Мақсаты: балаларды туған елдің табиғатын сүюге, әсемдігін сезінуге
Тәрбиелеу, қыс мезгілінің ерекшелігін айта отырып, білімдерін бекіту. Қысқы ормандағы
аңдардың, құстардың ағаштардың тіршілігін бақылай отырып, оларға қамқорлық жасауға үйрету. Аңдарды бақылаған кезде қауіпсіздік ережелерін сақтай білуге үйрету.
Түрі: саяхат сабақ.
Әдіс –тәсілдері: сұрақ –жауап, көрнекілік, ойын.
Пәнаралық байланыс: айналаны қоршаған орта, тіл дамыту, математика.
Көрнекілік құрал: жыл мезгілінің суреттері, аңдардың және құстардың суреттері.
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі:
2. Психологиялық жаттығу.
-Балалар, бізге шуағын төккен күнмен, мейірімді жер анамен, қайырымды аспан атамен және бізге келген қонақтармен амандасайық.
Үлкенге де «сіз».
Кішіге де «сіз».
Баршаңызды құрметтеп,
Бас иеміз біз.
Балалар, бүгінгі оқу іс-әрекетіміз ерекше болмақ. Өткен сабақты қайталай отырып, айналамен танысу сабағында «Қысқы орманға» саяхатқа шығамыз. Саяхатқа немен баруға болады?
ІІ. Ой қозғау.
-машинамен, автобуспен, ұшақпен, тікұшақпен, шанамен т.б.
-Ал, балалар, біз бүгін шанамен саяхатқа барамыз, не себептен?
-Балалар, қазір жылдың қай мезгілі?
-Қыс мезгілі.
- Жарайсыңдар, балалар. Қыс мезгіліне желтоқсан , қаңтар ,ақпан айлары жатады.
-Қыс мезгілі салқын, сондықтан тоңып қалмас үшін жылы киініп алайық.
Ішік, пима, қолғап бар.
Арада жоқ тоңғақтар,
Баста қалың малақай,
Біз тоңбаймыз, алақай!
Ақ шанаға отырайық,
Саяхатқа бастайық.
Балалар, топта дайындаған сыйлығымызды құстарға ала барайық.
-Енді бәріміз шанамызға отырайық.
ІІІ. Ұйымдастырушылық ізденіс кезеңі.
Балалар, жол қысқарсын, «Қыс қызығы» Суретке сөйлем құрау).
Қыстың бас кезінде күннің қысқарып, түннің ұзаратын мезгілі. Қар жапалақтап, ұшқындап жауады. Үскірік аяз болады қар қатты, жұмсақ, омбы.
Омбы- қалың жауған қар. Омбы қарда жүру қиын болады.
Ал, енді балалар қыс, қар сөздеріне сөйлем ойлап құрап айтып көрейік.
1-оқушы: Қар жауады . күн суық болады.
2-оқушы: Қыста адамдар жылы киінеді.
3-оқушы: Балалар шана ойнайды, шаңғы тебеді.
4-оқушы: Қардын аққала жасайды.
-міне, орманға да келіп жеттік. Орман іші қандай тып-тыныш. Ауасы қандай тап-таза.
- Балалар орманда нелерді көріп тұрсыңдар!
- Ағаштар, құстар, аңдар.
- Балалар, орманда айқайлап шуламау керек. Өйткені кейбір аңдар қысқы ұйқыда, олар ұйқыдан оянып кетсе бізге ашуланады. Балалар, мынау ненің үңгірі?
- Аюдың.
- Үлкен, түсі қоңыр.
-Қыста аю не істейді?
- Ол ұйқыда болады.
- Ол қай мезгілде ұйқысынан оянады?
- Көктемде
-Ал, балалар, аю нені жақсы көреді?
- балды жақсы көреді.
- Біз әкелген сыйлығымызды берейік.
- Ал, балалар, аю туралы кім тақпақ біледі?
Аю деген бір аң бар
Орман кезіп жүреді.
Аңшылардан сұраңдар,
Көрікті емес түр-өңі.
IV.Сергіту сәті.
Қырғауыл болып ұшамыз,
Ешкі болып қашамыз.
Аю болып қорбаңдап,
Орнымызды табамыз.
Балалар, ары қарай саяхатымызды жалғастырайық.
-Жақында біз қандай той тойладық?
- Шырша тойын тойладық
- Жарайсыңдар балалар.
-Қараңдаршы, мына шырша ағашында тағы бір аң отыр, мен сендерге жұмбақ жасырайын, сол жұмбақтың шешуін тапсақ, қай аң екенін білеміз.
Шырша саясы күркесі,
Өзі орман еркесі,
Қарғып жүрер жан –жаққа
Өте құмар жаңғаққа. (Тиін)
-Балалар тиін қандай аң?
- Кішкентай, жүні қалы, үлпілдек, құйрығы ұзын.
- Тиін қайда, ненің басында жүреді.
- Ағаштың басында жүреді.
- Тиіннің азығы не?
- Жаңғақ, саңырауқұлақтар.
V.Ойын: «Кім жылдам?»
- Біз дайындаған кепкен саңырауқұлақтарды тиінге берейік.
- Тиін туралы кім тақпақ айтады?
Мен тиінмін, тиінмін.
Қысқа жылы киіндім.
Қоймам толы жаңғаққа
Іші жылы үйімнің.
-Балалар әрі қарай жүрейік
( Осы кезде ағаш түбінде қоян жылап отырады)
-Балалар, жылап отырған не?
- Қоян.
- Қоян сен неге жылайсың?
- Балалар, ормандағы аңдардың құйрығы шатысып қалды. Бізге көмектесесіңдер ме?
- Әрине.
- Олай болса , аңдардың өз құйрықтарын табуға көмектесейік.
V.«Кімнің құйрығы» ойыны.
Қоян. Балалар, сендерге көп-көп рахмет. Мен сендерге ризамын. Сондықтьан мен сендерге табиғат белгілерін сыйлаймын.
- Мен барлық аңдарды қуантайын. Сау болыңдар!
Балалар, қоянның берген ескерту белгілеріне назар аударайық!
Мына белгілерде ненің суретін көріп тұрсыңдар?
VI. Тыйым сөздер:
* Құсты атпа, жұмыртқасына тиме!
* Саңырауқұлақты баспа!
*Құмырсқаның илеуін бұзба!
- Балалар, сендер қыста қыстап қалатын,суыққа төзімді, қандай құстарды білесіңдер?
- Қарға, сауысқан, торғай, көгершін, шымшық, тоқылдақ т.б.
- Құстар- орман еншісі. Олар ағаштарды құрт- құмырсқадан, шыбын- шіркейден тазартады. Табиғатқа өз пайдасын тигізеді. Сондықтан біз де құстарға көмектесіп жүруіміз керек.
VII. Іс- әркетін бағалау кезеңі.
Құстар туралы тақпақ айтылады.
Қарға, қарға, қарғалар,
Қар үстінде жорғалар,
Боран соқса, қор болар,
Бұтаға келіп қорғанар.
Торғай, торғай, торғайсың,
Жақын келіп қонғайсың.
Жем шашайын, тойып ал.
Сонда торғай тонбайсың.
Нан қиқымын шашпаңдар,
Жерде жатса баспаңдар.
Теріп алып қастерлеп,
Торғайларға тастаңдар.
Жапалақтап қар жауып,
Аяз қатты қысқанда.
Жем шашайық қамқор боп,
Бақтағы біздің құстарға.
Жемсауытқа жем шашып, ағаш басына ілу.
-Балалар, қыста құстарға жем тауып жеу өте қиын. Сондықтан біз құстарға көмектесіп, мына күнбағыстың дәндерін жемсауытқа салайық.
VIII. Қорытындылау .
- Сабақта не үйрендік?
-Балалар, біз аңдарды, құстарды қамқорлық жасауды үйрендік.
-Қыс туралы тақпақ айттық, жұмбақ шештік.
- Ойындар ойнадық.
- Суретпен жұмыс жасадық.
- Сабаққа жақсы қатысқан балаларды мадақтау, қорыту.
