Рационал сандар жиыны

Қарама-қарсы сандар. Бүтін сандар жиыны. Рационал сандар жиыны

Сабақтың мақсаты

Қарама-қарсы сандар. Бүтін сандар жиыны. Рационал сандар жиыны ұғымымен танысу. координаталық сәуледе кескіндеу, математикалық сөйлеуге машықтану, өз бетінше және топпен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру

Сілтеме

Оқулық «Математика» 6 сынып, Т.А.Алдамұратова – Атамұра 2015ж

Сабақтың әдіс – тәсілдері

Диалогтық оқыту, Сыни тұрғыдан ойлау, Оқытуды бағалау(формативті), АКТ-ны пайдалану

Сабақтың типі

Топпен жұмыс, жұппен жұмыс

Түйінді идеялар

Қарама-қарсы сандарды игереді,анықтайды,координаталық түзуде белгілейді

Күтілетін нәтиже

• Берілген санға қарама-қарсы санды таба біледі;

• Рационал және бүтін сандар жиынын ажырата біледі;

• Қойылған сұраққа сыни ойлана алады;

• Өз дәлелдемесін келтіре алады;

• Өзіне және топқа деген жауапкершілігі жоғары;

• Топ ережесіне бағынады;

• Өзгенің пікірін тыңдай алады;

• Қалыптасқан білімдерін көрсетеді;

• Өз-өзін және бір-бірлерін бағалай біледі.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңдері

Мұғалімнің іс – әрекеті

Оқушының іс - әрекеті

1. Ұйымдастыру

(3 мин)

Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастырып, оқушыларды түрлі түсті рәзіңке бойынша топқа бөлу

Оқушылар 5 топқа бөлініп отырады

2. Үй тапсырмасы

(3 мин)

Үй жұмысының дұрыс орындалуын тексеру

№307

1) 4) 

2)  5) 

3)  6)

№310

А В

-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2

А(-6), В(2) С(-2)

Топтағы әр оқушы өзінің үй жұмысын тексереді

3. Білу

(5 мин)

«Математикалық диктант»

1. Теріс сандар ..... таңбасымен жазылады?

2. Оң сан мен теріс санды .......ажыратамыз?

3. ...... саны оң санға да, теріс санға да жатпайды?

4. Санақ басы О нүкте болатын және оң бағыты көрсетілген, бірлік кесіндісі тандап алынған түзу..... түзу деп аталады..

5. Оң бағыт .... басынан оң бағытта орналасады

1. Минус

2. Таңбасымен

3. 0 саны

4. Координаталық

5. Санақ

Оқушылар көп нүктенің орнына дұрыс жауапты кою арқылы ерені еске түсіреді.

4. Түсіну

(10 мин)

«Баяндама» әдісі

1-топ . Қарама-қарсы сандар.

Координаталық түзу сызып (2,14-сурет), оның бойынан 3және -3 сандарна сәйкес нүктелерді белгілейік. Координаталық түзу бойындағы 3 және -3 сандарына сәйкес А және В нүктелері санақ басы – О нүктесінен бірдей қашықтықта,бірақ қарама-қарсы бағытта орналсқан. 3 санының -3 санынан айырмашлығы тек таңбасында ғана. Мұндай сандар қарама-қарсы сандар деп аталады. Демек, қарама-қарсы сандар координаталық түз бойында санақ басынан –О нүктесінен бірдей қашықтықта, бірақ қарама-қарсы бағытта орналасады.

2-топ. Бір-бірінен тек қана таңбаларымен ажыратылатын сандар қарама-қарсы сандар деп аталады. Мысалы, -2 және 2, -06 және 06 қарама-қарсы сандар.

1.Оңсанға қарама-қарсы сан теріс сан болады. Мысалы, 7 санына қарама-қарсы сан -7, 0,9 санына қарама-қарсы сан -0,9.

2. Теріс санға қарама-қарсы сан оң сан болады.

-(-а)=а. Мысалы, -3 санына қарама-қарсы сан 3 саны,  санына қарама-қарсы сан саны.

0(нөл) саны өзіне-өзі қарама-қарсы сан. Әрбір санға бір ғана қарама-қарсы сан бар.

3-топ. Бүтін сандар жиыны.

Натурал сандар: 1,2,3,4,5,6,... оларға қарама-қарсы сандар: -1, -2, -3 ,-4 , -5 ,-6.....

Натурал сандар, оған қарама-қарсы сандар және 0 саны бүтін сандар жиынын құрайды.

Бүтін сандар жиынын Z әрпімен белгіленеді.

Бүтін сандар жиыны шектеусіз жиын

4 топ. Рационал сандар жиыны қатынасы түрінде жазуға болатын сандар рационал сандар жиынын құрайды, мұндағы, . Демек, рационал сандар жиынына бүтін сандар, оң және теріс бөлшектер енеді. Мысалы, 7, -9, , 0,3, -0,19 – рационал сандар.

Кез келген рацонал санды бүтін санның натурал санға қатынасы түріндеж азуға болады

5 топ. Рационал сандар жиныны Q әрпімен белгіленеді. Q әрпі француз тіліндегі quotient (қазақшаға аударғанда «қатынас») сөзінің бас әрпі.

Натурал сандар жиыны (N) – бүтін сандар жиынының Z ішкі жиыны. Бүтін сандар жиыны – рационал сандар жиынының (Q) ішкі жиыны. Онда (2,15-сурет)

Q

Z

N

№ 314 (2) ауызша

сандарына қарама-қарсы сандарды атаңдар.

Топпен жұмыс.

Әр топқа тапсырма беріледі, сол тапсырманы топ арасында талқылап, басқа топ оқушыларына түсіндіреді.

5. Қолдану

( 10мин)

«Жигсо» әдісі

1-топ № 315

2-топ № 316

3-топ № 317

4-топ № 318

5 топ № 325

1-топ №315

1ж/е -1; 27ж/е-27; 8,3 ж/е -8,3

2-топ № 316

12ж/е-12; -0,9ж/е 0,9; ж/е; 4ж/е -4; -31 ж/е 31; 15ж/е -15; -6 ж/е 6; ж/е

3-топ № 317

О

-3 2,5 -2 0 4 4,5 5

4-топ № 318

-3  -2 -1,5 -1 0 0,9 1 3 3,7 4

5 топ № 325

А L В K С F D E

-5 -4 -3 -2 0 2 3 4 5

А(-5) Е(5); В(3) F(-3); C(2) K(-2) D(4) L(-4)

Топпен жұмыс

Әр топқа тапсырма беріледі, тапсырманы өзара талдап, тақтаға шығып түсіндіреді.

6. Талдау

(5 мин)

Жұппен жұмыс

№324

1. Бүтін сандарды;

2. Қарама-қарсы сандарды

3. Бүтін теріс сандарды

1. 5; 9; 13; 4; 0; 27

2. 9 және -9, -27және 27, 13 және -13,

3. -30; -27; -9; -13

Оқушылар өзара жұптасып, есеп шығарады.

7.Жинақтау

(3 мин)

«Сәйкестендіру»

1. Рационал сандар жиыны .... әрпімен белгіленеді

2. Натурал сандар жиыны .... әрпімен белгіленеді

3. Бүтін сандар жиыны .... әрпімен белгіленеді

4. Өз-өзіне қарама сан .....

5. Бір-бірінен тек қана ...... ажыратылатын сандар қарама-қарсы сандар.

6. -15 санына қарама-қарсы сан

7. 2,5 санына қарама-қарсы сан

8. санына қарама-қарсы сан

9. санына қарама-қарсы сан

10. Қатынас сөзі қай тілден аударылған?

1.Рационал сандар жиыны .Q... әрпімен белгіленеді

2.Натурал сандар жиыны N.... әрпімен белгіленеді

3.Бүтін сандар жиыны ...Z. әрпімен белгіленеді

4.Өз-өзіне қарама сан ...0..

5.Бір-бірінен тек қана .таңбасымен ..... ажыратылатын сандар қарама-қарсы сандар.

6.-15 санына қарама-қарсы сан 15

7.2,5 санына қарама-қарсы сан -2,5

8. санына қарама-қарсы сан 

9.санына қарама-қарсы сан 

10.Қатынас сөзі қай тілден аударылған? француз

Әр топқа тапсырма беріледі, топ оқушылары сұрақ пен дұрысжауапты қосу керек.

8. Бағалау

(3 мин)

Бағалау парағы арқылы

9.Рефлексия

(2 мин

«Бағдаршам»

қызғылт түс – бүгінгі сабақты мүлдем түсінбедім

сары түс – бүгінгі сабақты орташа түсіндім

жасыл түс – бүгінгі сабақты түсіндім

10. Үйге

Тапсырма

(1 мин)