Н?лдермен ая?талатын сандарды н?лдермен ая?талатын сандар?а б?лу кезінде алдымен б?лінгіш пен б?лгіштегі н?лдерді те?дей алып тастап, содан со? б?луді орындау тиімді.
Мысалы: 24ОØØØ:6ØØØ=24О:6=4O
Б?л – н?лдерді алып тастау т?сілі деп аталады.
№3. Ауызша есептеу.
№4. 1-3 ба?анын д?птерге орындау
Сергіту с?ті.
VI. Білімді бекіту. №5. а) т?сіндіре отырып орындау.
Садуакасова Кенжегул Манаповна Мұғалім портфолиосы С есебі
№ 7-топ 3-деңгей
Алматы облысы 0.2013жыл.
Оқыту мен оқуда өзгеріс енгізілген және ол басқарылғанын растайтын тізбектелген сабақтар топтамасы өткізілгені туралы бір рефлексивтік есеп
Мектеп жұмысын өзгертуде бағдарламаның негізін құрайтын жеті модулді қолдану барысында бағдарламаның түсініктермен әдіс-тәсілдерін сындарлы оқытуда негізделген білімдерді жүзеге асыру барысында мен курстағы білімімді көтере отырып үйренген тәжірибем бойынша Блум токсономиясын негізге ала отырып сабақ жоспарын құрып өз тәжірибемде, сыныбымда алғашқы өзгерістерді енгізе бастадым. Курс менің жан-жақты шығармашылдығымды шыңдауға қатты әсерін тигізді.Бір сөзбен айтқанда мен жаңашыл, өмірге жаңа көзқараспен ,жаң стратегиямен жүретін оқушыларымды да жаңа әдіс-тәсілмен оқытытын жаңашашыл ұстаз болып шығуыма ықпалын тигізді.
Келесі кезекте мен не өзгерттім, қалай өзгерттім, нені өзгерттім деген сұрақтарға ең алдымен сыныптағы топқа бөлінген кезден бастағым келеді.Сыныптағы парталарды топтық жұмысқа әзірлеп қойып ән ырғағымен оқушыларды күтіп алдым. Бұрын бұндай парта қатары сияқты әдіс-тәсілді көрмегендіктен сыныбымдағы оқушылар аң-таң болып шуылдасып қалды.Әр сабақ сайын сабақтың тақырыбына байланысты немесе берілетін тапсырмаға байланысты жетелей келе, топқа бөлу әдістерін түрлендіріп тұрдым.Осы түрлендіру барысында оқушылар келесі сабақтағы топтастырудың қашан болатынын күтіп жүрді.Үзіліс кезінде басқа сынып оқушыларына барып оларға бізді апай топқа бөлді, біз басқалай сабақ оқыдық деп қуанысып жасаған іс-әрекеттерін баяндап жатты.Басқа сынып оқушылары сынып алдына келіп таңданыстарын білдірді. Ал жоғарғы сынып оқушылары апай бұл қандай оқыту деп қызығушылықтарын байқатты. Яғни бұл топқа бөлу әдіс-тәсілі мектептегі оқушылар үшін, мұғалімдер үшін, мен үшін жаңадан кіргізген өзгерістердің ең біріншісі болды деп ойлаймын.
Алғашқы сабағымда қазақ тілі пәнінен зат есім тақырыбын өттім.Сабағымның басында психологиялық ахуал жүргізіп,оқушыларды шаттық шеңберіне шақырып бір-біріне сәттілік тілеуден бастадым. Бұрындары шаттық шеңберіне тұрып тілек айтпағандықтарынан болар оқушыларға бұл шаттық шеңбері де қатты қызығушылық танытты.Оны бірден балалар мынау жақсы екен сен оған не деп тілек білдірдің деген сұрақтарды естіп жаттым.Келесі шаттық шеңберіне мен басқалай тілек айтып келемін деп өз- ара пікірталастар туындап сыныбымда жиі күлкілер, оқушылардың өздерін еркін ұстағандары байқала бастады.Бұлда оқушыларға бір-біріне тілек айтуда өзінше әсерін қалтырады екен деген ойда қалдым. Сонымен бұл менің сыныбымдағы оқушыларға жақсы жағынан әсер ететін өзгерістердің бірі болды деп түсіндім. Сабақты жоғарыда айтылғандай психологиялық ахуалдан бастап шаттық шеңберіне шақырдым. Олардың көздерінен күндегідей емес шаттық,батылдық, өздерін еркін ұстаулары бірден байқалады.Мен бұл талпынысқа балалар өте жақсы осындай сергектікпен , ештеңеден жасқанбай, ойларыңды ортаға салып, топтық жұмыста сыныптағы үндемейтін оқушыларға аса назар аударып топ ішінде сол оқушыларды сөйлетуге тырысуларын сұрадым. Нашар оқушыларым мен орташа оқушыларым осы бірінші сабақтан-ақ нәтиже көрсете бастағанын байқадым. Оған себеп сол оқушыны сөйлетуде топтағы отырған белсенді оқушымның сол оқушыларды алдыға тартып оларды сынып алдына шығарып сөйлету» мені қатты қуантты.Яғни бұл да менің енгізген өзгеісімнің бірі деп ұқтым.Балаларда қызығушылық орнады. Сабақтан қалатын оқушыларым ынтамен сабаққа келетін болды. Осылайша сабағымызды бастау негізінде қолыма жұмсақ ойыншықты алып бұл ойыншық үй тапсырмасы бойынша өткенді қайталауға арналған сұрақ-жауап іздеп жүрген ойыншық екен.Олай болса мен қазір сендерге осы ойыншықты аралатып жіберейін,сендер сол ойыншықтарды аттарыңды айту арқылы бір-бірлеріңе зат есім туралы сұрақтарды қойып, үй тапсырмасын пысықтайық деп Құралайға зат есімнің түрлерін ата деп ойыншықты қыдыртуға жібердім.Балалар бұл ойынды бірден түсініп сұрақтарды қоя бастады. Сұраққа жауап бере алмаса, сұрақ қойып тұрған оқушының өзі жауап беретінін айтып ескерткен едім.Оқушыларға бұл әдіс-тәсілдің ұнағаны соншалық мен сұрақтарға жауап бере алмай қалатын шығармын деп жасқанған оқушыны көрмедім.Керісінше олар қыдырып жүрген ойыншыққа маған лақтыршы деп таластарын білдіріп жатты.Осы жерде мен бұл ойыншықты лақтыру арқылы балалардың қызығушылығын байқадым.
Үй тапсырмасын пысықтап болғаннан кейін бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашу үшін оларға бір шумақ өлең оқып ол өлеңде қандай сөз табы туралы айтылып тұр деп ойлайсыңдар? деген сұраққа олар ойланбастан зат есім деп жауап берді. Дәстүрлі сабағымыз бойынша тақтаға күн ретін, тақырыптың атын жазып ал балалар бүгінгі сабақтың тақырыбын жазыңдар дегеннен бастаушы едік. Ал ендігі кезекте сабақтың тақырыбын ашуда жұмбақ түрінде беріліп соны оқушының қызыққан түрде шешуі де оқушылар үшін жаңалық болды.Оқушыларға бағалау парақтары туралы түсінік берілді. Олар бұндайды көрмегендіктен оны қалай бағалаймыз, сіз неге бағаламайсыз деген сұрақтарды жаудыртты. Мен оларға бағалау парақтары туралы оның астында балдық жүйелері туралы толық мағлұмат бердім.Бірінші рет болғандықтан оларға түсінбей жатқан жерлеріне көмек көрсететінімді айттым.Бағалау кезінде менің оқушылырымда аздаған түсініспеушіліктер туындап жатты. Бірақ олардың өздерін-өздері бағалап формативтік бағалау қойғандары өздеріне қызық,әрі білімдерін одан әрі тырысып ойларын айтуға асықты деп ойдадым.
Келесі тапсырмада зат есімнің қандай түрлерін білесіңдер?- деген сұрақты қойып оқушылардың алдына постер тастадым.Бұл постер деген не?- деп балалар тағыда таңданыс білдірді.Оларға түсіндіру барысында олар постердің өздеріне қызық екенін, оған идея тастап жан-жақты білімдерін ортаға салып топ болып қорғап шығатындарын айттым.Осы постерді қорғауда оқушылар нашар оқушыларды алдыға шығарып өздері оған көмек беріп аузына сөз салып тұратын болды .Оларды тағы бір қызықтырған нәрсе ол постерді әдемілеп бояп шығу болды. Осының нәтижесінде сабағымның көп уақытынан ұтылып қалдым және постерді қорғауда менің оқушыларым бір-бірден шықпай топ болып шығуларын өтінді . Яғни топтағы барлық оқушылар постерді қорғауда өздерін көрсетіп сөйлегілері келді.Бұл да мен үшін жаңалық болды. Балардың айтуы бойынша айтқан беттерін қайтармай топ болып қорғап шығыңдар дедім. Кейінгі сабақта олар тәжірибе жинағаннан кейін нашар оқушыларды шығаратын болды. Нәтижесінде сөйлемейтін балам алдыға суырылып шықты.
Сергіту сәтінің қашанда бастауыш сыныптары үшін өте қызықты сәт екені бәрімізге белгілі. Бұл жолғы менің қойған сергіту сәтіме оқушылардың қызығушылығы арта түсті.Себебі:дәстүрлі сабақ кезінде сергіту сәтін ауызбен айтқан болса, ендігі жерде интербелсенді тақтадан түрлі сергіту сәтін жасадық. Осындай сергіту сәтін көбірек қоюымды сұрады.Бұл да оқушылардың сабаққа деген белсенділіктерін арттырды.
Шығармашылық жұмыстағы тапсырма оқушылырға диологтік әдіс-тәсіл бойынша берілді. Ондағы мақсат оқушылардың тіл байлықтарын арттыру мақсатында әр топ өздерінің таңдаулары бойынша тақырыптарын таңдап диологтік әңгімеге қызыға жауап беріп жатты. Бұрын соңды диологтік қатынасқа түсіп күнделікті қолданып әңгімелесіп жүрседағы бұл жолғы диолог оқушыларға әсерлі болды. Ендігі жердегі мен енгізген өзгерістің бірі сабағымызды айтып дәлелдей келе ал балалар сендер бүгінгі сабақ туралы не білдіңдер ,қане осы айтылған , жасалған тапсырмалар бойынша енді сабағымызға қорытынды жасап ереже шығара аламыз ба?- деп оқушылар жаққа сілтеме тастадым. Олар сабақ бойынша өткен тапсырмаларды ой електерінен өткізіп ережені айтуға да тырысатын болды. Сонымен бұл әдіс-тәсілге де оқушылар үйреніп жаңашылдық танытып біраз күн ішінде оқытқан сабақ бойынша нәтижелерін көрсете бастады. Сабақ соңында немесе үй тапсырмасын сұрау барысында менің тағы бір енгізген өзгерісім ол « ыстық орындық »диологтік әдіс-тәсіл бойынша сұрақ-жауап алу. Оған оқушылар жасқана келді. Яғни өз шақыруым бойынша ыстық орындыққа келіп жайғасты.Бұл әдіс-тәсіл сыныптағы талантты,дарынды оқушыларға талпыныс білдірді. Осы орындыққа мен отырамын деген сыныптың алғыр оқушылары өздерінің бақтарын сынап шықты.Кейінгі үзілісте қарасам оқушылар кезекпен «ыстық орындыққа » отырып жауап беріп қызықтап жатқанын көрдім.Ендеше бұл әдіс-тәсілде сабақ барысында оқушыларға ұнағаны деген сөз.
«Көшбасшы мінбесінде» диалогтік әдіс-тәсіл бойынша өз-ара пікір талас арқылы сұрақ жауап қойылып сабақты ережелерді қайталау арқылы аяқтадым.Бұл көшбасшылықты ойын түрінде қолдана отырып бір оқушы көшбасшыны табу үшін дәлізге шығып кетті.Оқушылар ішінде мен көшбасшы боламын деген Маралды оқушылар көшбасшы қылып тағайындады. Марал оқушыларға жаттығу түрін көрсетті.Балалар соны қайталау барысында дәліздегі оқушы кіріп кімнің жаттығуды бастап тұрғанын табу арқылы сыныптағы көшбасшыны тапты.Яғни мен сыныптағы бүгінгі көшбасшы Марал болды деп хабарладым. Ендеше Марал сен бүгінгі сабақта менің орнымда көшбасшы болсаң сабақты қалай қорытындылар едің деп көшбасшылық тізгінін Маралға бердім. Марал сабақтағы алған түсінігі бойынша диалог арқылы сұрақ-жауап алып ендеше сан есім дегеніміз- деп бастап ережені айтып оқушыларға диологке кіріп сұрақ қою арқылы мысалдар келтіртумен ойларын жинақтап сабақты қорытындылады.
Келесі кезекте бағдаршамның көмегімен оқушылардың кім нені түсінбегені жайлы белгілерді кері байланыс арқылы көру мақсатында маған ең кереметі сабағымның оқушыларға бір кісідей түсінгені болды және сол сабақта нашар оқушым Мадинаның жасыл бағдаршам бояуын көтеріп сабақты түсінгендігі туралы мәліметі мені қатты қуантты.Яғни мен осы өткен үш сабақта Мадина өзін еркін сезініп,оқушылармен диалог арқылы ойын жеткізді деп ойлаймын. Бұл да менің үлкен жетістігім деп білдім.
Бағдарлама бойынша дәлелдеме мен мүмкіндіктерді алға жылжыту және келісу деген анықтама берілген. Оқушылар өздерінің құрдастарымен, сарапшылармен диолог жүргізу барысында тәжірибе жинақтап және ой әрекетінің жоғары деңгейінің көтерілуіне талпына отырып, баламалы мүмкіндіктер туралы сыни тұрғыдан ойлап, зерттеу жүргізуге қабілетті бола түседі. Түсінуді басты назарға ала отырып ынтымақтастықпен оқу немесе мәселені шешу үдерісі оқушыларды оң тиімді дәлелдерді жүйелеу қабілеттерін жоғарылатады. (Мұғалімдерге арналған нұсқаулық 51-бет)
Қорыта айтқанда біліктілікті арттыру кезінде алған әдіс-тәсілдерімді өзімнің педогогикилық шеберлігімді арттыруда тәжірибеме қолданамын . Және сабақ барысындағы жіберіліп жатқан кемшіліктерімді атап айтсам; уақыттан ұтылғанымды, сұрақты жүйелеп қоюды, формативтік бағалауды,ең негізгісі жеті модульді басшылыққа ала отырып болашақта Блум токсономиясының негізіне сүйене отырып сабағымды оқушыларға үзбей ізденіспен бар күш жігерімді жіберемін деп өзіме мақсат қойдым. Сонымен бірге алдағы іс-тәжірибемде курстан көрген, үйренген педогогикалық негіздердің барлығын Қазақстанның болашақ жеткіншек ұрпақтарына үздіксіз еңбек процесінде, оқу үдірісінде тәжірибемде қолданып «Мінсіз оқушы » шығарамын деп ой түйдім.
