Ыбырай Алтынсарин

Саба?ты? лексикалы? та?ырыбы:

Ыбырай Алтынсарин (2-саба?)

Саба?ты? грамматикалы? та?ырыбы:

Мезгіл ба?ыны??ы саба?тас ??рмалас с?йлем

Білімдік ма?саты:

Мезгіл ба?ыны??ы саба?тас ??рмаласты? жасалу жолдарын ме?герту, мысалдар келтіре отырып бекіту, ережесімен таныстыру; Ыбырай Алтынсаринні? ?мірі мен шы?армашылы?ына байланысты м?ліметтерді толы?тырып, пысы?тау.

Дамытушылы? ма?саты:

О?ушыны? с?йлеу тілін дамыту; ?з ойын еркін, жаты? жеткізе білуге да?дыландыру; м?нерлеп о?у?а баулу; грамматикалы? т?л?ада?ы с?здерді? у?ждемелік ?ызметін таныту. С?йлем м?шелеріне ?арай талдай білуге баулу.

Танымды? ма?саты:

?з бетімен іздене білуге, ?осымша материалды іріктей алу?а, ой ?орыту?а ?йрету.

Т?рбиелік ма?саты:

О?ушыны? ту?ан жерге деген с?йіспеншілігін арттыру; адамгершілікке баулу; ізденімпазды??а, ?йымшылды??а т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі:

Жа?а саба?ты ме?герту

Техникалы? к?мекші ??ралдар:

Компьютер

К?рнекіліктер:

Слайдтар; кесте сызбалар; плакат.

П?наралы? байланыс:

Тарих, ?дебиет п?ндерімен байланыстыру

Саба?ты? барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і:

А) О?ушылармен с?лемдесу.

?) О?ушыларды т?гендеу.

Б) О?у ??ралдарын тексеру.

ІІ. ?й тапсырмасын тексеріп, пысы?тау.

А) Шартты, ?арсылы?ты ба?ыны??ы саба?тас ??рмалас с?йлемге ма?ал-м?телдерден мысал жазып келу.

?) Ыбырайды? ?ле?дерін жаттап келу.

І-ші слайд. Екі с?йлем жазылып т?рады. 1) Жылы-жылы с?йлесе?, жылан да інінен шы?ады. 2) Мен шынды?ты айтсам да, досым ма?ан сенбеді.

ІІІ. Жа?а та?ырып: Мезгіл ба?ыны??ы саба?тас ??рмалас с?йлем.

М??алім с?зі: - Балалар, мына слайдта?ы с?йлемге назар аударайы?.

ІІ-ші слайд. С?йлем. О?ушылар мектептен шы??анда, далада аппа? ?ар жауып т?р екен.

М??алім с?зі: - Балалар, д?птерлері?ді ашып, мына ережені жазып алайы?.

ІІІ-ші слайд. Ба?ыны??ысы басы??ыда?ы істі? мезгілін білдіретін саба?тасты? т?рі. С?ра?ы: ?ашан? ?ашаннан бері? ?ашан?а шейін?

IV-ші слайд. Мезгіл ба?ыны??ыны? баяндауыштарыны? жасалу жолдары.

А) Есімшеге жатыс септігіні? жал?ануы ар?ылы. Мысалы: Айша мектептен шы?ып кеткенде, оны достары іздей бастады.

?) Есімшені? барыс жал?аулы т?ріне шейін, дейін шылауларыны? тіркесуі ар?ылы. Мысалы: Ол барлы? шынды?ты айт?ан?а шейін, а?асыны? шыдамы зор?а жетті.

Б) Есімшені? шы?ыс жал?аулы т?ріне кейін, со?, бері шылауларыны? тіркесуі ар?ылы. Мысалы: Біраз ж?ргеннен кейін, ?кесіні? ?олынан бір шие жерге т?сіп кетеді.

В) Шы?ыс жал?аулы есімшеге б?рын шылауыны? тіркесуі ар?ылы. Мысалы: Сен келместен б?рын, ?о?ырау со?.

Г) Есімшеге кезде, к?нде, уа?ытта, ша?та деген мезгіл м?нді с?здерді? тіркесуі ар?ылы. Мысалы: О?ушылар мектепке келген кезде, сырт киімдерін гардероб?а тапсырады.

?) Кейбір жа?дайда баяндауыш шартты райлы етістіктер ар?ылы жасалады. Мысалы: ?йдегілер тыс?а шы?са, та? аппа? болып ат?ан екен.

М??алім с?зі: - Балалар, ж?мыс д?птерлері?ді ашып, б?гінгі к?нді жазып ?ойы?дар. Слайдта?ы с?йлемге назар аударайы?.

V-ші слайд. – Біраз ж?ргеннен кейін, ?кесіні? ?олынан бір шие жерге т?сіп кетеді.

М??алім с?зі: - Балалар, б?л кімні? ??гімесінен алын?ан деп ойлайсы?дар? Авторы кім? ?андай ??гіме? Б?л авторды? та?ы да ?андай ??гімелерін білесі?дер? Оны? ??гімелеріні? негізгі та?ырыбы не? Ыбырай тек ?ана ??гіме-новеллалар жаз?ан ба?

VІ-шы слайд. Бал?ожа биді? баласына жаз?ан хаты.

М??алім с?зі: - Балалар, ал сендер Ыбырайды? ?андай ?ле?дерін жат?а біледі екенсі?дер? Балаларды? жауаптары:

Топты? ж?мыс. Балалар?а тапсырма.

Екі топ бір-біріне с?ра? ?ояды. Тез, ?рі д?рыс жауап бере білулері ?ажет:

І-топты? с?ра?ы:

1) Ыбырай Алтынсарин ?ай жылы, ?ай жерде д?ниеге келген? 2) ?ай жылы ?ай ?ала?а атасы оны о?у?а береді? 3) Арман еткен мектебі ?ай жылы ашылады?

ІІ-топты? с?ра?ы: 1) Ыбырай Алтынсарин кім? 2) Ол кімні? т?рбиесінде болады? 3) В.В. Григорьев кім? 4) Оны? Ыбырай?а ?андай к?мегі болды?

VІІ-ші слайд. С?ра?тар. І-ші топ?а: - Ыбырай 1876 жылы ?андай ?алалар?а барады? ІІ-ші топ?а: 1879 жылы ?андай е?бегі жары? к?рді?

М??алім с?зі: - Балалар, енді о?улы?ты? 75-бетін ашы?дар. О?улы?пен ж?мыс ж?ргізу. Алдымен с?здік ж?мысын тексеріп алынады.

VІІІ-ші слайд. Орысша с?здерді балалар ?аза?ша?а аударады.

М?тінмен ж?мыс. М?тінді ?атесіз д?рыс о?ып шы?ып, баяндауыштарын с?з ??рамына талдау.

Топпен ж?мыс. ІХ-шы слайд. С?йлемдерді саба?тас ??рмалас с?йлемге айналдыру. 1) Ыбырайды? ?з ?кесі Алтынсары ерте ?айтыс болды. Ол атасы Бал?ожа биді? т?рбиесінде ?сті. 2) Ыбырай Орынборда жетіжылды? мектепті бітірді. Ол атасы Бал?ожа биді? хатшысы болды.

М??алім с?зі: Саба?тас ??рмалас с?йлем дегеніміз не? Нешеге б?лінеді? Мезгілдес ба?ыны??ы саба?тас дегеніміз не? 9-шы слайдты мысал?а алу.

Перфокартамен ж?мыс.

Саба? ?орытылады:

М??алім с?зі: _Балалар, осымен саба?ымызды ая?таймыз. Саба?та жа?сы белсенділік таныт?андары? ?шін к?п рахмет.

?йге тапсырма:

1) Ереже жаттау. 2) ?ш с?йлем мысал келтіру. 3) Ыбырай Алтынсаринні? бір ??гімесін о?ып, мазм?ндап келу.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ыбырай Алтынсарин »

Сабақтың лексикалық тақырыбы:	Ыбырай Алтынсарин (2-сабақ)
Сабақтың грамматикалық тақырыбы:	Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем
Білімдік мақсаты:	Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмаластың жасалу жолдарын меңгерту, мысалдар келтіре отырып бекіту, ережесімен таныстыру; Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен шығармашылығына байланысты мәліметтерді толықтырып, пысықтау.
Дамытушылық мақсаты:	Оқушының сөйлеу тілін дамыту; өз ойын еркін, жатық жеткізе білуге дағдыландыру; мәнерлеп оқуға баулу; грамматикалық тұлғадағы сөздердің уәждемелік қызметін таныту. Сөйлем мүшелеріне қарай талдай білуге баулу.
Танымдық мақсаты:	Өз бетімен іздене білуге, қосымша материалды іріктей алуға, ой қорытуға үйрету.
Тәрбиелік мақсаты:	Оқушының туған жерге деген сүйіспеншілігін арттыру; адамгершілікке баулу; ізденімпаздыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:	Жаңа сабақты меңгерту
Техникалық көмекші құралдар:	Компьютер
Көрнекіліктер:	Слайдтар; кесте сызбалар; плакат.
Пәнаралық байланыс:	Тарих, әдебиет пәндерімен байланыстыру
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: А) Оқушылармен сәлемдесу. Ә) Оқушыларды түгендеу. Б) Оқу құралдарын тексеру. ІІ. Үй тапсырмасын тексеріп, пысықтау. А) Шартты, қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемге мақал-мәтелдерден мысал жазып келу. Ә) Ыбырайдың өлеңдерін жаттап келу. І-ші слайд. Екі сөйлем жазылып тұрады. 1) Жылы-жылы сөйлесең, жылан да інінен шығады. 2) Мен шындықты айтсам да, досым маған сенбеді. ІІІ. Жаңа тақырып: Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем. Мұғалім сөзі: - Балалар, мына слайдтағы сөйлемге назар аударайық. ІІ-ші слайд. Сөйлем. Оқушылар мектептен шыққанда, далада аппақ қар жауып тұр екен. Мұғалім сөзі: - Балалар, дәптерлеріңді ашып, мына ережені жазып алайық. ІІІ-ші слайд. Бағыныңқысы басыңқыдағы істің мезгілін білдіретін сабақтастың түрі. Сұрағы: Қашан? Қашаннан бері? Қашанға шейін? IV-ші слайд. Мезгіл бағыныңқының баяндауыштарының жасалу жолдары. А) Есімшеге жатыс септігінің жалғануы арқылы. Мысалы: Айша мектептен шығып кеткенде, оны достары іздей бастады. Ә) Есімшенің барыс жалғаулы түріне шейін, дейін шылауларының тіркесуі арқылы. Мысалы: Ол барлық шындықты айтқанға шейін, ағасының шыдамы зорға жетті. Б) Есімшенің шығыс жалғаулы түріне кейін, соң, бері шылауларының тіркесуі арқылы. Мысалы: Біраз жүргеннен кейін, әкесінің қолынан бір шие жерге түсіп кетеді. В) Шығыс жалғаулы есімшеге бұрын шылауының тіркесуі арқылы. Мысалы: Сен келместен бұрын, қоңырау соқ. Г) Есімшеге кезде, күнде, уақытта, шақта деген мезгіл мәнді сөздердің тіркесуі арқылы. Мысалы: Оқушылар мектепке келген кезде, сырт киімдерін гардеробқа тапсырады. Ғ) Кейбір жағдайда баяндауыш шартты райлы етістіктер арқылы жасалады. Мысалы: Үйдегілер тысқа шықса, таң аппақ болып атқан екен. Мұғалім сөзі: - Балалар, жұмыс дәптерлеріңді ашып, бүгінгі күнді жазып қойыңдар. Слайдтағы сөйлемге назар аударайық. V-ші слайд. – Біраз жүргеннен кейін, әкесінің қолынан бір шие жерге түсіп кетеді. Мұғалім сөзі: - Балалар, бұл кімнің әңгімесінен алынған деп ойлайсыңдар? Авторы кім? Қандай әңгіме? Бұл автордың тағы да қандай әңгімелерін білесіңдер? Оның әңгімелерінің негізгі тақырыбы не? Ыбырай тек қана әңгіме-новеллалар жазған ба? VІ-шы слайд. Балқожа бидің баласына жазған хаты. Мұғалім сөзі: - Балалар, ал сендер Ыбырайдың қандай өлеңдерін жатқа біледі екенсіңдер? Балалардың жауаптары: Топтық жұмыс. Балаларға тапсырма. Екі топ бір-біріне сұрақ қояды. Тез, әрі дұрыс жауап бере білулері қажет: І-топтың сұрағы: 1) Ыбырай Алтынсарин қай жылы, қай жерде дүниеге келген? 2) Қай жылы қай қалаға атасы оны оқуға береді? 3) Арман еткен мектебі қай жылы ашылады? ІІ-топтың сұрағы: 1) Ыбырай Алтынсарин кім? 2) Ол кімнің тәрбиесінде болады? 3) В.В. Григорьев кім? 4) Оның Ыбырайға қандай көмегі болды? VІІ-ші слайд. Сұрақтар. І-ші топқа: - Ыбырай 1876 жылы қандай қалаларға барады? ІІ-ші топқа: 1879 жылы қандай еңбегі жарық көрді? Мұғалім сөзі: - Балалар, енді оқулықтың 75-бетін ашыңдар. Оқулықпен жұмыс жүргізу. Алдымен сөздік жұмысын тексеріп алынады. VІІІ-ші слайд. Орысша сөздерді балалар қазақшаға аударады. Мәтінмен жұмыс. Мәтінді қатесіз дұрыс оқып шығып, баяндауыштарын сөз құрамына талдау. Топпен жұмыс. ІХ-шы слайд. Сөйлемдерді сабақтас құрмалас сөйлемге айналдыру. 1) Ыбырайдың өз әкесі Алтынсары ерте қайтыс болды. Ол атасы Балқожа бидің тәрбиесінде өсті. 2) Ыбырай Орынборда жетіжылдық мектепті бітірді. Ол атасы Балқожа бидің хатшысы болды. Мұғалім сөзі: Сабақтас құрмалас сөйлем дегеніміз не? Нешеге бөлінеді? Мезгілдес бағыныңқы сабақтас дегеніміз не? 9-шы слайдты мысалға алу. Перфокартамен жұмыс. Сабақ қорытылады: Мұғалім сөзі: _Балалар, осымен сабағымызды аяқтаймыз. Сабақта жақсы белсенділік танытқандарың үшін көп рахмет. Үйге тапсырма: 1) Ереже жаттау. 2) Үш сөйлем мысал келтіру. 3) Ыбырай Алтынсариннің бір әңгімесін оқып, мазмұндап келу.