Сабақ тақырыбы: Жазық фигуралар Мектеп:
Күні : Мұғалімнің есімі:
СЫНЫП: 1-сынып Қатысқандар саны:
Қатыспағандар саны:
Оқу мақсаты: жазық фигураларды (үшбұрыш, дөңгелек, шаршы, тіктөртбұрыш) және кеңістік фигура-ларымен (куб, шар, цилиндр, конус, пирамида), танысады және қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіреді.
Барлық оқушылар:
Оқушылардың басым бөлігі:
Кейбір оқушылар:
Ресурстар: А4 өлшемді қатты қағаз;
қарындаштар;
қайшылар;
кеңістік және жазық фигураларының топтамасы;
марапаттауға арналған жазық фигуралар піші-нінде жасалған медальдар.
Тірек сөздер үшбұрыш;
дөңгелек;
шаршы;
тіктөртбұрыш;
жақ.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға “жазық фигуралар” ұғымын кеңіс-тік фигуралары жақтарының көмегімен түсіндіру. Үшбұрыш, дөңгелек, шаршы, тіктөртбұрыш секілді жазық фигуралармен танысу және бір-бірінен ажырата білу.
Сабаққа байланысты деректі материалдар
Сабаққа қатысты ескертпелер
Оқушылар дөңгелек, үшбұрыш, тіктөртбұрыш және шаршы секілді жазық фигуралармен мектепке дейінгі даярлық кезеңнен таныс. Бүгінгі сабақта жа-зық фигуралар туралы ұғым кеңістік фигуралары жақтары ұғымымен байланыстырып қарастырылады. Жазық фигуралар кеңістік фигуралардың баспа таңбасы сияқты.
Оқушыларға сабақта геометриялық фигуралар-мен әрі қарай танысатындарын айтыңыз. Оларға 4 баладан тұратын топпен тәжірибе жасауға қатысуды ұсыныңыз.
Тәжірибе жасау үшін А4 қатты қағазы, қарын-даштар, қайшы және кез келген көлемді фигура, (мысалы конустың моделі) қажет болады.
Фигураның табанын қағазға қарындашпен бас-тырып сызғызыңыз.
Фигураны алып тастап, қағазда салынған суретті көруге ұсыныс жасаңыз.
Фигураны қиып алу қажеттігін айтыңыз.
Қиып алынған фигураның қалай аталатынын сұ-раңыз.
Қиып алынған фигураның “дөңгелек” деп ата-латынын айтыңыз.
Оқушылардан күнделікті өмірде дөңгелек пішін-ді қандай заттарды көріп жүргенін сұраңыз. Дөң-гелек пен конустың ұқсастығы мен айырмашылығын салыстыртып айтқызыңыз. Тәжірибені жалғасты-рыңыз. Оқушыларға мына іс-әрекеттерді жасауды ұсыныңыз:
үстелге конус және оның қатарына қағаздан жасалған дөңгелекті қойғызыңыз;
үстелдің беті көздерінің деңгейімен бірдей болатындай етіп отырғызып, фигураларға қа-ратыңыз.
Оқушылардан не байқағанын сұраңыз. Көрген-дері бойынша қорытынды жасатыңыз. Конустың үстел үстінен жоғары тұрғанын, оның тек табаны ғана үстелде жатқанын, ал дөңгелек түгелімен үстел бетінде орналасқанын бақылау арқылы қорытынды жасатқызыңыз. Сондықтан конус пен дөңгелектің екі түрлі фигуралар болатынын айтыңыз.
Олардың негізгі айырмашылығы: дөңгелек — жазық, ал конус — кеңістік геометриялық фигура екендігін айтып, сөзіңізді қорытындылаңыз.
Оқушылардан тағы да қандай фигура арқылы дөңгелекті салуға болатынын сұраңыз. Жауаптарын айтқызып, олардың дұрыстығын тексеруді ұсыны-ңыз. Оқушылар шар мен цилиндрді айтуы мүмкін. Цилиндрді қолданып, тәжірибені қайталап көруді ұсыныңыз және сызғаннан пайда болған дөңгелек-ті көрсетіңіз. Ал шарды бастырып сызудың мүмкін емес екенін, бірақ ол да кеңістік фигурасына жататынын айтып қорытындылаңыз. Сонымен шар мен цилиндр — кеңістік фигуралары, ал дөңге-лек — жазық фигура екеніне тәжірибе арқылы көз жеткізгенін ескертіңіз.
Басқа фигураларды салыстыру мен оларды сызуды барлық оқушыларға бірдей көрсетіп, олар-ға тек өз топтамасынан қажетті фигураны тауып, көрсетіп отыруды ұсыныңыз. Оқушылардан “Бас-қа жазық фигураларды кеңістік фигуралардың табандарын бастырып сызу арқылы алуға бола ма?” деп сұрап, олардың ұсынысын тыңдаңыз. Параллелепипедтің бір жағын бастырып сызуды ұсыныңыз және пайда болған фигураны қиып алу-ды тапсырыңыз. Оқушыларға өз топтамасынан оған ұқсас фигураны тапқызыңыз. Фигураның қалай аталатынын сұраңыз. Егер оларға жауап беруге қиналса, оның “тіктөртбұрыш” деп аталатынын айтыңыз.
Қане, тапшы: бұл кім? Оның үйі қайда?
Тапсырма сипаттамасына сүйене отырып, бірдей фигураларды таба білу дағдыларын дамытуға ба-ғытталған. “Суретте қандай геометриялық фигу-ралар бейнеленген?” деп сұраңыз. Егер сыныпта жақсы оқи білетін оқушылар болса, фигуралардың сөздерін дауыстатып оқытыңыз.
Орындап көр. Берілген тапсырмада оқушылар-ға айналасын зерттей отырып, пішіні жазық фигуралар болатын немесе ізі жазық фигураның пішінін елестететін заттарды табуды ұсыныңыз.
Шығарып көр. Оқушыларға тапсырмада көр-сетілген суреттегі заттарға мұқият қарап, олардың жақтарының қандай пішін құрайтынын анықтауды ұсыныңыз. Тапсырманы орындау барысында оқу-шыларды кеңістік және жазық фигуралар туралы алған білімдерін талдай білуге жетелеңіз.
Тілдік құзыреттілікті қалыптастыру Қосымша тапсырмалар
Музыканы қосып, геометриялық фигуралармен ойнатыңыз. Музыка ойнап тұрған кезде оқушылар фигураларды бір-біріне беріп отырады. Музыка тоқтаған кезде фигура кімнің қолында қалса, сол оқушы фигураның атын айтуы керек. Тірек сөздер-ді естерінде жақсы сақтау үшін оқушылардың өздері салып, “Сөздер тақтасына” ілген суреттерді қолданыңыз.
Оқушылармен “Ойлан, тап!” ойынын ойнаңыз. Жүргізуші қандай да бір фигураны жасырады да, оның өзіне тән негізгі ерекшелігін айтады. Оқушы фигураны тауып, оның атауын айтуы қажет. Кім дұрыс тапса, сол оқушыны тапқан фигурасынаұқсас медальмен марапаттаңыз.
Фигураларды топтастыр. Тапсырма фигура-лардың типтерін ажырату дағдысын дамытуға арналған. Оқушылар фигураларды топтарға бөліп, әр топты өзіне тән тұйық сызықпен айналдырып сызу керек.
Фигуралар мен заттардың пішіндерін са-лыстыр. Тапсырма оқушылардың қандай жазық
геометриялық фигура берілген заттың бейнесіне сәйкес келетінін анықтай білу дағдысын тексеруге арналған. Оқушылар кеңістіктегі заттың пішінінің жазық геометриялық фигураның қайсысына сәйкес келетінін анықтап, фигураны заттың түсіне сәйкес бояумен бояуы тиіс.
Оқушыларға айналасынан жазық фигураларды тапқызып, өз зерттеуін жалғастыра беруді ұсыныңыз. Зерттеу нәтижесін сурет түрінде, не фотосурет түрінде көрсетугe болатынын айтыңыз.
Бағалау Оқушылар сабақ соңында:
жазық фигураларды;
әрбір фигураның өзгешелігін анықтауды;
жазық фигура кеңістік фигураның ізі немесе баспа таңбасы екенін біледі.
Оқушыларға жазық фигураларды көрсете оты-рып, тақырыпты қаншалықты түсінгенін білу үшін сұрақтар қойып, жауаптарын тыңдаңыз:
— кез келген жазық фигураны ата. Аталған фигураның қандай ерекшелігі бар екенін білесің бе?
— цилиндрдің табанын бастырып сызса, қандай фигура шығады?
— егер параллелепипедтің жағын бастырып сызса, қандай фигура пайда болады?
— шаршы алу үшін қандай фигураны бастырып сызу керек?
Оқушылармен жұмыс дәптеріндегі “Жетістік бас-палдағымен” өзін-өзі бағалауға байланысты жұмыс өткізіңіз.
Оқу ісінің меңгерушісі: ___________
