ЖАЙ Б?ЛШЕКТЕРДІ ОРТА? Б?ЛІМГЕ КЕЛТІРУ
(?айталау саба?ы)
С.С. С?лекешова,
№ 43 орта мектепті? математика п?ні
м??алімі, Целиноград ауданы
Р.?ош?арбаев ауылы
П?ні: Математика
Сыныбы: 5
Ма?саты:жай б?лшектерді орта? б?лімге келтіру бойынша есептер шы?ару жолдарын ?йрету
Білімділік міндеті: жай б?лшектерді орта? б?лімге келтіруді есеп шы?ару.барысында .д?рыс.пайдалана.білу.
Дамытушылы?міндеті: о?ушыларды? ойын ж?йелеп есептеу да?дыларыны? ?алыптасуына, тез шешім ?абылдау ?асиетіні? дамуына ?серін тигізетін ?рт?рлі ?ызы?ты ?діс-т?сілдерді пайдалана отырып, ?рбір о?ушыны? саба??а.деген.ынта.жігерін.арттыру.
Т?рбиелік міндеті:бірлікке, ??ыптылы??а, шыдамдылы??а, жылдамды??а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
?дісі:.с?ра?-жауап
К?рнекілігі: о?улы?,тест тапсырмалары,?лестірмелі таратпалар, ?ызы?ты квадраттар..
Саба?ты?барысы
І. ?йымдастыру.кезе?і..
- С?лемдесу,.т?гендеу.
- ?й.тапсырмасын.тексеру..(топты?, ж?пты?, жекелей)
ІІ.Жа?а.саба?.
1-топ....Д?рыс.б?лшек.
1..?лес.дегеніміз.не?.(те?.б?лшектер.?лес.деп.аталады).2.Жай.б?лшекті?.жазылуы..(екі натурал.санны?.б?ліндісі) (3:5?3/5) 3..?андай.б?лшек.д?рыс.б?лшек.деп.аталады? (1/4;2/4;3/4), 1-ден кіші б?лшекті айтамыз. 4..Б?лімдері.бірдей.б?лшекті?.?айсысы.?лкен?.(алымы.?лкен). 1/4 < 3/4 5. Б?лшекті? негізгі ?асиеті. (алымын да, б?лімін де бірдей сан?а к?бейтуж?не.б?лу) 2*3/7*3? 6/21; немесе 12:6/18:6 ?2/3
2-топ. Б?рыс.б?лшек.
1..?андай.б?лшек.б?рыс.б?лшек.деп.аталады? ( 5/4;7/3;9/2, 5/5.. т.б) ,1-ден ?лкен, немесе1-ге те?.
2. Жай б?лшекті ?ыс?арту дегеніміз не? (б?лшекті? алымын да, б?лімін де орта?.б?лгішіне.б?луді.айтады) 4:4/8 :4?1/2; 5:5/15 :5? 1/33..Координаталы? с?уле дегеніміз не?.(бірлік кесіндісі берілген с?уле)О(0), А (1), В(2),С(3), Д(7)... т.б, м?нда?ы О, А,В,С,Д... т.б н?ктелері 0,1,2,3,...сандарын сол н?ктелерді? координаталары деп атайды.
4. Б?лімі де, алымы да ?рт?рлі б?лшекті ?алай салыстырамыз? (б?лімдерін орта?.б?лімге.келтіреміз) 3/5 ›2/7 ЕКОЕ(5;7)? 35
5. Б?лшекті координаталы? с?уледе кескіндеу ?шін: (Б?лімінде ?андай санболса, бірлік кесіндіні сонша те? б?лікке б?лу, алымында ?андай сан болса сонша.б?лігін.алу) А(7/5),В(11/5),С(15/5)?С(3)
3-топ..Аралас сан.
1. Алымдары бірдей б?лшекті? ?айсысы ?лкен? (б?лімі кіші б?лшек ?лкен) 4/7 ›4/9 , 5/36 < 5/23
2..Аралас.сан.дегеніміз.не? 5
3..Бірлік. б?лшектер.дегеніміз.не? (алымы 1 саны,б?лімі 1-ден ?зге натурал сан болатын б?лшектерді айтамыз) 1/2,1/8, 1/12, 1/131 ... т.б
4..Жай.б?лшекті.орта?.б?лімге.келтіру.?шін:
5. Толы?тауыш к?бейткіш. (б?лшекті орта? б?лімге келтіру ?шін алымында,.б?лімін.де.к?бейтетін.сан)
IIІ Топты? жарыс.
1-топ.Д?рыс б?лшек.
1. Б?лімі 9 болатын барлы? д?рыс б?лшектерді.жаз. (1/9; 2/9; 3/9? 1/3;4/9; 5/9; 6/9?2/3;7/9: 8/9 )
2..Б?лшекті.?ыс?арт: .33/99 ?
3..Б?лшектерді.салыстыр..3/7.ж?не.2/ 7
4..Натурал.санды.аралас.санмен.жаз .6.= 5..Натурал.санды.б?рыс.б?лшекпен.жаз..15=
2-топ...Б?рыс.б?лшек. 1.Алымы.5.болатын.барлы?.б?рыс.б?лшектерді.жаз. (6/5; 7/5; 8/5; 9/5 ;11/5 ...) 2..Б?лшекті.?ыс?арт:.24/30?
3..Б?лшекті.салыстыр:.4/9.ж?не.4/5
4..Натурал.санды.аралас.санмен.жаз..8= 5..Натурал.санды.б?рыс.б?лшекпен.жаз..13=
3-топ..Аралас.сан.
1..5 аралас.санын.б?рыс.б?лшекке.айналдыр.
2..Б?лшекті.?ыс?арт:.32/72
3..Б?лшекті.салыстыр:.3/7.ж?не.5/6
4..Натурал.санды.аралас.санмен.жаз..7= 5..Натурал.санды.б?рыс.б?лшекпен.жаз..12=
.III. Та?тамен ж?мыс. (д?птерлеріне к?нтізбені жазып, есеп шы?ару)
.1- топ.....Д?рыс.б?лшек.
Орта?.б?лімге.келтірі?дер.
1).5/8.ж?не.2/5; 2) 2/13 ж?не 1/4; 3) 5/6; 2/9; 7/8
2-топ....Б?рыс.б?лшек.
Орта?.б?лімге.келтірі?дер.
1).6/11.ж?не.5/8; 2) 2/3 ж?не 3/8; 3) 3/4; 3/8; 12/16
3-топ. Аралас сан.
Орта?.б?лімге.келтірі?дер.
1).5/24.ж?не.15/18; 2) 13/15 ж?не 6/75; 3) 2/6 ; 5/9; 15/36
IV.Тап?ырлы?.
1-топ.....Д?рыс.б?лшек.
Сыныпта 36 о?ушы бар, оны? 2/3-сі ?ыздар, ?ал?аны ?лдар.Сыныпта неше ?ыз бар?
2-топ......2Б?рыс.б?лшек.
О?ушы кітапты 7 к?нде о?ып болды. Ол 2 к?нде кітапты? ?андай б?лігін о?иды.
3-топ...Аралас.сан.
Оркестрді? 32 м?шесіні? 3/8-і домбыра тартады. Оркестр м?шелеріні? нешеуі домбыра тартады?...
V..Шы?армашылы?
1-топ....Д?рыс.б?лшек.
(Квадрат дегеніміз не?). Барлы? ?абыр?алары те? тік т?ртб?рыш.
Квадрат сал, оны? 4/9 б?лігін боя.?андайб?лігібоялма?ан? ( 5/9 )
2-топ.Б?рыс.б?лшек. (квадратты? периметріні? формуласын жаз.) Р?4а
Квадрат сал, оны? 7/16 б?лігін боя. ?андай б?лігі боялма?ан? ( 9/16 )
3-топ....Аралас.сан. ( квадратты? ауданыны? формуласын жаз.)
S? а2
Квадрат сал, оны? 5/8 б?лігін боя.?андайб?лігібоялма?ан? ( 3/8) VI..?орытынды.
.- Енді балалар, біз б?гінгі саба?ымызды, ?орыта келе, мен сендерге мынадай есептер алып келдім. Есепті? д?рыс жауабын таба отырып, осы жауаптардан с?з ??растыру керек. Олс?з «Жайб?лшек». Жайб?лшектарауын?орытакеле, Не білем?. Не білгімкеледі?. Ненібілдім? с?ра?тарына жауап береміз.
1-топ. Д?рысб?лшек.
Не білем? Б?лшексанны?жазылуы. Б?лшексызы?ы. 17-?асырда итальянды?Л.Пизанский «алым», «б?лімі» 19-?асырда грек математигіИ.Планут.
2-топ.Б?рыс б?лшек.
Нені білдім? Б?лшектерді? т?рлері: д?рыс ж?не б?рыс б?лшек. Аралас сан натурал санды аралас санмен жазу.Б?рыс б?лшекті аралас сан?а,?рі керісінше айналдыру.
3-топ.Аралас сан.
- Нені білгім келеді?
Б?лшек сандар?а амалдар ?олдану. Жай б?лшектерді ?осу, азайту, к?бейту,б?лу. Аралас сандарды ?осу, азайту.
VII. ?йге тапсырма: 3-тарауды ?айталау.
VIII. Ба?алау. Жа?сы ж?мыс істеген топтарды, оны? ішінде кейбір белсенді ж?мыс істеген о?ушыларды атап ?ту.
«5»-тік ба?а ал?ан о?ушылар ?ша??а билет алады.
«4»-тікба?аал?ано?ушыларпойыз?аотыр?ызылады.
«3»-тікба?аал?ано?ушыавтомобильгемінеді.
«2»ал?ано?ушыларесеккемініп?уыпжетукерек.
Жарайсы?дар !!!