Қазақтың ұлттық киімдері

Открытый урок по труд.Использовалась на городской семинар.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Қазақтың ұлттық киімдері»

Шапан

Қазақстан мен Орта Азия халықтарының ұлттық киімі . Оны қалың адам арасына жүн, мақта салып, астарлан немесе қос астарлан сырып тігеді. Ол негізінен тік жағалы, ішінара қайырма жағалы да болады. Шапан: сырмалы шалан, қаптал шапан, қималы шапан деп бөлінеді.

Қызкеліншектерге арналған қималы шапанды түрлі-түсті масатыдай тігіп, жаға-жеңіне, етегі мен екі өңіріне зер ұстайды. Түйме орнына асыл тастар орнатылған күміс қапсырма (ілгек) тағады. Қазіргі кезде түрлі-түсті масатыдай екі өңірі мен жеңі кестеленген немесе зер ұсталған жадағай (арасына жүн, мақта салмай) шан айдар тігіліп сатылады. Қазақ халқының арасында сыйлы адамдарға сыйлық ретінде шапан кигізу дәстүрі кең тараған.

Жұмбақ шешу.

1.Әжеме өң берген,
Жиегін көмкерген.
Етегі желкендей,
Киім еді ол нендей? (кимешек)

2.Әшекейлі күбіні,
Үюлі тұрған шөмеле,
Кигіздім биік төбеге.(сәукеле)

3.Судан ғайып,
Әжемде бар қос қайық.\кебіс\

4.Іші егіс, сырты тегіс. \тон\
5.Дорбаға тығып бас бағын,
Байлай салдым қос жағын. \тымақ\

Қамзол

18- 19 ғасырларда қазақ халқы арасында кең тараған ұлттық киім. Қамзол туралы мәліметтер 19 ғасырдың ортасынан бастап кездеседі. Қамзол тек қазақта ғана емес, басқа да түркі елдерінің киім үлгілерінде кездеседі. Әйелдер киімінде қамзолдың орны ерекше, ол әрі жылулық, әрі сәндік міндеттерін атқарады. Қамзолдар астарлы, жеңсіз жеңіл жаздық киім. Етектері мен жағалары тас, оқа, күміс тиындарымен (сөлкебай)әшекейленген, бұйымдар қадап, әртүрлі әткеншектер ілінген.

1.Әжеме өң берген,
Жиегін көмкерген.
Етегі желкендей,
Киім еді ол нендей? (кимешек)

2.Әшекейлі күбіні,
Үюлі тұрған шөмеле,
Кигіздім биік төбеге.(сәукеле)

3.Судан ғайып,
Әжемде бар қос қайық.\кебіс\

4.Іші егіс, сырты тегіс. \тон\
5.Дорбаға тығып бас бағын,
Байлай салдым қос жағын. \тымақ\

Сәукеле - ұзатылған қыз киетін аса қымбат, бағалы, кәделі әрі әсем бас киім. Сәукеле 2-3 қарыстай биік, ол дөңгелек төбе жағына қарай жіңішкере береді. Жоғарғы жағына үкі тағылады. Сәукеленің өн бойы қымбат маталармен қапталып, оның сыртына алтын, күміс, інжу-маржан, меруерт, лағыл сияқты асыл тастардан жасалған моншақтар тағылады, түрлі-түсті қымбат жіптермен тігіледі, безендіріледі. Матасына әшекей, шашақ, оқа тағылып, жиегіне бұлғын, құндыз терілерінен жұрын ұсталады. Бастан қисайып немесе түсіп кетпеу үшін тамақтан өткізетін бау тағылады. Екі құлақ тұсына омырауға жететін құлақша тоқылады. Сәукеленің артқы жағына ұзындығы жерге жететіндей ақ желең тағылады.

Сәукелені өте шебер әйелдер тігеді. Ұзатылған қыздың дәрежесі осы сәукелесіне қарап бағаланады. Әрине, мұндай бағалы бас киімді байлар мен өте ауқатты адамдардың қыздары киеді.

XIX ғасырдың алғашқы жартысында Кіші жүздің Байсақал атты байы мен Орта жүздің Сапақ байы құда болыпты. Байсақал құдаларына қыздың сәукелесін жіберіп: "Басқа ештеңе сұрамаймын, тек осы бір сәукеленің бағасын өздері есептеп берсе болды"- депті. Сонда Кенесарының ағасы Саржан төре: "Бұл сәукеленің бағасы бес жүз байтал болады екен, сондықтан қызының малы бес жүз жылқы болсын"- деп кескен екен. (Бұл дерек ғалым, этнограф Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы еңбегінен алынған.)

Сәукеле - тек бас киім емес, ол - қазақ халқының байлығы мен сән-салтанатының, мәдениеті мен өнерінің озық үлгісі, өнер туындысы ретінде бағаланатын өте қымбат этнографиялық мүлік. Сонымен бірге ол - қазақтың қыздарына деген көзқарасының да бір белгісі. Дәстүр бойынша сәукеле тек ұзатылатын қыздарға ғана кигізіледі, оны айырбастамайды, басқаға киюге беруге болмайды.

1.Әжеме өң берген,
Жиегін көмкерген.
Етегі желкендей,
Киім еді ол нендей? (кимешек)

2.Әшекейлі күбіні,
Үюлі тұрған шөмеле,
Кигіздім биік төбеге.(сәукеле)

3.Судан ғайып,
Әжемде бар қос қайық.\кебіс\

4.Іші егіс, сырты тегіс. \тон\
5.Дорбаға тығып бас бағын,
Байлай салдым қос жағын. \тымақ\

Предмет: Начальные классы

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 3 класс

Скачать
Қазақтың ұлттық киімдері

Автор: Орынбаева Айданай Камбарқызы

Дата: 02.05.2017

Номер свидетельства: 412664

Похожие файлы

Зерттеу ж?мысы: «?АЗА?ТЫ? ?ЛТТЫ? КИІМДЕРІ»

object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(76) "Зерттеу  ж?мысы:  «?АЗА?ТЫ? ?ЛТТЫ? КИІМДЕРІ» "
    ["seo_title"] => string(47) "zierttieu-zhu-mysy-k-azak-tyn-u-lttyk-kiimdieri"
    ["file_id"] => string(6) "189565"
    ["category_seo"] => string(12) "tehnologiyad"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1426953912"
  }
}

«?аза?ты? ?лтты? киімдері»

object(ArrayObject)#873 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(46) "«?аза?ты? ?лтты? киімдері» "
    ["seo_title"] => string(30) "k-azak-tyn-u-lttyk-kiimdieri-1"
    ["file_id"] => string(6) "182631"
    ["category_seo"] => string(10) "vneurochka"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "meropriyatia"
    ["date"] => string(10) "1425564944"
  }
}

"?аза?ты? ?лтты? киімдері" 6-сынып ?ыс?а мерзімді жоспар

object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(97) ""?аза?ты? ?лтты? киімдері"  6-сынып ?ыс?а мерзімді жоспар "
    ["seo_title"] => string(62) "k-azak-tyn-u-lttyk-kiimdieri-6-synyp-k-ysk-a-mierzimdi-zhospar"
    ["file_id"] => string(6) "184636"
    ["category_seo"] => string(3) "izo"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1426076323"
  }
}

"?аза?ты? ?лтты? киімдер"

object(ArrayObject)#873 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(42) ""?аза?ты? ?лтты? киімдер" "
    ["seo_title"] => string(27) "k-azak-tyn-u-lttyk-kiimdier"
    ["file_id"] => string(6) "136896"
    ["category_seo"] => string(10) "literatura"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1417200028"
  }
}

САЛТ-Д?СТ?Р Ж?НЕ ?АЗІРГІ КОСТЮМ ?аза?ты? ?лтты? киімдері

object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(96) "САЛТ-Д?СТ?Р Ж?НЕ ?АЗІРГІ КОСТЮМ ?аза?ты? ?лтты? киімдері"
    ["seo_title"] => string(64) "salt-d-stur-zh-nie-k-azirgi-kostium-k-azak-tyn-u-lttyk-kiimdieri"
    ["file_id"] => string(6) "248783"
    ["category_seo"] => string(12) "tehnologiyad"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1446788685"
  }
}

Қазақтың ұлттық киімдері

Просмотр содержимого документа «Қазақтың ұлттық киімдері»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Қазақтың ұлттық киімдері»