Зейінді зерделілер

Зейінді зерделілер

Сабақтың мақсаты:

Математика пәніне деген қызығушылықтарын арттыру. Оқушылардың ой өрісін кеңейтіп, топпен жұмыс істеуге, логикалық ойлау, танымдық қабілетін дамыту. Шығармашылдыққа, тапқырлыққа, алған білімдеріне жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу.

Сайыстың көрнекілігі:

Тақырыптық сөздер, топшамалар, сөзжұмбақтар, ұлағатты сөздер. «Ақыл – ойды тәртіпке келтіретін – математика» (М.В.Ломоносов). «Математика – ғылымдардың патшасы», ал арифметика – математика патшасы» (К.Гаусс). «Математиканың өз тілі бар – ол формула» (С.В.Ковалевская). «Ақын жанды болмасаңыз, математикте бола алмайсыз».

Сабақтың түрі: Топтық сайыс

Сабақтың әдісі: ойын, сұрақ-жауап, топтық жұмыс.

Сайыстың жоспары:

1. Таныстыру.

2. Бәйге сайысы (сұрақтарға жауап беру).

3. Ойымды жалғастыр (мақал-мәтелдер).

4. Жұмбақ шешсең, жаңылма (полиглот).

5. Жарысыңдар желменен (шапшаңдық сайысы)

6. «Қызықты есептер әлемі»

7. Ширату (сөзжұмбақтар шешу).

8. «Жаңылтпаштар» сайысы

9. Қорытынды.

Сайыстың барысы:

Мінекей, залда тыныштық,

Естілмейді дыбыс түк.

Кешіккендерді тоспаймыз,

Ғылымдардың ғылымы –

Математика жайында

Кешімізді бастаймыз.

Әділқазыларға:

Шын жүйрікті шабысынан танитын,

Терең білім, ұшқыр ойды жанитын.

Әділдіктің туын берік ұстаған

Қош келдіңіз, әділқазы, хас маман!

Қазылар алқасымен таныстыру.

«Үлгілі тәртіп, жақсы оқу,

Алға қойған мақсаты.

Әрқашан да мектепте,

Шығып жүрген жақсы аты» - дей келе І айналым бойынша мектебіміздің өнерлі де, білімді өрендері 7 «в» сынып оқушыларын ортаға шақырамыз.

І топ «Үшбұрыш» тобы.

Ұраны: Білікті бірді жығар.

Білімді мыңды жығар.

Сәлемдесуі: Біз дайынбыз бұл сайысқа достарым,

Көрсетеміз бізде қандай күш барын.

Алға қойған мақсатымыз бір екен.

Сәтті болсын сапарымыз әрдайым.

«Үшбұрыш» тобынан қарсылас топтарға сәлем.

Таныстыруы: Үшбұрыш деп жазықтықта бір түзудің бойында жатпайтын үш нүктені тізбектей қосқаннан шыққан фигураны айтамыз.

Үшбұрыш түрлері:

1. тең қабырғалы үшбұрыш

2. тең бүйірлі үшбұрыш

3. әр түрлі қабырғалы үшбұрыш

4. тік бұрышты үшбұрыш

Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы 180⁰-қа тең.

ІІ топ. «Шеңбер» тобы.

Ұраны: Қандай сынақ болса дағы беріспе,

Әрқашанда үміткерміз жеңіске.

Сәлемдесуі: Қиындықтан сірәда біз қашпаймыз,

Алғырлық пен тапқырлықты ұштаймыз.

Қияларға самғап ұшқан құстаймыз,

Шегінбейміз жеңістерге бастаймыз

Таныстыруы: Бір нүктеден бірдей қашықтықта жатқан нүктелердің жиыны шеңбер деп аталады.

Элементтері: радиус, хорда, диаметр, центрлік бұрыш

Толық бұрышы 360⁰-қа тең.

Жүргізуші: Ал, келесі сайысқа қалайсыңдар,

Сендер өтер әлі де талай сын бар,

Сұрақтарға дәл тауып, жауап қатсаң

Дейміз сірә, бәріміз «жарайсыңдар!» - дей келе келесі турымызды бастаймыз.

ІІ айналым. «Бәйге» сайысы

І топ «Үшбұрыш» тобына:

1.Шеңбердің нүктесін центрмен қосатын кесінді. Радиус.

2. Сәуленің ұшы бола ма? Иә.

3. Барлық қабырғалары тең төртбұрыш. Шаршы.

4. Бір нүктеден таралған екі сәуледен құралған фигура. Бұрыш

5. Қосудың теңдігі. Қосынды.

6. Ең кіші үш таңбалы сан. Жүз.

7. Көбейтінді қай кезде нөлге тең? Біреуі нөлге тең болғанда.

8. Пропорцияны білдіретін белгі. Теңдік

9. 180⁰-қа тең бұрыш қалай аталады? Жазыңқы.

10. Диаметрдің жартысы. Радиус

ІІ топ «Шеңбер» тобына:

1. Қиылыспайтын екі түзуді қалай атайды? Параллель

2. Түзудің ұштары бола ма? Жоқ

3. Үшбұрыштың тік бұрышына қарсы жатқан қабырға қалай аталады? Гипотенуза.

4. Бірге және өзіне бөлінетін сан. Жай сан

5. Перпендикуляр түзулер неше градус жасап қиылысады? 90⁰

6. Бұрышты өлшейтін құрал. Транспортир.

7. Математика патшасы. Арифметика

8. Барлық қабырғасы тең төртбұрыш.Квадрат

9. Бұрышты тең екі бөлікке бөлетін кесінді Биссектриса.

10. Үшбұрыш төбесінен қарсы қабырғаның ортасын қосатын кесінді Медиана

ІІІ айналым. «Ойымды жалғастыр» . Мақал-мәтелдің жалғасын табу.

І топ «Үшбұрыш» тобына:

1. Жеті жұрттың тілің біл, (жеті түрлі білім біл).

2. Білекті бірді жығар, (білімді мыңды жығар)

3. Екі жақсы қас болмас, (екі жаман дос болмас)

4. Досыңды үш күн сынама, (үш жыл сына)

5. Бір елі ауызға – (екі елі қақпақ)

6. Алдыңа бір қарасаң, (артыңа он қара)

7. Бір түйір дәнде, (бір тамшы тер бар)

ІІ топ «Шеңбер» тобына:

1. Жүз теңгең болғанша, (жүз досың болсын)

2. Отыз тістен шыққан сөз, (отыз рулы елге тарайды)

3. Білгенің бір тоғыз, (білмегенің тоқсан тоғыз)

4. Бір кісі қазған құдықтан, (мың кісі су ішеді)

5. Екі жақсы қас болмас, (2 жаман дос болмас)

6. Бес бармақ жиылса, (жұдырық болады)

7. Алты аға бірігіп әке болмас, (жеті жеңге жиылып, ана болмас)

ІІІ айналым. «Ойлы болсаң, озып көр» .

Әр топқа 5 жұмбақтан қойылады. Жауабын 3 тілде айту керек.Әр дұрыс жауап 1 ұпай І топқа:

1. Бес ін, бес іннің ауызы бір ін. (қолғап – перчатка, варешки - glove). 2. Төрт қарны бар, бір ауызы бар. (үй – дом – home). 3. Қабат-қабат қаптама, ақылың болса аттама. (кітап – книга - book).

4. Тар шеңбер айналып

Тұр қазықта байланып

Қаға берер таңдайды

Әдетінен таңбайды (сағат, часы,clock)

5. Нәрселерді санағанда,

Керек ол бізге ауадай.

Айтыңдаршы бұл қандай сан

Жан-жағыңа қарамай? (Натурал сан- натуральное число-natural numbe)

ІІ топқа:

1. Жүз мүйізі бар, үстінде киізі бар. (киіз үй – юрта -yurt) 2. Екі тыңшысы, отыз екі бөрісі бар. (бас – голова - head). 3. Жоқ өзінде бас та, қас та, мойын да, ұзындығы жазулы тұр бойында. (сызғыш – линейка – line, ruler).

4. Алды-артымыз шексіз де,

Жете алмайсың біздерге.

Сәуле менен кесінді,

Шыққан тегі білсең де. (түзу – линия - line).

5.) Көк құтанша ақ айдында,

Бір аяқпен тұрады.

Тұмсығымен ол мұнда,

Шыр айналып шығады. (циркуль-циркуль- circle)

ІҮ айналым. «Жарысыңдар желменен» шапшаңдық сайысы

Жүргізуші: Қойылған сұрақ, есепке,

Ойланып жауап іздейік.

Уақытты текке өткізбей

Лезде шешіп өтейік

1) 2,5 таяқтың неше ұшы бар? (6)

1. Ағаш үстінде 10 торғай отырды. Аңшы 1 торғайды атып алды. Торғайлардың қаншасы қалды? (1 торғай)

2. Қосарланып жегілген үш ат бір сағаттың ішінде 12 км жол жүрді. Осы уақыттың ішінде бір ат қанша жол жүрген? (12)

3. Жолдас үш баланың жастарының қосындысы 29-ға тең. 5 жылдан кейін олардың жастары бірге алғанда қанша болады? (44)

4. 1 көйлек жылы ма, әлде бір көйлектің қалындығындай үш көйлек жылы ма? (бірдей)

5. Бұл зат әр оқушыға қажет. Тіпті, мектепке әлі бармайтын бүлдіршіндер оның болғанын ұнатады. Жоғары сыныптың оқушыларында ол көп болады. Мұғалімдер оларды үйлеріне әрлі-берлі тасып әлек. Бұл не? (Дәптер)

6. Бұл - басы да, ұшы да жоқ, бір қызық,әдемі фигура.егер оның бойымен жүрсең,қанша жүрсең де,бәрібір шыққан жеріңе қайтып ораласың.Бұл не? (шеңбер немесе дөңгелек)

Жүргізуші:

Ойын-толқын, жатқандай асып, тасып,

Біреу мығым, біреулер шалыс басып.

Зерделінің зердесі сынға түсті

Жеңсең де, жеңілсең де қалма жасып.

Ү айналым. «Қызықты есептер әлемі»

1) Екі қыстақтың арасы 10 шақырым. Қырсық жолаушы күніне 2 шақырым алға жүріп, 1 шақырым кейін қайтады. Қырсық екі араны неше күнде өтеді? (10 күн)

2). Сықырлаған арба үстінде келе жатқан екі жолаушының біреуі жолдың жартысын өткенде, жолдың жартысы қалғанша ұйықтайды. Жолаушы жолдың қанша бөлігін ұйықтайды? ( ¼ бөлігін)

Жүргізуші: «Бұл кезеңнің сұрағы,

Сайыскерлерге ұнайды.

Көп шаршының орнынын,

Қандай әріптер құрайды.

Ойланайық азырақ,

Уақытты да үнемдеп.

Кім жазады кәнеки?,

Жауабын мен білем деп»- дей келе келесі турымызды бастаймыз.

VІ айналым. «Ширату» (сөзжұмбақ шешу)

ж

а

й

п

а

р

а

л

л

е

л

ь

п

е

р

и

м

е

т

р

П

и

ф

а

г

о

р

д

и

а

м

е

т

р

п

е

р

п

е

н

д

и

к

у

л

я

р

т

а

қ

ш

и

р

е

к

к

е

с

і

н

д

і

ж

а

з

ы

ң

қ

ы

1. 1 –ге және өзіне бөлінетін сандар.

2.Қиылыспайтын түзу.

3. төртбұрыштың қабырғаларының ұзындықтарының қосындысы.

4. Ғұлама ғалым.

5. Ең үлкен хорда.

6. Тікбұрыш жасап қиылысатын екі түзу.

7.2-ге бөлінбейтін сан.

8. Бүтінді төртке бөлгендегі бір үлесі.

9. Екі нүктемен шектелген түзудің бөлігі.

10. 180^о-тең бұрыш.

ҮІІ айналым. «Жаңылтпаштар» сайысы

1) Рационал сан ,иррационал сан

Иррационал сан,рационал сан

Біріккен сан болған соң,

“Нақты сан” деп аталған .

1. Шеңбер,шеңбер доп емес
   Доп сияқты,доп емес
   Доп деп, доп деп шеңберді
   Ойлама шеңбер ол емес.

2. Бес түп алма,”бестік” алғандікі

Төрт түп алма,”төрттік” алғандікі

“Төрттік” алған бес түп алма алмайды

“Бестік” алған төрт түп алма алмайды

Жүргізуші: Әділқазы армысыздар, алқалар,

Талай-талай шындық сізде бар табар!

Бағаларын балалардың беріңіз,

Қымбат бізге-билігі бар орталар – деп сөз кезегін әдіқазыларға беріледі.

Жеңімпаз топтар марапатталады.

Жарыстың соңғы сәті таяп қалды,
Демеңіздер біз өнерді аяп қалды.
Сіздермен кездесеміз біздер әлі,
Жеңімпаздар бүгінгі анықталды.

– дей келе сайысымызды аяқтаймыз. Назар қойып тыңдағандарыңыз үшін үлкен рахмет!

Менің қанша қалтам бар?

1.Өзімде бар сан қалта

Арт жағында қос қалта

Жейдеде екі төс қалта

Пиджакта екі іш қалта

Бір төс қалта және бар

Сонда есепте, кәне ал,

Менің қанша қалтам бар?

Тағы айтпақшы пальтом бар

Онда да төрт қалтам бар? (11)

1. Түйе, бота маң басқан,

Төрт аяғын тең басқан.

Шумақ құлақ бес ешкі,

Қос лақты, қос ешкі.

Төрт қозылы екі қой

Бәрін бірге ойлап қой. (17 бас мал)

1. Атам, әжем, ағаммен.

Әкем, інім және мен, анам және енесі

Енесінің бөлесі, отыр едік шай ішіп.

Жеңгем кірді майысып, арқасында кіші інім.

Саны қанша айта ғой, үйдегі бар кісінің? (10 адам)

1. 100 жылдың басқа атауы? (1 ғасыр)

2. Жоқты білдіретін сан? (0)

3. Түйеқұс екі аяғымен тұрғанда бір пұт тартса, бір аяғымен тұрғанда
   қанша тартады? (1 пұт)

4. Мектепке келе жатқан 5 балаға қарсы жолда тағы 4 бала жолықты. Мектепке неше бала барды?

5. Екі адам шахмат ойнады. Олардың әрқайсысы неше сағат ойнады?

6. Жарты қарбыз 20 теңге тұрады. Бір қарбыз қанша тұрады?

7. Үстел басында 2 әке және 2 бала отыр. Оларға 3 алманы бір-бірден беруге болады. Бұл қалай болғаны?