Ауызша көбейту және бөлу тәсілдері

Пәні:

Математика

Сыныбы:

4 «е» сынып

Уақыты:

12.10.2015

Сабақтың тақырыбы:

Ауызша көбейту мен бөлу тәсілдері

Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері:

А) ақпараттық құзыреттілік

Сандарды ауызша көбейту және бөлу тәсілдері туралы ақпарат беру.

Ә) коммуникативтік құзыреттілік

Сандарды ауызша көбейтуге берілген есептерді шығаруға дағдыландыру, тиімді тәсілмен есептеуді үйрету. дамыту. Ұқыпты, ретті жазу дағдысын қалыптастыру.

Б) проблеманы шешу құзыреттілігі

Есептеулер арқылы оқушыларды бір - біріне көмек бере білуге, ұқыптылыққа, жауапкершілікке тапқырлыққа, бірлікке, өз бетінше тапсырма орындауға тәрбиелеу.

Сабақтың типі:

Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын педагогикалық технологиялар:

Білім беруді ізгілендіру,сұрақ- жауап,практикалық

Сабақтың әдісі:

Түсіндіру, орындату, салыстыру, есептеу.

Пәнаралық байланыс:

ана тілі, қазақ тілі

Оқыту құралдары:

оқулық, тақта, бор үлестірмелі материал.

Сабақтың барысы:

Мұғалімнің қызметі

Оқушының қызметі

Күтілетін нәтиже

І. Ұйымдастыру бөлімі

Амандасу, түгендеу;

оқу-құралдарының дайындығын, кезекшінің жұмысын тексеру;

сабақтың мақсат-міндеттерін таныстыру; бүгінгі сабаққа оқушылардың қызығушылығын ояту, назарын сабаққа аудару.

Психологиялық дайындық:

Қайырлы таң досым!
Қайырлы күн болсын.
Бүгінгі күнсейсенбі,
Сәттілікке толсын.
Біздің алар бағамыз,
Кілең бестік болсын.

Амандасады;

оқу-құралдарын дайындайды, кезекшілік міндеттерін атқарады;

сабақтың мақсат-міндеттерімен танысады;көңіл-күйі көтеріңкі болады.

Мұғаліммен бірге өлең жолдарын қайталайды.

Сынып сабаққа психологиялық тұрғыдан дайын, кезекшілік атқарылды, мұғалім мен оқушының арасында ынтымақтастық қарым-қатынасы орнайды.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

• Балалар, үйге берілген тапсырманы орындадық па? Орындасақ, сынып болып талдайық?!

- Иә, орындадық.

Өз бетімен орындалған жұмыстың нәтижесін талдау.

III.Өткен материялды қайталай отырып,жаңa материалға дайындық

Математикалық диктант.

1.Ең үлкен бес таңбалы санды ата.

2.Ең кіші төрт таңбалы санды ата.

3.Ең үлкен төрт таңбалы сан мен ең кіші төрт таңбалы санның айырмасын тап

4.450635 санын разрядтық қосылғыштарға жікте.

5.3 тәул. = сағ
6.1 км:50м = м

7.Жолаушы жолда 1 тәулік 6 сағат болды. Ол жолда барлығы неше сағат болды?

1. 99 999

2. 1 000

3. 9 999-1000=8999

4. 450635=400000+50000+600+30+5

5.(72 сағ)
6. (20 м)

7. 30 сағ

Өткен материалды қайталай отырып, жаңа материалға дайындық ретінде берілген математикалық диктантты орындайды.

ІІІ. Жаңа материалды меңгерту.

Оқулықпен жұмыс

• Оқушылар бүгінгі тақырыбымыз «Ауызша көбейту және бөлу тәсілдері». Барлығымыз оқулығымыздағы 73-бетті ашамыз

1-тапсырма. Сандарды разрядтық қосылғыштар түрінде жазыңдар. Әрбір сандағы ондық мыңның жалпы санын табыңдар.

85 026; 731 202; 120 009; 80 054; 79 002.

2-мысал. Есепте. Есептеудің қалай орындалғанын түсіндір.

241 322 ∙ 2 = (200 000 + 40 000 + 1 000 + 300 + 20 + 2) ∙ 2 = 400 000 + 80 000 + 2 000 + 600 + 40 + 4 = 482 644

482 644 : 2 = (400 000 + 80 000 + 2 000 + 600 + 40 + 4) : 2 = 200 000 + 40 000 + 1 000 + 300 + 20 + 2 = 241 322

321 102 ∙ 3 842 204 : 2 99 099 : 9

699 033 : 3 488 440 : 4 550 150 : 5

124 231 ∙ 2 121 220 ∙ 4 142 231 ∙2

213 112 ∙ 3 331 223 ∙ 3 412 321 ∙ 2

Оқулықтың 70-бетін ашып, күннің жадын және тақырыпты дәптерлеріне жазады.

Сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктейді.

85 026 = 80 000 + 5 000 + 20 + 6

731 202 = 700 000 + 30 000 + 1 000 + 200 + 2

120 009 = 100 000 + 20 000 + 9

80 054 = 80 000 + 50 + 4

79 002 = 70 000 + 9 000 + 2

Берілген есептердің жауабын табады.

241 322 ∙ 2 = (200 000 + 40 000 + 1 000 + 300 + 20 + 2) ∙ 2 = 400 000 + 80 000 + 2 000 + 600 + 40 + 4 = 482 644

482 644 : 2 = (400 000 + 80 000 + 2 000 + 600 + 40 + 4) : 2 = 200 000 + 40 000 + 1 000 + 300 + 20 + 2 = 241 322

321 102 ∙ 3 = (300 000 + 20 000 + 1 000 + 100 + 3) ∙ 3 = 900 000 + 60 000 + 3 000 + 300 + 6 = 963 306

699 033 : 3 = (600 000 + 90 000 + 9 000 + 30 + 3) : 3 = 200 000 + 30 000 + 3 000 + 10 + 1 = 233 011

124 231 ∙ 2 = (100 000 + 20 000 + 4 000 + 200 + 30 + 1) ∙ 2 = 200 000 + 40 000 + 8 000 + 400 + 60 + 2 = 248 462

213 112 ∙ 3 = (200 000 + 10 000 + 3 000 + 100 + 10 + 2) ∙ 3 = 600 000 + 30 000 + 9 000 + 300 + 30 + 6 = 639 336

842 204 : 2 = (800 000 + 40 000 + 2 000 + 200 + 4) : 2 = 400 000 + 20 000 + 1 000 + 100 + 2 = 421 102

488 440 : 4 = (400 000 + 80 000 + 8 000 + 400 + 40) : 4 = 100 000 + 20 000 + 2 000 + 100 + 10 = 122 110

121 220 ∙ 4 = (100 000 + 20 000 + 1 000 + 200 + 20) ∙ 4 = 400 000 + 80 000 + 4 000 + 800 + 80 = 484 880

331 223 ∙ 3 = (300 000 + 30 000 + 1 000 + 200 + 20 + 3) ∙ 3 = 900 000 + 90 000 + 3 000 + 600 + 60 + 9 = 993 669

99 099 : 9 = (90 000 + 9 000 + 90 + 9) : 9 = 10 000 + 1 000 + 10 + 1 = 11 011

550 150 : 5 = (500 000 + 50 000 + 100 + 50) : 5 = 100 000 + 10 000 + 20 + 10 = 110 030

142 231 ∙2 = (100 000 + 40 000 + 2 000 + 200 + 30 + 1) ∙ 2 = 200 000 + 80 000 + 4 000 + 400 + 60 + 2 = 284 462

412 321 ∙ 2 = (400 000 + 10 000 + 2 000 + 300 + 20 + 1) ∙ 2 = 800 000 + 20 000 + 4 000 + 600 + 40 + 2 = 824 642

Жаңа материалды меңгереді.

Сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктейді.

Берілген есептерді тиімді тәсілмеен шешу жолында шапшаңдыққа үйренеді.

IV. Жаңа материалды бекіту.

а) мұғалімнің басшылығымен бекіту

Оқулықпен жұмыс

3-мысал. Ыңғайлы тәсілмен есепте.

(300 000 + 60 000 + 6) : 6

(8 000 + 400 + 20) : 2

(40 000 + 20 000 + 6 000) : 6

(36 000 + 18 000 + 9 000) : 9

(490 + 14 000 + 7000) : 7

(21 000 + 210 + 35) : 7

(1 000 + 200 + 50) : 5

(8 000 + 1 200 + 1 800) : 5

(10 000 + 2 000 + 300) : 2

(10 400 + 12 600 + 100) ∙ 4

(5 600 + 1 300 + 30 000) : 6

(20 000 + 5 000 + 500 + 10) : 5

4-есеп. Есепті шығар.

а) Саяхатшылар жүретін жолдың ұзындығы 135 км. Олар барлық жолдың бестен бір бөлігін жаяу, үштен бір бөлігін атпен, ал қалған бөлігін автобуспен қанша километр жүреді?

Есептің мазмұнымен таныстыру

• Есепте не туралы айтылған?

• Есепте не белгілі?

• Есепте не белгісіз?

• Есеп не сұрайды?

Есепті талдау:

• Есептің сұрағына бірден жауап беруге болады ма?

• Неге?

• Саяхатшылар жүретін жолдың ұзындығы 135 км. Олар барлық жолдың бестен бір бөлігін жаяу, үштен бір бөлігін атпен жүргенін білсек, қандай амал қолданамыз?

• Нешеге нешені бөлеміз? Нешеге нешені қосамыз?

• Саяхатшылар жүретін жолдың ұзындығы 135 км. Олар барлық жолдың бестен бір бөлігін жаяу, үштен бір бөлігін атпен жүргенін білсек, қалған бөлігін автобуспен қанша километр жүргенін табуға болады ма?

• Ал енді есептің қысқаша белгіленуін сызба арқылы жазайық.

1/5жаяу

1/3атпен

135 км

ә) Қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыр.

Болғаны - ?, 1 000 теңгеден 5 қағаз ақша

Жұмсалғаны – 4 500 теңге

Қалды - ? теңге

Есептің мазмұнымен таныстыру

• Есепте не туралы айтылған?

• Есепте не белгілі?

• Есепте не белгісіз?

• Есеп не сұрайды?

Есепті талдау:

• Есептің сұрағына бірден жауап беруге болады ма?

• Неге?

• Әсеттің қолында барлығы 1 000 теңгеден 5 қағаз ақша болғанын. Ол оның 4 500 теңгесіне кітап сатып алғанын білсек қандай амал қолданамыз?

• Нешеден нешені азайтамыз?

• Әсеттің қолында барлығы 1 000 теңгеден 5 қағаз ақша болғанын. Ол оның 4 500 теңгесіне кітап сатып алғанын білсек қалғанын табуға болады ма?

• Есептің қысқаша берілгенін жазу үшін негізгі сөздерді атайық?

5-тапсырма. Дәптеріңе қабырғалары 6 см және 2 см тіктөртбұрыш сыз. Оның ауданын тап. Ауданы осы тіктөртбұрыш ауданының үштен бір бөлігін құрайтын шаршы сыз.

Ыңғайлы тәсілмен берілген есептерді шешеді.

(300 000 + 60 000 + 6) : 6 = 50 000 + 10 000 + 1 = 60 001

(8 000 + 400 + 20) : 2 = 4 000 + 200 + 10 = 4 210

(40 000 + 20 000 + 6 000) : 6 = (60 000 + 6 000) : 6 = 10 000 + 1 000 = 11 000

(36 000 + 18 000 + 9 000) : 9 = 4 000 + 2 000 + 1 000 = 7 000

(490 + 14 000 + 7000) : 7 = 70 + 2 000 + 1 000 = 3 070

(21 000 + 210 + 35) : 7 = 3 000 + 30 + 5 = 3 035

(1 000 + 200 + 50) : 5 = 200 + 40 + 10 = 250

(8 000 + 1 200 + 1 800) : 5 = (8 000 + 3 000) : 5 = 1 600 + 600 = 2 200

(10 000 + 2 000 + 300) : 2 = 5 000 + 1 000 + 150 = 6 150

(10 400 + 12 600 + 100) ∙ 4 = (23 000 + 100) = 92 000 + 400 = 92 400

(5 600 + 1 300 + 30 000) : 6 = (6 900 + 30 000) = 11 500 + 5 000 = 16 500

(20 000 + 5 000 + 500 + 10) : 5 = 4 000 + 1 000 + 100 + 2 = 4 112

Есепті шығарады.

а) Саяхатшылар жүретін жолдың ұзындығы 135 км. Олар барлық жолдың бестен бір бөлігін жаяу, үштен бір бөлігін атпен, ал қалған бөлігін автобуспен қанша километр жүреді?

Есептің мазмұнымен таныстыру

- Саяхатшылар жүрген жолдың қандай бөліктермен жүргені жөнінде.

- Саяхатшылар жүретін жолдың ұзындығы 135 км. Олар барлық жолдың бестен бір бөлігін жаяу, үштен бір бөлігін атпен жүргені белгілі.

- Қалған бөлігі автобуспен қанша километр жүргені.

- Автобуспен қанша километр жүреді?

• Жоқ

- Өйткені, автобуспен қанша километр жүргендігін білмейміз.

- Ия, бөлу және қосу

• (135 : 5) + (135 : 3)

• Иә. Саяхатшылар жүретін жолдың ұзындығы 135 км. Олар барлық жолдың бестен бір бөлігін жаяу, үштен бір бөлігін атпен, ал қалған бөлігін автобуспен 62 км жүреді.

• Берілгені:

Барлығы – 135 км

Жаяу – 1/5

Атпен – 1/3

Автобуспен - ?

Шешуі: (135 : 5) + (135 : 3) = 17 + 45 = 62

Жауабы: Автобуспен – 62 км

Әсеттің қолында барлығы 1 000 теңгеден 5 қағаз ақша болды. Ол оның 4 500 теңгесіне кітап сатып алды. Сонда оның қолында қанша теңге қалды.

• Есепте Әсеттің қолындағы ақшалары туралы айтылған.

• Есепте Әділдің қолында барлығы 1 000 теңгеден 5 қағаз ақша болғаны, оның 4500 теңгесіне кітап сатып алғаны белгілі.

• Есепте Әсетте қанша теңге қалғаны белгісіз.

• Әсеттің қолында қанша теңгесі қалды?

• Жоқ

• Өйткені біз Әсеттің қолында қанша теңге қалғанын білмейміз.

• Азайту.

• 5 000 – 4 500

• Ия. Әсеттің қолында барлығы 1 000 теңгеден 5 қағаз ақша болды. Ол оның 4 500 теңгесіне кітап сатып алды. Әсеттің қолында 500 теңге қалды.

• Берілгені:

Болғаны - ?, 1 000 теңгеден 5 қағаз ақша

Жұмсалғаны – 4 500 теңге

Қалды - ? теңге

Шешуі: 5 000 – 4 500 = 500

Жауабы: Әсеттің қолында 500 теңге қалды.

Берілген шартты орындайды.

Берілгені:

a = 6 см

b = 2 см

S = ?

Шешуі: S = a ∙ b

S = 6 ∙ 2 = 12 см²

12 см² : 3 = 4см²

4см² = 2 см ∙ 2 см

Жауабы: S = 12 см²

Шаршының ауданы - 4см²

Қосындыны санға қалай көбейтуге және бөлуге болатынын мысал арқылы түсіндіріп, сол тәсілді пайдалана отырып есептер шығарады.

Жаңа тақырып бойынша есептер шығару арқылы білімдерін жетілдіреді.

Жаңа тақырып бойынша есептер шығару арқылы білімдерін жетілдіреді.

Есепті түсіндіру арқылы шығарып ауызша және жазбаша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру.

ә) өз бетімен бекіту

Қосымша тапсырмалар

1-тапсырма

 201·3-(125+207)

624:3+(800-485)

315:3+(175-105)

2-тапсырма

• 3м 4 см 6 мм * 3м 1 см 9 мм

6м 8см 3мм * 7 м 9 см 2 мм

3 т 7ц * 35 ц

3 тәул 26 сағ * 4 тәул

3-тапсырма

• 65 т 5 ц, 7 кг, 15 т 6 ц 17 кг, 72 т 3 ц 15 кг.

Үлестірмелі материялдар таратылады,оқушылар үлестірмелі қағазда берілген есептерді шығарады.

201·3-(125+207) =1

(624:3+(800-485)=208+315=523

315:3+(175-105)=35

3м 4 см 6 мм 3м 1 см 9 мм

6м 8см 3мм

3 т 7ц 35 ц

3 тәул 26 сағ 4 тәул

-65507кг

-15617кг

-72315кг

Өз беттерімен жұмыстануға үйренеді.Қызығушылықтары артады.

V. Үйге тапсырма.

• Балалар, үйге тапсырма ретінде 6-7 есепті аламыз?!

6-тапсырма. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.

120 ц = ? т

10 см² = ? мм²

32 кг 50 г = ? г

25 036 см = ? мм

1 м² = ? см² = ? мм²

5 154 кг = ? т ? ц ? кг

56 000 г = ? кг

4 580 м = ? км ? м

1 000 000 м² = ? км²

5 дм² = ? см² = ? мм²

25 км 500 м = ? м = ? дм

25 036 см = ? м ? дм ? см

7-мысал. Өрнектер жазып, олардың мәнін тап.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.

120 ц = 1 2 т

10 см² = 1 000 мм²

32 кг 50 г = 32 050 г

25 036 см = 250 360 мм

1 м² = 10 000 см² = 1 000 000 мм²

5 154 кг = 5 т 1 ц 54 кг

56 000 г = 56 кг

4 580 м = 4 км 580 м

1 000 000 м² = 1 км²

5 дм² = 500 см² = 50 000 мм²

25 км 500 м = 25 500 м = 255 000 дм

25 036 см = 250 м 3 дм 6 см

Өрнектер жазып, олардың мәнін табады.

1. (1 000 + 70) ∙ 3 = 3 210

2. 4 ∙ (20 + 9) = 116

3. 260 ∙ 10 ∙ 2 = 5 200

4. 3 ∙ (1 000 + 80) = 3 240

5. (20 + 7) ∙ 80 = 2 160

Ұсынылған ақпараттан қойылған міндеттерді шешуге қажетін бөліп алады, өз бетімен жұмыстанады.

VІ. Қорытындылау. Бағалау.

Оқушылардың іс-әрекетін жұлдызшалармен бағалайды. Қойылған бағаларға түсінік береді.

Өз әрекетінің күшті және әлсіз жақтарын көрсетеді. Өз бағасын мұғалім бағасымен салыстырады. Өз іс-әрекетін бағалайды.

Өз іс-әрекетінің нәтижесін көреді.