О?ушылар?а ырымдар мен тыйымдарды? идеясын аша отырып, ырымдар мен тыйымдарды д?рыс т?сініп ойлауын ?алыптастыру. Ауыз ?дебиетіні? бір саласы ырымдар мен тиымдарды тани отырып ?ортынды жасауа?а, негізгі ойды табу да?дыларын дамыту,?аза? хал?ыны? ?лтты? ??ндылы?тарын д?ріптеу; о?ушыларды отанс?йгіштікке т?рбиелеу, ?лкеннен ?неге ала білуге ?йрету. Жа?ымсыз ?асиеттерден аула? болуы?а, с?збен емес іспен ма?тану?а т?рбиелеу.;балаларды? с?здік ?орын толы?тыру, есте са?тау,ойлау ?абілеттерін арттыру;
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
а) Білімділік: оқушылардың тыйым сөздер туралы түсінігін кеңейту, алдыңғы сабақта алған білімдерін пысықтау;
ә) тәрбиелік: қазақ халқының ұлттық құндылықтарын дәріптеу; оқушыларды отансүйгіштікке тәрбиелеу, үлкеннен өнеге ала білуге үйрету;
б) дамытушылық: балалардың сөздік қорын толықтыру, есте сақтау,
ойлау қабілеттерін арттыру;
І-топ:Тыйым сөздер деген не? Оларды кімдерден естиміз?
ІІ-топ:Тыйым сөздердің негізгі тәрбиелік мәні не?
ІІІ-топ.Тыйым сөздер қолдану аясына қарай қандай топтарға бөлінеді?
IV-топ:Тыйым сөздердің қолданудың мақсаты неде?
Тәрбиелік мәні
Ырым мен тыйымда
іс-әрекеттің
қыры ашылады.
Ырым мен тыйымда
пәлсапалық тұжырым
бар.
Ырым мен тыйымның
жақсысын үйреніп,
жаманынан жирену.
Бүйіріңді таянба.
Құстың ұясын, құмырсқаның илеуін бұзба.
Үйге қарай жүгірме.
Үйде ысқырма.
Үйдегі жан басын санама.
Есінегенде ауызыңды қолмен жабу керек.
Аяқ киіміңді кигенде оң аяқтан баста.
Жатарда жаман ойлама.
Ымыртта, бейуақытта ұйықтама.
Суға түкірме.
Түнде өзенге шомылма.
Түнде тырнақ алма.
Ауылға қарай атпен шаппа.
Үйге қарай жүгірме.
Есікті керме.
Жағыңды таянба.
Қолды артқа ұстама.
Тізеңді құшақтама
Тәрбиелік мәніне қарай:
І-топ:Тазалық тәрбиесі
ІІ-топ:Эстетикалық тәрбие
ІІІ-топ:Экологиялық тәрбие
IV-топ: Үй-тұрмыстық
тәрбие
Тазалық тәрбиесіндежас ұрпақтың дені таза, тәні сау болып өсуі үшін жеке бас тазалығын сақтауға арналған тыйым сөздердің орны ерекше.
Олар: аяғыңды жоғары көтерме,
сыпырғышпен ұрма, шалбарыңды
жастанба, дәрет суын аяқ асты
төкпе, сыпырындыны, күлді шашпа,
құдыққа түкірме, саусағыңды сорма,
қолға жұққан суды сілікпе, тамақтың
үстінен аттама, итке ожаумен ас құйма,
шелектегі суға аузыңды батырма,т.б.
Эстетикалық тәрбиегеқатысты адамның сыртқы көрінісінің жарасымдылығы мен жүріп-тұру әдебіне байланысты бір алуан сөздер бар.
Олар: шашыңды жайма, тақымың-ды көрсетпе, езуіңді керме, талта-йып отырма, шаш-тырнағыңды өсірме, бөркіңді теріс киме, кінді-гіңді ашпа.
Экологияық тәрбие– қоршаған ортаға қамқорлық, залал тигізбеу, тылсым құдіретін бағалауға арналған сөздер жатады.
Олар – көкті жұлма, ұяны бұзба,
суға түкірме, ағын суға кір шайма,
малды теппе, аққуды атпа, бұлақты
бітеме, жәндікті өлтірме, суға зәр
сындырма, құмырсқаның илеуін
баспа, қара суды сапырма, бұлақты
былғама, ағашты кеспе,т.б.
Тыйым сөздердің қолданылуы:
Адамның іс-әрекетіне
Киімге қатысты
Үй тұрмысына қатысты
Қоршаған ортаға байланысты
Төрт түлікке қатысты
Тыйым сөздер жағымсыз, келеңсіз әрекетті тоқтатуға арналған. Жат пиғылдан, орынсыз қылықтан, теріс мінезден сақтандыруға бағыттала қолданылған. Адамдардың бойындағы адамгершілік, имандылық қасиеттерінің өлшеміндей деңгейде пайдаланылған. Бұл тыйым сөздердің мән-мағынасының қаншалықты екенін аңғартса керек…
«Ыстық орындық» ойыны
*Көңілді терапия
*Көңілді терапия
Топтық тапсырмалар:
Берілген тыйым сөздерге талдау жаса...
І –топ: Ақты төкпе.
Босағаны керме
ІІ-топ: Тізеңді құшақтама
Аяқ киімді төңкеріп қойма
ІІІ-топ: Шалбарды басыңа жастама
Бас киімді жерге тастама
IV -топ: Аяқ киіміңнің табанына қарама
Бос бесікті тербетпе
2 –тапсырма: Тыйым сөздер арқылы берілген өлең жолдарын жалғастыр
І –топ: Ақты төгіп тастама,....
ІІ-топ: Итке ожаумен ас құйма,....
ІІІ-топ: Төрт түлікке обал ғой,...
IV -топ: Жеті қазына біреуі,....
Ырымдар мен тыйымдар халық арасында ерте кезден қалыптасып, бүгінгі күнге дейін жетті.
Халық өзін осы ырымдар мен тыйымдар арқылы тәрбиелеп, дұрыс бағыт көрсеткен.