және жай бөлшектерінің бөлімдері бірдей. Мұндай жағдайда олардың 15-ке тең болатын ортақ бөлімі бар дейді.
Кез келген екі жай бөлшекті бірдей бөлімге немесе ортақ бөлімге келтіруге болады. Әдетте, бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіреді.
Мысалы, және жай бөлшектерін ортақ бөлімге келтірейік. Олардың ортақ бөлімі 4 және 7 сандарына еселік болатын 28; 56 және т.б. сандары болады. Әдетте, бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіреді.
1-мысал. және жай бөлшектерін ортақ бөлімге келтірейік. Бұл бөлшектердің ортақ бөлімі 4-ке де, 7-ге де бөлінуі керек, яғни олардың ең кіші ортақ еселігі болу керек. Ондай еселік – 28 саны. Сонда және . Жауабы: ;
2-мысал. және жай бөлшектерін ең кіші ортақ бөлімге келтірейік.
Үлкен бөлім 27-ге, ал кіші бөлім 3-ке бөлінетін болғандықтан, 27 санын ортақ бөлім ретінде алуға болады. 27 саны және бөлшектерінің ең кіші ортақ бөлімі.
бөлшегін бөлімі 27 болатын бөлшекке келтірейік. Ол үшін оның ортақ бөлімін табамыз: . Демек, . Жауабы:
3-мысал. және жай бөлшектерін ортақ бөлімге келтірейік.
Жай бөлшектердің ортақ бөлімі 18-ге де, 24-ке де бөлінуі керек, яғни олардың ортақ еселігі, оның ішінде, ең кіші ортақ еселігі болуы керек. Демек, ЕКОЕ (18; 24) 72. Сонда және . Жауабы:
Жай бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіру үшін
жай бөлшектердің бөлімдерінің ең кіші ортақ еселігін табу;
ең кіші ортақ еселікті әрбір жай бөлшектің бөліміне бөліп, әрқайсысының толықтауыш көбейткішін табу;
әрбір жай бөлшектің алымым мен бөлімін толықтауыш көбейткішке көбейту керек.
Бір бөлім екінші бөлімге бөлінген жағдайда, бөлімдер өзара жай сандар болған кезде, ортақ бөлімді табуды оңайлату үшін келесі ережелер қолданылады:
егер үлкен бөлім кіші бөлімдерге бөлінсе, онда үлкен бөлім жай бөлшектердің ең кіші ортақ бөлімі болады;
егер бөлімдер өзара жай сандар болса, онда олардың көбейтіндісінің мәні жай бөлшектердің ең кіші ортақ бөлімі болады.
№ 463. Бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіріңдер:
және ; жауабы: 5) және ; жауабы:
және жауабы: 6) және жауабы:
және ; жауабы: 7) және жауабы:
және ; жауабы: ; 8) және жауабы:
№ 464. Бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіріңдер:
және ; жауабы: 5) және ; жауабы:
және жауабы: 6) және жауабы:
және жауабы: 7) және жауабы:
және ; жауабы: 8) және ; жауабы:
№ 465. Бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіріңдер: