- Жа?сы, ендеше ?рі ?арай ж?мыс жасайы? осы ма?саттар?а жету ?шін.
V. Операциялы? кезе?. (сыныпты т?рт топ?а б?лу)
1-тапсырма. – Алдарында?ы ?а?аз?а «??с» деген с?зді естігендегі ойларын жазу. (?р топ ?з ойларын о?иды)
М?тінмен ж?мыс.
?р топ?а м?тін таратылады.??старды? топтары туралы т?сінік.?лемде ?анша ??с бар? ?ылым ж?з млрд-тан кем емес дейді.Сол ж?з млрд ??с ?з ішінен 8600 т?рге б?лінеді.
Б?ркіт-?ас?ырды да алатын, ?те к?шті ірі денелі жырт?ыш ??с.Ол таулы жерлерді мекендейді. ?ясын а?ашты? ?ш?ыр басына салады. ?те сак, адам к?зіне смрек шалынады.
Дала ?ыраны- жазы? пен ?са? шо?ыларды мекендейді. ?ясын жерге салады. Негізінен суыр, ?оян сия?ты кеміргіштермен ?оректенеді. Сондай- а? ??старды бауырымен жор?алаушыларды аулайды, ?лімтіктерді жейді.
2- м?тін. Орман- то?ай ??стары туралы айтып кету.
Кейбір ??стар ?ясынды жерге салады.
Б?дене- ?алы? ш?пті? арасын ш???ырлап, ?я салады. Б?дене, ?ыр?ауыл т??ымдас, ?алы? ш?п арасында ж?ретін, а?шыл жола?ты, кішкене с?р, жыл ??сы.
Бозтор?ай- т?сі ?о?ыр ала, ?анаты ?зын, бауыры а?шыл кішкене тор?ай. Бозтор?айды? шырыны кішкене к?міс ?о?ырауды? сы??ыры си?ты ??й?ылжып т?рады.
Б?лб?л- орман- то?айда, нулы жерде ба?та ж?ретін, дауысы ?демі кішкене ?нші ??с.Ол ?ясын биік б?та басына салады.Ол ?зіні? тамаша ?німен к??ілімізді шатты??ы б?лейді.Оларды? ?орегі- ?сімдікке зиянды ж?ндіктер.
То?ылда? – ормандарда тіршілік етеді.Ол жазда да, ?ыс та да а?ашты? ді?ін то?ылдатумен болады.Оны «орман д?рігері» деп бекер айтпа?ан.
К?кек – те орман ??сы.К?кекті? ?зі ?я жасамай, бас?а ??старды? ?ясына ж?мырт?алап кетеді. К?кек те пайдалы ??с.Ол ешбір ??с жемейтін т?кті ж?лдыз??ртты жейді.
Тырна – ?аза?стан далалары мен ш?л далаларында ке?інен тара?ан. Ірі ?зен жа?алауларын мекендейді.
4-м?тін.Отыры?шы ??стар.
Отыры?шы ??стар туралы ж?не ?ыстап ?алатын ??стар?а ?ам?орлы? жасау туралы айту, ауылымызда ?андай ??стар ?ыстап ?алады. Олар ?ыс кезінде адамдарды? т?ра?ына жа?ын келеді. ?сімдіктерді? т??ымын, тама? ?алды?тарын ?орек етеді ж?не суы??а т?зімді.
Сауыс?ан – ?ар?а т??ымдасына жататын, ?ыс?а м?мсы?ты ??с.Денесіні? к?п б?лігі ?ара, тек кеудесі а? болады. ??рт-??ырс?а, аздап ш?п те жейді.
К?гершін- бейбітшілік ??сы, адамзатты? досы, ?ысы-жызы бір жерде мекен етеді.Олар д?н, нан ?и?ымдарымен ?оректенеді. Салма?ы 200-250 грамм, 12 жыл ?мір с?реді.
Тор?ай- с?йір т?мсы?ты кішкене ??с. Олар ?са? ж?ндіктермен, ?сімдік д?ндерімен, тама? ?алды?тарымен ?оректенеді.
Отыры?шы ??стар?а адамдар ?я жасап, жемшашарлар ??рады.
VІ. Сергіту с?ті:
Аппа? болып тан атып,
Т?тін тіке шы?ады.
?арлы?аштар ?анатын,
Сам?ап биік ?шады.
VІІ. ?р топ?а м?тін бойынша с?ра?тар беру.
1-топ.
Жырт?ыш ??старды ата.
Олар немен ?оректенеді?
2-топ.
??стар ?ясын ?андай жерлерге салады?
Жыл ??стары дегенді ?алай т?сінесі??
3-топ.
??стар таби?ат жа?дайына ?алай бейімделген?
Жыл ??стары дегенді ?алай т?сінесі??
4-топ.
Отыры?шы ??старды ата.
?ыстап ?алатын ??стар немен ?оректенеді?
VІІІ. Ойын. «Кім ??старды к?п біледі?»
Шарты: ?р топтан о?ушы шы?ып аттарын ата?ан сайын бір ??сты? атын атау керек. Кім к?п айтады, сол же?імпаз атанады.
Сен білесі? бе? ?ызы?ты м?лімет.
Е? кішкентай ??с- колибри салма?ы 1,5 грамм.
??старды? ж?регі т?рт ?уысты.
Е? ?лкен ?шатын ??с- Африкалы? дуада?.
Е? ?ш?ыш ??с-шымшы?.
?анатсыз т?йе??с –Киви.
ІХ. Бекіту. ?айтадан ??стар деген с?зді топтастыру.
Просмотр содержимого документа
«Конспект урока по природоведению »
Тақырыбы: Құстардың алуан түрлілігі
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушылардың құстар, олардың тіршілік жағдайлары туралы алған білімдерін кеңейту.
Дамытушылығы: оқушыларды өз бетімен жұмыс жасауға, пәнге деген қызығушылығын ояту, сөйлеу шеберліктерін жетілдіру.
Тәрбиелігі:табиғатты сүйе білуге, ондағы аң құстарды қорғауға тәрбиелеу.
Типі: жаңа білімді меңгерту.
Түрі: ішінара ізденіс сабағы.
Әдісі: топтық, сұрақ-жауап.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, құстардың суреттері, слайдтар.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Психологиялық дайындық.
Әрбір адам-туысым, досым, жұрағат,
Әрбір сабақ- үйрену, ұғу, ұлағат.
Әрбір ісің – тірлік, тірек, адамдық,
Әрбір сөзің – шындық, бірлік, адалдық.
ІІ. Қызығушылығын ояту. «Миға шабуыл».
Адам немен демалады? (ауа)
Адам шөлдегенде не қажет? (су)
Ең шыдамды үй жануары? (түйе)
Кеңістікпен аспанның астасқан жері? (көкжиек)
Сынып ішінде не бар? (ауа)
Ыдыс жабылған ширақ не істейді? (сөнеді)
Өсімдіктің топырақтағы бөлімі не? (тамыр)
«Орман дәрігері» атанған құс? (тоқылдақ)
ІІІ. Симантикалық картамен жұмыс:
Бұлан
Қоян
Қасқыр, түлкі, барыс, жолбарыс
Аю,борсық
Қазақстандағы ең ірі тұяқты жануар?
Қандай аңдар түнде аң аулауға шығады?
Қандай аңдар қыста ұйқыға кетеді?
«Мен не түсіндім».
Табиғатта қандай өзгерістер болып тұрады?
Қысқа қор жинайтын жануарлар?
Қандай жануарлардың терісінің түрі өзгереді?
Неліктен кейбір жануарлар қыстай ұйқыға кетеді?
Ауаға көтерілетін жануарлар қалай аталады?
ІV. Мотивация кезеңі.
- Құстардың шықылдаған дауысын ескерту.
- Балалар бұл ненің дыбысы?
- Яғни, бүгінгі сабақтың тақырыбы.
- Құстардың алуан түрлілігі.
- Ендеше бүгінгі сабаққа қандай мақсат қоямыз?
1. Құстардың түрлерін білу.
2. Құстардың тіршілігі.
3. Құстардың пайдасын білу.
- Жақсы, ендеше әрі қарай жұмыс жасайық осы мақсаттарға жету үшін.
V. Операциялық кезең. (сыныпты төрт топқа бөлу)
1-тапсырма. – Алдарындағы қағазға «Құс» деген сөзді естігендегі ойларын жазу. (әр топ өз ойларын оқиды)
Мәтінмен жұмыс.
Әр топқа мәтін таратылады.Құстардың топтары туралы түсінік.Әлемде қанша құс бар? Ғылым жүз млрд-тан кем емес дейді.Сол жүз млрд құс өз ішінен 8600 түрге бөлінеді.
Орман-тоғай
құстары
Жыл құстары
Құстар
Отырықшы құстар
Жыртқыш құстар
Үй құстары
1-мәтін. Жыртқыш құстар туралы түсінік.
Құстардың арасында жырқыштарды да бар.Олар- қыран , бүркіт, кезқұйрық, жапалақ, үкі және тағы басқалары. Жыртқыш құстардың қанаты үлкен, көзі қырағы, тұмсығы өткір және тырнағы тұтқыр.
Бүркіт-қасқырды да алатын, өте күшті ірі денелі жыртқыш құс.Ол таулы жерлерді мекендейді. Ұясын ағаштың ұшқыр басына салады. Өте сак, адам көзіне смрек шалынады.
Дала қыраны- жазық пен ұсақ шоқыларды мекендейді. Ұясын жерге салады. Негізінен суыр, қоян сияқты кеміргіштермен қоректенеді. Сондай- ақ құстарды бауырымен жорғалаушыларды аулайды, өлімтіктерді жейді.
2- мәтін. Орман- тоғай құстары туралы айтып кету.
Кейбір құстар ұясынды жерге салады.
Бөдене- қалың шөптің арасын шұңқырлап, ұя салады. Бөдене, қырғауыл тұқымдас, қалың шөп арасында жүретін, ақшыл жолақты, кішкене сұр, жыл құсы.
Бозторғай- түсі қоңыр ала, қанаты ұзын, бауыры ақшыл кішкене торғай. Бозторғайдың шырыны кішкене күміс қоңыраудың сыңғыры сиқты құйқылжып тұрады.
Бұлбұл- орман- тоғайда, нулы жерде бақта жүретін, дауысы әдемі кішкене әнші құс.Ол ұясын биік бұта басына салады.Ол өзінің тамаша әнімен көңілімізді шаттыққы бөлейді.Олардың қорегі- өсімдікке зиянды жәндіктер.
Тоқылдақ – ормандарда тіршілік етеді.Ол жазда да, қыс та да ағаштың діңін тоқылдатумен болады.Оны «орман дәрігері» деп бекер айтпаған.
Көкек – те орман құсы.Көкектің өзі ұя жасамай, басқа құстардың ұясына жұмыртқалап кетеді. Көкек те пайдалы құс.Ол ешбір құс жемейтін түкті жұлдызқұртты жейді.
3 – мәтін.Жыл құстары.
Біздің елімізде құстардың көпшілігі-жыл құстары.Олар біздің жерімізге ұя салып балапан шығару үшін келеді.Ал күзде қайтадан ұшып кетеді.Жыл құстарына ұзақ, аққу тырна тағы басқалар жатады.
Аққу – мойыны ұзын, сұлу жыл құсы.Су өсімдігінің жапырағымен тамырымен, кейде ұсақ жәндіктермен қоректенеді. Достыққа адал құс.
Қарлығаш – жыл құсы. Қарлығаштар өте ұшқыр.Басқа құстардан айырмашылығы жемін ұшып жүріп аулайды.
Тырна – Қазақстан далалары мен шөл далаларында кеңінен тараған. Ірі өзен жағалауларын мекендейді.
4-мәтін.Отырықшы құстар.
Отырықшы құстар туралы және қыстап қалатын құстарға қамқорлық жасау туралы айту, ауылымызда қандай құстар қыстап қалады. Олар қыс кезінде адамдардың тұрағына жақын келеді. Өсімдіктердің тұқымын, тамақ қалдықтарын қорек етеді және суыққа төзімді.
Сауысқан – қарға тұқымдасына жататын, қысқа мұмсықты құс.Денесінің көп бөлігі қара, тек кеудесі ақ болады. Құрт-құырсқа, аздап шөп те жейді.
Көгершін- бейбітшілік құсы, адамзаттың досы, қысы-жызы бір жерде мекен етеді.Олар дән, нан қиқымдарымен қоректенеді. Салмағы 200-250 грамм, 12 жыл өмір сүреді.
Торғай- сүйір тұмсықты кішкене құс. Олар ұсақ жәндіктермен, өсімдік дәндерімен, тамақ қалдықтарымен қоректенеді.
Отырықшы құстарға адамдар ұя жасап, жемшашарлар құрады.
VІ. Сергіту сәті:
Аппақ болып тан атып,
Түтін тіке шығады.
Қарлығаштар қанатын,
Самғап биік ұшады.
VІІ. Әр топқа мәтін бойынша сұрақтар беру.
1-топ.
Жыртқыш құстарды ата.
Олар немен қоректенеді?
2-топ.
Құстар ұясын қандай жерлерге салады?
Жыл құстары дегенді қалай түсінесің?
3-топ.
Құстар табиғат жағдайына қалай бейімделген?
Жыл құстары дегенді қалай түсінесің?
4-топ.
Отырықшы құстарды ата.
Қыстап қалатын құстар немен қоректенеді?
VІІІ. Ойын. «Кім құстарды көп біледі?»
Шарты: әр топтан оқушы шығып аттарын атаған сайын бір құстың атын атау керек. Кім көп айтады, сол жеңімпаз атанады.
Сен білесің бе? Қызықты мәлімет.
Ең кішкентай құс- колибри салмағы 1,5 грамм.
Құстардың жүрегі төрт қуысты.
Ең үлкен ұшатын құс- Африкалық дуадақ.
Ең ұшқыш құс-шымшық.
Қанатсыз түйеқұс –Киви.
ІХ. Бекіту. Қайтадан құстар деген сөзді топтастыру.
Қорғаушы
Табиғаттың әні мен сәні
Орман көркі
Көлдің көркі
Дос
Әдемі
Пайдалы
Құстар
Х. Қорытынды.
Бүгінгі сабағымызда қойған мақсатқа жеттік пе? Әр мақсатты айту: Сендер құстарға қалай қамқор боласыңдар?
Хормен: - Ұя жасаймыз. Дайын ұяларын желімдеу.
Тақпақ айту.
Нан қоқымын шашпаңдар,
Жерде жатса баспаңдар.
Теріп алып қастерлеп,
Торғайларға тастаңдар.
ХІ.Рефлекция.
Не білдің?
Не білгің келеді?
Не ұнады?
ХІІ. Бағалау.
ХІІІ. Үй тапсырмасы.
Оқу, суретін салу. Ауылымызда мекендейтін құстар туралы мәлімет дайындау.
