Пайызы бойынша санды табу
Сабақтың мақсаты:
Санның пайызын таба білу;
Пайызы бойынша санды таба білу;
Пайызы бойынша санды табуға мәтіндік есептерді шешу.
Оқу мақсаттары:
5.1.2.34
берілген санның пайызын табу;
5.1.2.36
берілген пайызы бойынша санды табу;
- Пайыз дегеніміз не?
- Бөлшекті пайызға және пайызды бөлшекке қалай айналдырамыз?
- Берілген санның пайызын қалай табамыз?
800
50%
320
400
20%
25%
1600 100%
10%
75%
200%
160
1200
3200
Жұптық жұмыс
Пайызы бойынша санды табу
Мысал 1 . Мектептің бастауыш сыныптарында 240 оқушы оқиды, және бұл барлық мектеп оқушыларының 60% құрайды. Мектепте барлығы қанша оқушы оқиды?
Шешуі:
240 оқушы барлық мектеп оқушыларының 60% құрайтын болса, онда 1% -ы 240:60=4 оқушыны құрайды. Мектептің барлық оқушылары 100%. Демек, барлық оқушылардың саны 4 ∙ 100=400 (оқушы).
Шешімі келесі өрнек түрінде жазылады
;
Пайызы бойынша санды табу
Мысал 2 . Көлік бірінші күні 750 км жол жүрді, бұл оның барлық жолының 30% құрайды. Көлік қандай жолды жүруі тиіс болды?
Шешуі:
1. Жолдың 1%-ы қанша километрді құрайтынын табайық:
2. Жолдың 100%-ы қанша километрді құрайтының табайық, яғни жолдың барлық ұзындығы:
Пайызы бойынша санды табу
Пайызы бойынша санды табу үшін:
- Пайызды жай немесе ондық бөлшек түрінде өрнектектейміз;
- Берілген санды осы бөлшекке бөлеміз.
Әріптердің көмегімен келесі түрде жазылады: .
Мұнда – берілген пайызы бойынша табылатын сан (100%-ға сәйкес келетін сан).
– пайызы берілген сан.
– берілген пайыз.
Пайызы бойынша санды табу
Мысал 3 . Қант қызылшасының 18% -ын қант құрайды. 162 кг қант алу үшін неше килограмм қант қызылшасы керек?
162 кг қант - қант қызылшасының 18% құрайды.
немесе
- 18%=18:100=0,18
- 162:0,18=900
Мысал 4. 24% -ы 96 болатын санды табайық.
Пайызы бойынша санды табу үшін:
- Пайызды жай немесе ондық бөлшек түрінде өрнектектейміз;
- Берілген санды осы бөлшекке бөлеміз.
.
2) 96:0,24 = 9600:24 = 400
.
Мысал 5 . Берілген пайызы бойынша санды тап (ауызша)
А) 1% -ы 7; 9; 16; 20; 3,5; 2,8-ге тең;
В) 50% -ы 4,5; 3,7; 9; 24; 46; 91-ге тең;
С) 10% -ы 3; 5; 8; 13; 24-ге тең.
Мысал 6 . А санын тап, егер
- оның 15% -ы 21-ге тең болса а) А=500
- оның 25% -ы 45-ке тең болса б) А=600
- оның 20% -ы 2-ге тең болса с) А=140
- оның 5% -ы 7-ге тең болса д) А=3900
- оның 1% -ы 6-ға тең болса г) А=180
- оның 8% -ы 48-ге тең болса ж) А=210
- оның 7% -ы 35-ке тең болса е) А=10
- оның 3% -ы 117-ге тең болса к) А=700
РЕФЛЕКСИЯ
Сөйлемді аяқтаңыз:
Мен толықтай сеніммен айта аламын …
5