Сабақтың мақсаты: а) Бірыңғай мүшелердің жеке сөзден ғана емес, сөз тіркесінен де
жасалатынын түсіндіру, сөйлем ішінен сөз тіркесінен де жасалатынын
түсіндіру. Сөйлем ішінен сөз тіркесінен жасалған бірыңғай мүшелерді
таба білу, сөйлем мүшелерінің байланыстарын синтаксистік қызметіне
қарай ажырата білуге үйрету.
ә) Бірыңғай мүшелері бар сөйлемдер құрастыра алу, оларды сөйлем
мүшесіне талдай алу дағдыларын дамыту.
б) Табиғатты сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, жаттығу, практикалық жұмыс.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың көрнекілігі: кестелер жинағы, топшама
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру бөлімі.
Оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалау.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
Өткенді қайталау.
Ережелер сұрау.
Топшамамен жұмыс.
III. Жаңа сабақ.
*Бірыңғай мүшелерді қатыстырып, сөйлемдер құрату.
*Бірыңғай мүшелерге сұрақ қойғызып, олардың қандай сөзбен байланысып тұрғанын, сөйлемде қандай қызмет атқарып тұрғанын тапқызу.
*Әртүрлі сөйлемдерді талдата отырып, сөйлемнің тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерінің кез келгені бірыңғай мүшелер бола алатынын аңғарту.
*Келтірілген сөйлемдердің бірыңғай мүшелері болып тұрған жеке сөздерді сөз тіркесі түрінде айтуға жетелеу.
2.Оқулықпен жұмыс.
1-жаттығу.
*Өлеңді түсініп оқыту.
*Өлеңнің мазмұны бойынша талдау жұмысын жүргізу.
*Күркілдек, Көксу, Лепсі, Іле, Шу сөздеріне сұрақ қойғызу арқылы зат есімнен жасалып, бастауыштың қызметін;
*Таппайтұғын, айтпайтұғын бірыңғай мүшелерінің етістіктен жасалып, баяндауыштың қызметін атқарып тұрғанын айқындау.
! Бірыңғай мүшелер жеке сөзден де, сөз тіркесінен де жасала береді.
Мысалы: Тауда гүлдер, жемістер, өсімдіктер өседі.
Тауда түрлі гүлдер, шырынды жемістер, дәрілік өсімдіктер көп өседі.
2-жаттығу.
*Мәтінді оқып, көшіріп жазу.
*Бірыңғай мүшелердің астын сызу.
-Бірыңғай мүшелер қалай жасалған?
3-жаттығу.
*Көп нүктенің орнына мағынасына сай келетін бір сөзден немесе сөз тіркесінен жасалған бірыңғай мүшелер қосып, жаттығуды көшіру.
5-жаттығу.
*Сөйлемдерді оқыту.
*Бірыңғай мүшелерді сызба арқылы көрсетіп жазғызу.
-Бірыңғай мүшелер қандай жалғаулықтар арқылы байланысқан?
IV. Сабақты бекіту. Қорытынды.
Сұрақ-жауап, топшама арқылы бекіту.
V. Бағалау, мадақтау.
Сабаққа белсене қатысқан оқушыларды мадақтап, бағалау.
VI. Үйге тапсырма.
4-жаттығу. (54-бет)
