Инклюзивті білім беру- ?мір ?ажеттілігі

Инклюзивті білім беру-

өмір қажеттілігі

«Егер балаға қуаныш пен бақыт бере білсек,

ол бала сондай бола алады» В.Сухомлинский

Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған

бағдарламасы аясында психикалық дамуы тежелген балаларды инклюзивтік оқыту мәселелері

Сәтбаев қаласындағы «№7 жалпы орта білім беретін мектебі» КММ

№ 1 мектеп

гимназиясы

№ 4 лицей

мектебі

«№27 ЖОББМ»

КММ

«№7 ЖОББМ» КММ

тәжірибелік алаңы

«№25 ЖОББМ»

КММ

«№14 ЖОББМ»

КММ

«№2 ЖОББМ»

КММ

«№19 ЖОББМ»

КММ

координатор

әлеуметтік

педагог

логопед - мұғалім

Педагогикалық – психологиялық сүйемелдеу қызмет мамандары

психолог - педагог

ЕДШ нұсқаушысы

дефектолог - мұғалім

6

Жауап нұсқалары:

• Сынып ондай баланы қабылдайды дегенге сенбеймін;
• Мүгедек бала мен дені сау баланың арасындағы кикілжіңнің тууынан қорқамын;
• Мүмкіндігі шектеулі балалар мен дені сау балаларды оқытудың қажеттілігі қанша;
• Мен өз оқушыма мұндай баланы ренжітпеу керек екендігін түсіндіре алмаймын ба деп қорқамын; мұндай балалардың ата – аналарымен түсініспеушілік болатынын жоққа шығара алмаймын; Өйткені менің сыныбым белсенді және балалар арасында ұрыс – жанжал ашуға бейім.
• Менің ойымша біздің мектепте, біздің сыныпта ондай балаларды оқытуға жағдай жасалмаған;

Инклюзивті оқытудың мақсаты

Даму мүмкіндігі

шектеулі балаларды

қалыпты балалармен

бірге білім беру.

Жан- жақтылық

адам өмірінің

даму аясын

кеңейту.

Жалпы білім беру

үрдісінде ортаға толық

енгізу және әлеуметтік

бейімделуге жағдай

жасау.

Инклюзивті білім беру міндеттері :

· Әрбір бала білім алуға құқылы және оны алуға тиіс.

· Әрбір баланың дара қабілеттері, қызығушы-лықтары, қажеттіліктері және оқуға деген мұқтаж-дықтары болады.

· Білім беру жүйесіне оң өзгерістер, яғни осы мұқтаждықтарды қанағаттандыру мақсатына орай өзгерту.

Инклюзивті білім:

• Барлық бала оқуға құқылы екенін мойындайды.
• Оқу үрдісіндегі  қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын өңдеуге талпынады.
• Жалпы білім беру сапасы сақталған тиімді саясат.
• Білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім үрдісінің дамуы.

Білім жүйесіндегі

мүмкіндігі шектеулі

балалар

Мүмкіндігі шектеулі балаларға кімдер жатады?

Әлеуметтік қорғаныстың қажеттілігін сезінетін және өмір қажеттілі шектелген, жарақат салдарынан себепті ауруға шалдыққан, денсаулығындағы тұрақты ауытқушылығы бар балалар.

Ерекше

күтімді қажет

ететін балалар

Мүгедек

балалар

Мүмкіндігі

шектеулі

балалар

Дамуында

ауытқушылығы

бар балалар

Ерекше

балалар

Қиын

балалар

Оқуында

қиындығы

бар балалар

Қалыпты емес

балалар

1 қаңтар 2012 жылы Қазақстан Республикасында мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы саны 151216 жетті. Бұл барлық халықтың 3,1 % құрайды.

Тек 23,3 % мүмкіндігі шектеулі бала ғана білім алуда.

Мүмкіндігі шектеулі балалар қайда оқиды?

• арнаулы мектеп интернаттарда;
• коррекциялық білім беретін мекемелерде;
• жалпы білім беретін мектептерде

(арнайы коррекциялық қолдаусыз);

• жалпы білім беретін мектептердегі коррекциялық сыныптар;
• үйде;
• оқуға қамтылмаған;

Арнайы білім беру жүйесінің артықшылығы мен осал тұстары.

Артықшылығы

• Дамуындағы кемшіліктерді анықтауда білім мен тәжірибенің шоғырлануы;
• Әр балаға мұғалімдердің және басқа оқушылардың ара қатынасына ерекше назар аударуға мүмкіндік жасауы;
• Өзінің жалпы мәдениетін дамыта отырып өз сыныптастарымен қатар өсуі;

Осал тұстары

• Мүмкіндігі шектеулі балалар оқитын арнайы мектептер балалар тұратын жерден алыста орналасқандығы;
• Отбасындағы және сыныптастар арасындағы өмірге әр кездескен сайын қайта бейімделу қиындылығы;
• Баланың тұйықталған ортада болуы;

Арнайы білім беру жүйесінің артықшылығы мен осал тұстары.

Негізгі кемшіліктер

Қоғамда әлеуметтік бейімделуде үлкен қиыншылықтарға тап болады және толық қанды әлеуметтенуге қол жеткізе алмайды.

Артықшылығы

Кемшіліктер

• Дамуындағы кемшіліктерді анықтау кезінде білім мен тәжірибенің топтасуы;
• Оқушы мен мұғалімнің сандық ара қатынасы әр оқушыға көп мөлшерде назар аударуға мүмкіндік береді;
• Барлық адамдар құрбы-құрдастарының қолдауы мен

• Мүмкіндігі шектеулі балалар оқитын арнай мектептер балалар тұартын мекеннен алыста орналасқан.
• Балаларға әр кез отбасы мен құрбы-құрдастарымен кездескенде қайта бейімделу қиындық туғызады.
• Білім мен тәжірибе шағын топтағы балаларға ғана таралады.
• Балалар «оқшауланған» ортада болады

достығымен бірге өседі.

Адам үшін қоғамда мүлде назардан тыс қалу және қоғамда өзіне өзі ғана қажет болудан асқан қатігездік жоқ.

У.Джеймс

Интеграциялық оқуды тәжірибеге енгізе отырып, ізінше инклюзивті білім беруге ауысу мүгедек балалардың әлеуметтік оқшаулану қиындығын шешеді, сонымен бірге қоғамда толық қанды өмір сүруге жағдай жасайды.

• Интеграциялық оқыту   - мүгедек пен дамуында сәл бұзушылығы мен ауытқулары  бар балалардың   дені сау балалармен бірге олардың әлеуметтендіру және интеграция процестерін жеңілдету мақсатындағы бірлескен оқыту.  
• Инклюзивті оқыту - адамдармен қарым-қатынасына қажетті қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді, оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым іс-әрекетіне қатысуға, адамдармен қарым-қатынасына қажетті қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді

“ Жалпыға білім бірдей” негізігі

принципінде әр адам білім алуға

құқылы делінген.

Инклюзивті білімнің негізгі принципі –

оқытудағы әр түрлі ерекшеліктеріне

және сол жолдағы қандай да бір

қиындықтарға қарамастан барлық

адам бірге білім алуға жағдай жасау.

Мүмкіндігі шектеулі балаларды оқытуда басшылыққа алатын заңнамалықтар:

• 1948 ж. Адам құқығы туралы жалпы Декларация.
• 1989 ж. БҰҰ бала құқығы Конвенциясы.
• 1990 ж. Барлығына бірдей білім туралы әлемдік Декларациясы. 1993 ж. БҰҰ мүгедектерге бірдей мүмкіндік жасау туралы стандартты ережелері.
• 1994 ж. Білім саласында ерекше көңіл бөлуді қажет ететін тұлғаларға практикалық және саясаттық әрекет етудегі Саламан Декларация принциптері.
• 2000 ж. Білім беру туралы әлемдік форум.
• 2001 ж. «Бәріне білім» бағдарламасының бастапқы проектісі.
• 2005 ж. БҰҰ мүгедектер құқығы туралы Конвенциясы.

Балалардың білім алуы төмендегі

ҚР мемлекеттік құжаттарға жүгінеді:

• Қазақстан Республикасының Конституциясына
• ҚР “Бала құқығы” туралы заңына
• “ Білім” заңына
• “ Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік

және медициналық-педагогикалық – коррекциялық

қолдау” заңына

• ҚР “Мүгедектерді әлеуметтік қорғау” заңына
• “ Арнайы әлеуметтік көмек беру” заңына

Оқытудағы инклюзивті білім беруді қолданудың артықшылықтары:

• Әр баланың психикалық-физикалық, жеке интеллектуалды қажеттіліктелін қанағаттандыруды білім алу ортасында тиімді жолмен қалыптастыру;

• ДМШ (денсаулығында мүмкіндігі шектеулі) балалардың әлеуметтенуі мен интеграциясы;

• Инклюзивті білім алатын балалар мейірімділікке, бір-біріне деген сыйластыққа және төзімділікке үйренеді;

Инклюзивті әдістерді енгізу нәтижесінде әлеуметтік-оқшауланған топтардағы балалардың өмір сүру сапасының жақсаруы.

Инклюзивті білім берудің нәтижелері:

§   Балалар жалпыға ортақ мектепте білім алуда.

§  Барлық оқушылармен бірге іс-шараларға қатыса алады.

§  Мамандар оқушылардың үйіне барып көмек бере алады.

§  Мектеп жұмысы түрленеді.

§  Оқушылардың жақсы жағына ерекше назар аударылады.

§  Адамдар бұл балалардың іс-әрекетіне қарапайым көзқараспен қарайды.

§  Оқушылар мазмұнды, мағыналы өмір сүруге жан-жақты білім ала алады .

§  Оқушылардың көзқарастары қоршаған ортаға маңызды.

Түсінуге міндетті:

• Мектепте инклюзивті білімді қолға алу кезінде бала өмірде болатын әртүрлі құбылыстарға икемделеді, адамдардың әртүрлі екендігін түсінеді және әр бір адам білім алуға, өмір сүруге, дамуға, оқуға, құқылы екенін түсінеді.

Тіл түзету

сабақтарынан көрініс

Мектеп психологының түзету-дамыту сыныптарымен жүргізілген жұмыстары

Мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алуына жағдай жасай отырып, олардың дамуына саналы әрекет ұсына отырып, қол ұшын созу.

Инклюзивті білім беру

мүмкіндігі шектеулі балаға

өзін қоғамның толық

мүшесі болып сезінуге

мүмкіндік береді.

Инклюзивті білім беру –

балаларға әлемнің жаңа

қырын көрсете алатын

жаңа достар табуға

мүмкіндік береді .

Инклюзивті білім беру - дамуында тежеуі бар балаларды білім беру үрдісіне толық енгізу және әлеуметтік бейімдеуге, ата-аналарын белсенділікке шақыруға бағытталған мемлекеттік саясат