Саба?ты? та?ырыбы: Айтыс?а дайындал!
Ма?саты:
- Білімділігі: ?аза? хал?ыны? шешендік с?з ?нерін, суырып – салмалы? ?асиетін ?алыптастырып, С. М?хамеджановты? «Б?гін ?ай к?н?» ?нін ?йрету.
- Дамытушылы?ы: Балаларды? шы?армашылы? ?асиеттерін ты?дап,
ой - ?рісін ке?ейту, музыкалы?, есте са?тау ?абілетін дамыту.
- Т?рбиелілігі: Хал?ымызды? ?дет – ??рпын са?тау?а, адамгершілікке, тап?ырлы??а, ??ыптылы??а, білімділікке т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: жа?а білімді ме?герту
Саба?ты? типі: Аралас саба?
?дісі: т?сіндірмелі, с?ра? – жауап, СТО ?дісі: «аралас?ан с?здер»,
«си?ырлы тая?ша».
К?рнекіліктер: баян аспабы, ?рмалы аспаптар, интерактивті та?та.
П?наралы? байланыс: ?аза? тілі, ана тілі, ?нер.
Саба?ты? барысы:
- ?йымдастыру кезе?і
- ?й тапсырмасын с?рау
- Білімді жан – жа?ты тексеру
- Жа?а саба?
- ?н ?йрету
- Білімді бекіту
- ?орытындылау
- ?йге тапсырма
- Ба?алау (с?ра?тар?а толы? жауап берген бала?а б?тін нота, жартылай жауап?а жартылы? нота беріліп отырады ж?не сол ар?ылы саба? со?ында ба?аланады).
I. ?йымдастыру кезе?і: (1 слайд саба?ты? ма?саты мен міндеттері. Ж?ректен ж?рекке)
О?ушылармен амандасу. Оларды? назарын саба??а аудару. Балалар, б?гінгі саба?ымызды жа?сы к??іл – к?ймен ?ткізейік. Олай болса, бір – бірімізге жа?сы лебіздер айтып саба?ымызды бастайы?.
- Намысты бол 6. Жа?ашыл бол
- Табысты бол 7. Салма?ты бол
- Жігерлі бол 8. Турашыл бол
- ?діл бол 9. Шешен бол
- Сезімтал бол 10. ?нерлі бол
Дауыс жатты?уы: (Ал, енді, о?ушылар, бас?ыштармен жо?ары ж?не т?мен ж?ріп ?тейік).
- Ашы? дыбыстарды ?ндетіп айт?анда ауыз ?уысыны? д?рыс ж?не ?ате ?ойылуы. (2 слайд. И;Э;О;У; айтылуы).
- (3 слайд). О?ушылармен бірге д?рыс, ?ателеспей ашы? дыбыстарды бірге орындау. Дыбыстау ж?не дыбысты д?рыс ж?ргізу. ?ане, ?нді ?демі ж?не ?енді етіп айтып ?йренейік. Г?лді иіскеген т?різді демімізді алып, иіскеп, а?ырын орнына ?ояйы?. Демді ал?анда ж?не оны шы?ар?анда дыбысты созып, итермей а?ырын орнына ?ояйы?. ?азір фа нотасына ашы? дыбыстарды айтып, жатты?у ж?мысын ?ткізейік.
- (4 слайд).
1. М: К?й санды?ты ашайы? О: до – до – до
М: Тілдерін біз бастайы? О: до – до – до
М: Бас дыбысты бастайы? О: до – до – до
М: Жайлап ?нге салайы? О: до – до – до
Бірге: До, ре, ми, фа, соль, ля, си, до
До, си, ля, соль, фа, ми, ре, до
2. М: Шал?ып шы?ар сонда к?й О: до – до – до
М: Б?рі до – дан басталар О: до – до – до
М: до – ны ?оштар бас?алар О: до – до – до
М: до – ны ?оштар бас?алар О: до – до – до
Бірге: До, ре, ми, фа, соль, ля, си, до
До, си, ля, соль, фа, ми, ре, до
II. ?й тапсырмасын с?рау:
- (5 слайд). Дауыс жатты?уынан кейін «Не деу керек?» ?нін ?уенге ?осылып бірге орындау.
- (6 слайд). Домбыра аспабын ме?геру. Домбыра аспабын тартпас б?рын д?рыс ?стауы. (6 слайд. Отырысы ?ырынан ж?не тігіненен. Аспапты д?рыс ?стамауы),
III. Білімді жан – жа?ты тексеру. (7 слайд ж?не 8 слайд)
- Айтыс ?нері деген не?
- Айтысты? т?рлерін ата?
- Жартылы? нотаны? жазылуы?
- Б?тін нотаны? жазылуы?
- Такт сызы?ы деген не?
- ?лтты? музыка аспаптарын ата?
- (8 слайд). Айтысты? т?рлері.
IV. Жа?а саба?.
«Айтыс?а дайындал!» (9, 10, 11, 12 слайд).
- Айтыс – халы? ауыз ?дебиет?н?? бір т?рі. Ол арабты? бідіуйлер тайпасында, ?ндістан халы?тарында, т?ркі тілдес елдероді? к?бінде дамы?ан. Айтысты? бірнеше т?рі бар:
- Б?дік
- Жар-жар
- Жануарлар мен адамдарды? айтысы
- Ж?мба? айтыс
- ?ыз бен жігіт айтысы
- Осы к?нгі а?ындар айтысы
- Т?рмыс –салт айтысы.
- Айтыс – ?аза? хал?ыны? ертеден келе жат?ан ?нері. Б?л ?нерге с?зге шешен, тап?ыр, епті, білімді, суырып салмалы? ?нері бар адамдар ?атыса алады ж?не ал?ырлы?ты, жылдамды?ты, тап?ырлы?ты талап етеді. Ендеше, айтыс?а дайынбыз ба?
/жа?а саба?ты? та?ырыбы шы?ады «Айтыс?а дайындал!»/
- Айтыс?а шы?у ?шін ?андай болу керек?
Б?гінгі ?йренетін ?німіз де а?ынды?ты, тап?ырлы?ты талап етеді.
?йренетін ?німіз белгілі композитор Сыды? М?хамеджановты? «Б?гін
?ай к?н?» ?ні.
- Бір аптада неше к?н бар?
- 7 к?н. Д?йсенбі, сейсенбі, с?рсенбі, бейсенбі, ж?ма, сенбі, жексенбі.
- 7 саны – ?аза? хал?ы ?шін ?асиетті сан. Мысалы: Жеті ?азына, Жеті к?н, Жеті жо?, Жеті ата, Жеті керемет, т.б. Б?гінгі саба?ымызды да 7 санымен байланыстырма?пыз.
Аптаны? алты к?нінде мектепте білім алып, жексенбісінде дем аламыз.
V. ?н ?йрету: (13 слайд). «Б?гін ?ай к?н?» ?ніні? 1 – шума?ын орындап беру ар?ылы ?нні? ?алай орындалатынын т?сіндіру, ?йрету.
/ 14 слайд), ?нді ??растырып жат?анда ?нні? ?уені орындалып т?рады./
?нні? 4 – шума?ын м??алім мен о?ушылар бірге орындайды.
- Енді, балалар, мен с?ра? ?ою, сендер жауап беру ар?ылы ?нні? барлы? шума?ын орындаймыз.
- ?н: Б?гін ?ай к?н?
?ле?ін жаз?ан: Ш. М?хамеджанов
?нін жаз?ан: С. М?хамеджанов
- « Жеті ж?мба?» (Ж?мба? айтыс?а-15 слайд).
Музыкалы? білімге байланысты 7 ж?мба? жасырылады. Ж?мба?тарды шешу ар?ылы музыкалы? жеті дыбысты орналастыру, ?рбір дыбыста с?здер мен сандар жасырыл?ан. Жасырыл?ан с?здер шы?са, онда сол с?зге ?ле? шы?арады.
1) К??іл ??сын ?шырдым,
Дос?а шатты? ?сындым.
Бар ?лт?а орта? бір тілді
Айдармасыз т?сіндім
(Музыка)
2) Т?зу бес жол бойында
??сас бейне ою?а
Ноталарды ?ыра?ы
Д?у к?зетіп т?рады
(Скрипка кілті)
- ?тірге ??сас кілт
(Бас кілт)
- Бір нотаны деп ?аласыз жетіме,
Т??кересіз ?те ??сас екіге.
(Сегіздік нота)
- ?ос жалауша к?теріп,
Бір нота т?р ?те ны?.
(Он алтылы? нота)
- ?рі ?ріп, ?рі сан,
?ай нота, айтшы, таныса?.
(Б?тін нота 0)
- Б?л нотаны? ?арашы сен т?рпына
Аумай ??сап т?руын – ай шырпы?а.
(Ширектік нота).
- Такт сызы?ын сыз. (Ж?мба? айтыс?а арнал?ан - 16 слайд).
?лшемдерге байланысты ?р топ ноталарды тактіге б?луі керек.
- Жатты?у ж?мысы: (17 слайд). ?арапайым с?йемелдеумен жеке дыбыстар?а арнал?ан же?іл ?н.
Орыс ?ні - «Василек» - нотамен орындау.
- Буынмен, шапала?тау ар?ылы орындау.
* (18 слайд). «До» мажор гаммасын домбыра аспабында орындау.
- Білімді бекіту. (19 слайд).
- Бекіту с?ра?тары ?ойылады: ?андай ?н ?йрендік, аптада неше к?н бар, ?н ?андай екпінде орындалды?
- Енді, б?гінгі саба?ты ?орыта келе екі о?ушыны? айтысын тамашалаймыз.
VII. Саба?ты ?орытындылау.
«Си?ырлы тая?ша». М?нда тая?ша ар?ылы о?ушылар б?гінгі саба?тан ал?ан ?серлерін ж?не ?з пікірлерін айтады.
VIII. ?йге тапсырма. (20 слайд).
- «Б?гін ?ай к?н?» ?нін жаттау.
- Жеті ата?ды біліп кел.
IX. Ба?алау. (назарлары?ыз?а рахмет).
