Просмотр содержимого документа
«?аза? тілі. 4 сынып. М?тін»
Күні: 26.09.2016
Сынып: 4 «Б»
Сабақтың тақырыбы: Мәтін Сабақ мақсаты:
1. Білімділік: Оқушыларға мәтін туралы түсінік беру. Дұрыс құрылмаған мәтінді қайта құру арқылы сөйлемдердің байланысын көрсету. Мәтіннің тақырыбы мен ондағы негізгі ойды анықтау.
2. Дамытушылық: Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту.
3. Тәрбиелік: Оқушыларды өздігімен жұмыс істеуге, алдына қойған мақсатына жете білуге жетелей отырып, өз ойын еркін, дәлелдеп айтуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ Сабақтың көрнекілігі: жеке суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау
Үй тапсырмасымен жұмыс ІІ.Жаңа сабақ Сандарды ретімен қойсақ бүгінгі өтетін тақырыбымыздың аты шығады:
3-Т, 5-Н, 2-Ә, 4-І, 1-М
1.Оқулықпен жұмыс
1 ‒ жаттығу.
І. Сәлім 4‒сыныпта оқитын бала. Қарға шөлдеп, су іздеді. Қазан сөзінің бірнеше мағынасы бар.
ІІ. Қараша ‒ күздің соңғы айы. Ол ‒ қыстың хабаршысы. Бұл айда жердің топырағы тоң болып қатады. Қара суық күшейеді. Судың бетіне қабыршақ мұз тұрады.
Екі бөлікті салыстырайық:
‒Қай бөлік мәтін? Неліктен?
‒Дұрыс айтасындар балалар, екінші бөлікте белгілі бір ой қамтылған. Олай болса мәтінге тән белгілерді есімізге түсірейік:
•Мәтіннің құрамындағы сөйлемдер мағыналық және грамматикалық жағынан өзара байланысты болып келеді.
•Мәтінге ат қою‒оның тақырыбы немесе ондағы негізгі ойдың қысқаша атауы.
•Тақырып ‒ мәтінде баяндалатын оқиға мен ойдың түйіні. Мәтін тақырыбын анықтау үшін Мәтін кім туралы? Мәтін не туралы? Сұрақтары қойылады.
•Мәтіндегі негізгі ой ‒ автордың айтқысы келген басты пікірі.
•Не істеді? Қандай? Неліктен? сұрақтарын қою арқылы мәтіннің не әңгімелеу, не сипаттау, не пайымдау екенін ажыратуға болады.
2‒жаттығу. Берілген сөйлемдерден «Ормандағы оқиға» мәтінін құрастыр. Ол үшін сөйлемдердің өзара мағыналық байланыста болуын басшылыққа ал.
1. Бір нәрсе пысылдаған сияқты
2. Орман шетінен қайың жапырақтарының үйіндісін қабыма толтырып, үйге қайттым
3. Қаптың ауызын шешіп, ішіне үңіле қарадым
4. Кенет қап ішіндегі жапырақтар сусылдай жөнелді.
5. Еш нәрсе көрінбеді
6. Қаптан домалап түскен кірпі қаша жөнелді
7. Мен не істерімді білмей, аңтарылып қалдым
Мәтін: Орман шетінен қайың жапырақтарының үйіндісін қабыма толтырып, үйге қайттым. Кенет қап ішіндегі жапырақтар сусылдай жөнелді. Бір нәрсе пысылдаған сияқты. Қаптың ауызын шешіп, ішіне үңіле қарадым. Еш нәрсе көрінбеді. Қаптан домалап түскен кірпі қаша жөнелді. Мен не істерімді білмей, аңтарылып қалдым
2.Дәптермен жұмыс
3‒жаттығу.
Көшіріп жаз. Сөйлемдерді бір бірімен байланыстырып тұрған сөздердің астын сыз.
Әлемде алуан‒алуан құстар бар. Солардың біразын су құстары дейді. Себебі олар көбінесе суда өмір сүреді. Су құстары: қаз, үйрек, шағала, тағы басқалары. Олар суға батпайды. Олардың жүні, қауырсыны майлы болады. Сондақтан оларға су жұқпайды.
‒Мәтінде не туралы айтылған?
Мына кестені пайдаланып дәлелдей білуді үйренеміз:
мұндағы сөйлемдер мағыналық жағынан
байланысқан
Бұл ‒ мәтін,
өйткені мұнда сөйлемдердің байланысу тәсілдері
қолданылған: сөйлемдердегі сөздердің
реті, мағынасы жуық сөздер, жіктеу
есімдіктері
4‒жаттығу
Мәтінді оқы. Мұның мәтін екенін дәлелде. Қай сөйлем сөздердің қайталануы, есімдік, мәндес сөздер арқылы байланысқанын көрсет.
Үкі ‒ негізінен орманды мекендеп, жемін көбіне түнде аулайтын жыртқыш құс. Басы үлкен, көздері бақырайған, қауырсындары жұмсақ. Ол ұшқанда дыбыссыз қанат қағады.
Үкіні қазақ халқы қасиетті құс санайды. Оғын қауырсынындағы бедер құранның құпияланып жазылған нұсқасы деп, баланың бесігіне, бас киіміне таққан. Сонымен қатар бақыт, табыс әкеледі деген сеніммен ақын, әншілер бас киімдерін, домбыраларын үкілеген.
3. Сергіту сәті Орнымыздан тұрайық, Алақанды соғайық. Оңға қарай иіліп, Солға қарай иіліп, Бір отырып, бір тұрып, Сәл тынығып алайық. 4. «Сөз ойла, тез ойла» (ойын) Бір сөзден көп сөз ойла.
5.Суретпен жұмыс
Тақтаға ілінген сурет бойынша мәтін құрастыру ІІІ.Қорытынды
‒Бүгінгі сабақта не үйрендік? ‒Мәтін дегеніміз не?