Презентация «Жыл?ы еті»

Ұжымдық жоба

Қостанай облысы Алтынсарин ауданы Б-Чураков орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі: Касымова Нургул Кабеновна

Жобаны қорғаушылар: 4 сынып оқушылары

Берекеқызы Ботакөз

Жулдызбай Қайрат

Тақырыбы: Жылқы еті

Жоспар

1.Кіріспе

2.Негізгі бөлім

2.1. Жылқының еті – сапалы тағам

2.2.Жылқы етінің пайдасы

2.3 Жылқы етінің қасиеті мен түрлері

3.1Жылқыдан алынатын өнімдердің

құндылығы

3.2. Жылқы етін сақтау әдістері

4.Қорытынды

5.Пайдаланған әдебиеттер

Зерттеудің өзектілігі:

“ Жылқы –малдың патшасы,түйе-малдың қасқасы” деген мақал қазақта тегін айтылмаған Қазақ халқы үшін төрт түліктің осалы жоқ.Дегенмен жылқы мен түйенің адам үшін атқаратын қызметі өте жоғары бағаланатын.Мереке-қуанышта,қайғы-қасіретте,басқа түскен не ауыр күндерде бұл түліктер адамның жан серігі,айырылмас досы болған. Барлық түліктен де жылқы өсіру жеңіл.Оны бағуда шығын шықпайды.Еті де,сүті де қазақ халқы үшін аса қадірлі.

Зерттеу мәселесі: жылқы етінің адам өміріне қандай пайдасы бар? Зерттеу болжамы: егер біз жылқы жайлы оқып білсек, онда жылқы етінің көптеген сырларын ашар едік .

Зерттеу пәні: дүниетану

Зерттеу объектісі: жылқы етінің тіршілікке қажетті құндылықтарын зерттеу .

Мақсаты: Жылқы етінің пайдасын,қасиетін, ерекшеліктерін оқып үйрену.

Міндеттері :

• Жылқы еті туралы кітаптардан оқулықтадан, зерттеулерден оқып танысу;
• Жылқы еті пайдасы жайлы білімді тереңдету;
• Ғалым, доктор, профессор еңбегімен танысу

«Таңғы ас – тәңірден» дей отырып, ас-ауқат қасиет тұтқан халықпыз.

«Астан үлкен емеспіз» дегенді ұстансақ та талғамай жеуді мұрат тұтқан

емеспіз. Қазақтың әрбір асмәзірі үлкен мәнге, тәрбиеге ие болуымен қатар,

денсаулыққа пайдалы екенін қайтерсіз?! Ата-бабаларымыз медициналық

ілімі болмаса да тамақты талғап жеу арқылы ақ өзін-өзі емдеп жаза білген.

Ғалымдардың зерттеулеріне қарағанда жылқының еті, қазы-қартасы, жал

жаясы құнарлы тағам Қара күзде жылқы жығып,қысқа арнайы соғым

дайындап алатынымыз да бар.

2000-шы жылдардың басында неміс ғалымдары жылқы етінің жүрек және қан тамыр ауруларына шипа екендігін жарыса жазды. Кейін Германия ның Вердер қаласында арнайы жылқы байлап, еті мен сүтін емге тағайын- дайтын шипажай ашылған.

Қазы мен қарта, жал мен жая ас төресі. Қазақ тағамтану академиясының академигі

Төрегелді Шармановтың пайымдауынша, қазы-қартаны сіңімділігі және ағзаға пайда

лылығы жағынан қазақтың қазысымен иық тіресе алатын тағам түрі әлі жоқ.

Қазақ тағамтану академиясының президентіХалық медицинасы

қыста жылқы етін жеген адамдардың көп тоңбайтынын айтады.

Соңғы жаңалықтар бойынша қазақтың қазы-қартасы жуырда престелген күйінде

айға ұшатындар үшін де дайындалмақ.

Ақпарат құралы 24 жастағы ауыр атлеттің екінші алтын алуына тек жылқы мен

тауық етін жейтіні сеп болса керек деп сипаттайды. Ильиннің мынадай сөздерін

келтіреді: Жақсы көретін асым - тауық пен жылқы еті.

Бұларды теңдессіз тағам дер ем, өйткені оңай қорытылады

Басты ем болатын аурулар.

ми қызметін жақсартады

ағарған шашты

қарайтады

Жылан, бүйе шаққанда

Бүйректі

қуаттандыруға

Қиюласпаған сүйектерді, орнына дұрыс түспеген буындарды түзетуге

Қан тамыр ауруларына, холестериннің артуынан болатын жүрек, қан тамыры ауруларына

Ішкі ағзаның

қызметін жақсартады

Есте сақтау қабілетті

дамытады

Жылқы етінің құрамы

1 санаттағы жылқы етінің құрамында 69,6 % су, 19,5% белок, 9,9% май 1,0% күл

ІІ санаттағы жылқы етінде 73,9 % су, 20,9% белок, 4,1% май, 1,1% күл

ІІІ-санатқа

құлын еті

Ас қорыту

Жүрек-қан

тамыры

Жүйке ауруына

белок

май

А және С

Д, Е

В 1,В 12

Темір

калий

Кальций

натрий

Фосфор

қышқылы

су

күл

Құрамындағы заттар

организмге

жақсы әсер етеді

Ет

Минералды заттар

Витамині мол

Жылқы етінің

құндылығы

ІІІ сортты ң еті –

бауыздау омырт қ а, алды ңғ ы

ж ә не арт қ ы жіліншікті ң басы.

І сорттың еті –

омыртқа мен

артқы сан еті

ІІ сорттың –

жауырын мен

асық жіліктің еті

Қарта жылқының ішкі

майы аршылмаған тоқ ішегі

Жылқы етінің сорттан тыс, кәделі мүшелері

Қазы сүбе қабырға тұсы) содан

былайғы 12 қабырғаны қамтиды:

оның артқы шегі - соңғы қабырғаның

ұшынан әрі қарай өтіп, омыртқаға дейін барады,

жоғарғы жағы - қабырғалардың омыртқамен

қосылатын өн-бойын алып жатады.

Майдың қалыңдығына қарай қазы бірнеше түрге

бөлінеді: қазының майы бірыңғай болмай,

ала шабыр болып шықса оны ала бұлт қазы,

майы 4-12 мм болса - шынтақ қазы, майы 15-20 мм

болса – бармақ қазы, майы 20-30 мм болса –

екі елі қазы, майы 50 мм шамасында болса –

үш елі қазы, 50-70 мм-ге дейін, не одан

артық болса - төрт елі қазы деп аталады

Жая бетін май басқан жылқының

еті; жылқы етінің бұл мүшесі жонның

қара еті мен соның бетін жапқан майдан

тұрады, оны сауырдың қақ ортасынан

жарып, содан төмен қарай ұзындығын

20-25 см,жалпақтығын 40 см,қалыңдығын

5-6 см етіп сылып алады

Жал мойын омыртқаның

үстіндегі, жалдың астындағы

қалың майлы қабат; ауыз

омыртқадан бастап төске тірелетін

бір ғана сүйекке дейінгі аралықтағы

білемделген майлы мойын

етке жібермей сылып,

бөліп алады

Үлпершек (жүрек

қабына толтырып,

аузын тігіп пісірілген

май мен туралған ет.

Жылқы етінен алынатын тағамдық өнімдер

Қайнатып

барып

кептіру

Қардың

астына

көму

Тошалада

сүрлеу

Тоңазытқышқа

сақтау

Жылқы етін

сақтау әдістері

Ыстап

сүрлеу (тобылғы,

арша, шырша,қара-

ған)

Қарынға

тығып

сақтау

Ұн ішінде сақтау.

Етті бүрмелеу

( ыдысқа,

мал терісіне)

Тазалық- жеке гигиенаның ең негізгі талаптары

• Аспаздыққа жақын жүретін қызметкерлер таза,әрі жинақы киініп, қолдарын мұқият жуып отыру қажет.
• Жылқыны сойған кезінде дәрігерлік-санитарлық ережелерді,тазалық гигиенасын, ветеринарлық-санитарлық

шараларды қатаң сақтау қажет

Үйірілген сары алтындай сары қазы,

Ауруға-ем,сауға –қуат, дәрі болар,

Елімнің баяғыдай сүйген асы,

Шығаршы тағы нең бар жылқы еті.

Көңіл қойып тыңдағандарыңызға,

рахмет !