңағасыұзындығы 4 м, алені 3мтауыққоранысымторменқоршады.Оғанұзындығынешеметрсымторкетті?
8. Қалауыңша тік төртбұрыш сыз. Қабырғаларының ұзындықтарын өлше. Олардың қосындысын тап.
9. Қабырғалары 3 см және 6 см болатын тік төртбұрыш сыз.
Тік төртбұрыштың периметрін тап.
10.Қабырғалары 2см ,8 см болатын тік төртбұрыш сыз. Оның периметрін тап.
Еселепқосужәнееселепазайту.
1. 1-ден 10-ға дейінгісандардыңәрқайсысынөзіне
екі–екіденқос.
2.1 ден 10-ға дейінгісадардыңәрқайсысынөзінеүш-үштенқос.
3.Есепте.
11+11 (11+11)+11 33-11-11
12+12 (12+12)+12 36-12-12
13+13 (13+13)+13 39-13-13
14+14 (14+14)+14 42-14-14
15+15 (15+15)+15 45-15-15
4.Әрсандыбірдейқосылғыштардыңқосындысытүріндежаз.
4=+ 6=+ 12=+ 20=+
8=+ 10=+ 18=+ 14=+
Есептердішығар:
1. Қазақстанның «Қызылкітабына» тіркелген сұңқылдақ аққу 5 жұмыртқа басты.Осындай 3 аққу неше жұмыртқа басады?
2. Боталы түйе күніне 12 рет сауылады.Түйені 2 күнде неше рет сауады.
3. Бөдене 15 жұмыртқа салды. Осындай 3 бөдене неше жұмыртқа салады?
4. Бір көйлек тоқуға 7 келеп жіп кетті. 21 келеп жіптен неше көйлек тоқылады?
5.Әр суырдан 2 кг май алынады. 4 суырдан қанша май алынады?
ІІІ.Дидактикалық ойындар.
«Алма теру» ойыны
Дидактикалық мақсаты: Бір таңбалы сандарды қосу және азайту. Ондықтан аттап қосу және азайтуды үйрену. Балалар ойнай отырып ауызша немесе жазбаша есептеп жаттығады.
Керекті құралдар: Алма бағының суреті, магнит тақтасы жеке-жеке (1-ден-20ға дейінгі) бірнеше алма мен алма салатын себеттер.
Мазмұны:Магнитті тақтаға үлкен алма ағашының суреті орналастырылады.Ағашта ілінген алмаларды алманың суреті бар карточкаларды үзіп алып, тиісті себеттерге салады.Себеттің сыртына нәтиже жазылады, ал алмаларға өрнектер жазылған.Балалар өздері қалған себеттерін таңдап алады да, соған тиісті алманы үзіп алып салады. Ойынды 5-6 бала ойнауға да немесе бүкіл класс болып ойнауға да болады. Себетті кім бұрын толтырса, мұғалімге өткізеді (себетті өткізетін жеке бала болуы мүмкін немесе бірлескен топ, командалар болуы мүмкін).Мұғалім алма ағашын басқа да заттармен ауыстырып, ойынды күрделілендіріп жалғастыра беруіне болады.
«Керуеншілер» ойыны №1
Дидактикалық мақсаты:Балаларға бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосуды меңгерту және ауызша, жазбаша, жылдам есептеуге дағдыландыру.
Мазмұны:Мұғалім керуен ойынын ұйымдастыру жолдарынтүсіндіреді.Тақтаға алдымен баланы шақырып, оларды тізбек құрғұзып тұрғызады (керуен құратын ботақандар 8 бала).Соңынан тағы да 6 қыз баланы шақырып, тақтадағы керуен тізбегін толықтырады. Алдымен 10 саны шығатындай етіп 2 қыз бала, ал соңынан 4 қыз бала қосылады.Барлығы түйенің қимылын көрсетіп ,
«моф»деген дыбыс шығарып орындарында (қимылдап) тұрады.Ал кластағы қалған балалар мұғалімнің басшылығымен керуен тізбегін талдайды.
-Керуен тізбегіне(8) тағы неше ботақан тіркелді? (6).
-Керуендер тізбегін 10-ға толтыру үшін алдымен қанша ботақан тіркелді?(2).
-Ең соңынан тағы қанша ботақан қосылды?
Мұғалім тақтаға жазып көрсетуіне де болады:
-Барлығы керуен тізбегінде қанша бала болды? (14). Кері тәртіппен ойнауға да болады. Керуенде барлығы 14 ботақан бар.Алдымен 4 ботақанды, соңынан 2 ботақанды тізбектен босатты, сонда нешеу қалды? Ойынды келесі сабақтарда күрделендіріп жалғыстыра беруге болады.
Керуеншілер» ойыны №2
Дидактикалық мақсаты: Оқулықтағы пысықтауға арналған бағандардағы мысалдарды ауызша немесе жазбаша орындап, жаттығу кезінде пайдаланылады. Жарыса отырып, жылдам есептеуге жаттығады.
Керекті құралдар: Топ санына байланысты 2не 3 сақина не оның орына құрт, кәмпит, түйме т.б. қолда барды пайдалануға болады. (Әр қатарға бір-бір сақинадан болса ойын тез жүреді.).Мазмұны; Сынаптағы балалар 2 немесе 3топқа бөлінеді. Әр топқа бір-бірсақина беріледі.Әрбір қатар мысалдардытоптарға бөліп береді.Мұғалімнің командасы бойынша қолында сақинасы бар ойын бастаушылар бірінші мысалды шығарып, ойынды жалғастыра береді.Ойынды қай топ бұрын аяқтаса және дұрыс орындаса, сол топтың балалары ұтады .
«Дүкен» ойыны
Дидактикалық мақсаты: Ауызша есептеуге қарапайым түрде күнделікті өмірмен байланысты жаттықтыру. Ақшаны ұсақтап үйрену.
Құралдар: Дүкеннің өзіне тән заттар ,(көкөніс, оқу құралдары т.б.) оның жазылып алынған бағалары, жасалған тиындар мен ақшалар.Таразы, есепшот,әр түрлі бұйымдар.
Мазмұны: Оқушылардың ішінен сатушы, кассир, тексерушілер жеке шығады.қалған балалар сатып алушылар болады.Бұйымдардың бәрінің бағасын жазып ,іліп қояды.Сатып алушылардың қалаған заттарын көрсетіп, чектерін алып келсе, соны есептеп затын беріп тұрады.Бағылаушылар оларды тексеріп тұрады. Осылайша ойын жалғасып отырады. Рольдерін ауыстырып отырса ойын қыза түседі.
«Сиқырлы таяқ»
Дидактикалық мақсаты: Балаларға санның ретін меңгерту. Есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Керекті құралдар: Ұзындығы бір метрдей таяқ.
Мазмұны:Бұл ойынға сынып түгел қатысады. Балалар қол ұстасып, дөңгеленіп тұрады. Ойын жүргізуші қолына таяқ ұстап, дөңгелектің ортасына шығады да ойынның тәртібін түсіндіреді. Ойын жүргізуші таяқты тігінен жерге қадап ұстап тұрып кез келген қатардағы санды айтады да, таяқты қоя береді. Мысалы: 4,10, ...әйтеуір жаңағы дауысты қатарда тұрған ойыншы ести салысымен жүгіріп барып, таяқты құлатпай ұстауы керек. Егер дауысты естімей, аңғармай таяқты құлатып алса, ортаға шығып өнер көрсетеді. Егер таяққа дер кезінде жетіп, жерге құлатпай ұстап алса, онда ойын жүргізушімен орын ауысады.
Қызықты әзіл-есептер
Екі адам тоғызқұмалақты екі сағат ойнады. Әрқайсысы неше сағаттан ойнады?
Қосарлап жегілген ат-арбамен Жантілеу 25 шақырым жол жүрді. Оның әр аты неше шақырым жүрді?
4 жұмыртқа 4 минутта піседі. Бір жұмыртқа пісу үшін неше минут уақыт керек?
Бір килограмм темір мен бір килограм мақтаның қайсысы ауыр?
Дорбадағы 10 асықты 10 бала бір-бірлеп алды.Сонда бір асық дорбада қалды. Бұл қалай?
Түнгі сағат 10-да жауын жауып тұрса, 24 сағаттан кейін күннің жарқырап тұруы мүмкін бе?
Батыржанның төрт ұлы, олардың әрқайсысының туған қарындасы бар. Батыржанның неше баласы бар?
8-наурызда екі шешей мен екі қызына, әжей мен немересіне үш орамал сыйға тартылды. Бұл қалай?
Айдың, аптаның күндерін атамай 5 күнді ретімен кім атап шығады?
Алдында 1, артында 2, артында 1, алдында 2, біреу екеуінің арасында және үшеуі бір қатарда қаз ұшып келе жатты. Барлығы неше қаз бар?
Логикалық жаттығулар
1.Үш ағайынды. Арман, Аян, Абзал ағайынды үшеуі әр түрлі сыныпта оқиды. Абзал Арманнан, ал Аян Абзалдан кіші емес. Бұл үйдің үлкені, ортаншысы, кішісі кім?
2. Қай сан жасырынып тұр?
0
-
=
1
-
=
1
3.Екі санды салыстыр.
13
155555
Екі санның ұқсас белгілерін ата.
Екі санның бір-бірінен айырмашылығын ата.
4.Таба білесің бе?
Мұнда 10 үшбұрыш, 3 төртбұрыш бар. Оларды көрсет.
5.Суреттегі төрт баланың аттары: Мәлік ,Қанат, Қайрат,Қуат. Егер Қанаттың ең биік еместігі, бірақ ол Мәлік пен Қуаттан биік, ал Мәлік Қуаттан биік еместігі белгілі болса ,әр баланың аты кім?
3
1
2
4
ар мен үшбұрыштар
Суреттегі шаршылардың
3.3Қызықты шаршыл
және үшбұрештардың бос торкөзіне сандарды таңдап қою керек.Мұнда кез келген бағытта орналасқан үш санның қосындысы қандый да бір алдын ала берілген сан болуы керек.
