Ыбырай Алтынсарин а?артушы педагог

Та?ырыбы:  Ыбырай Алтынсарин – а?артушы,педагог

Ма?саты:

Білімділігі: ?аза?ты? ?лы а?артушы Ы.Алтынсаринні? ?мірі мен а?арту саласында?ы хал?ына сі?ірген е?бегін жан – жа?ты таныстыра отырып,о?ушыларды? ?з бетімен білім алуына жетелеу.

Дамытушылы?ы: Жа?а саба? материалдарын о?ып – ?йренуде о?ушыларды? белсенділігін арттыру,ойлау,іздену,зерттеу ?абілеттерін дамыту.

Т?рбиелеу: О?ушыларды Ы.Алтынсаринні? ?негелі ?ле?дері мен ??гімелерінен ?лгі алу?а,еліне,хал?ына,?лы т?л?алар?а деген с?йіспеншілігін арттыру.

Саба?ты? т?рі: Аралас саба?

К?рнекілігі: кестелер,слайд,тірек – с?здер

Саба?ты? ?дісі: слайдтармен ж?мыс,к?рініс к?рсету,топтастыру

І. ?йымдастыру

1. О?ушылармен амандасу,т?гендеу

    (психологиялы? дайынды?)

2. О?ушыларды? назарын саба??а аудару

ІІ. «?зі?е сен,?зі?ді с?йреп шы?ар.» ?й тапсырмасын с?рау

1. «?оржыннан шы??ан с?ра?тар»

1. Абай ?ай жылы д?ниеге келді? (1845 жылы 10 тамызда б?рын?ы Семей облысы Абай ауданы Шы??ыс тауыны? етегінде)
2. Абайды? ?кесі кім? (?кесі ??нанбай кезінде болыс,а?а с?лтанды? ?ызметтер ат?ар?ан)
3. Абайды? ?жесі мен анасы кімдер? (?жесі Зере мен анасы ?лжанны? аузынан естіген ертегі а?ыздар – Абай сусында?ан халы? ?дебиетіні? ал?аш?ы ?лгілері)
4. Абай ?ай тілдерді жа?сы ме?герген? (мектепте дін саба?ын же?іл ме?ігеріп,араб,парсы,т?ркі тілдерін ж?не орысша ?йренеді)

2.Тестпен ж?мыс

 1. Абылай хан ?ай жылы д?ниеге келді?

      А) 1718 ж  ?) 1715 ж   Б) 1713 ж    В) 1711 ж

 2. Абылай ресми т?рде ?ай жылы хан болып сайланды?

       А) 1771 ж   ?)  1781 ж   Б) 1731 ж    В) 1733 ж

 1. Кенесары ?асым?лы баста?ан ?лт – азатты? к?теріліс ?ай жылдары ?тті?

       А) 1820 – 1829 жж   ?) 1716 – 1723 жж

       Б) 1837 – 1847 жж    В) 1845 – 1852 жж

2. 1836 – 1838 жылдарда?ы к?теріліс басшыларыны? бірі,жауынгер а?ын:

      А) Ж?нібек   ?) Махамбет   Б) Б?кей    В) Жанайдар

1. Шо?ан У?лиханов ?ай жылдары ?мір с?рді?

      А) 1802 – 1847 жж     ?) 1835 – 1861 жж

      Б) 1835 – 1865 жж      В) 1830 – 1865 жж

2. Шо?ан У?лихановты? Сібір кадет корпусына о?у?а т?скен жылы

      А) 1858 ж    ?) 1857 ж   Б) 1835 ж    В) 1847 ж

1. Абай ?ай жылдары ?мір с?рді?

      А) 1845 – 1905 жж     ?) 1844 – 1904 жж

      Б) 1845 – 1904 жж      В) 1836 – 1904 жж

2. Абай орысты? ?ай а?ыныны? шы?армасына арнап ?ле? шы?арады?

      А) Лермонтов            ?) Салтыков – Щедрин

      Б) Толостой               В) Пушкин

Жа?а саба?ты? жоспары:

1. Ыбырайды? ?мірі мен балалы? ша?ы
2. Ыбырай – ?стаз
3. Ыбырай – жазушы
4. Ыбырай – а?ын
5. Ыбырай – аудармашы

  А?артушы,педагог,жазушы,?алым,балалар ?дебиетіні? атасы Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы ?азіргі ?останай обылысыны? Тор?ай жерінде д?ниеге келген.?кесінен жастайынан айырыл?ан Ыбырай атасы Бал?ожа би т?рбиелейді.1857 жылы Орынбор шекаралы? комиссиясы жанында?ы мектепті алтын медальмен бітіреді.М?нда орыс,араб,татар ж?не парсы тілдерін жа?сы ме?геріп шы?ады.

   Мектепті 1857 жылы бітіріп,атасы Бал?ожа биді? хатшысы ретінде тілмашты? ?ызмет ат?арады.1864 жылы Тор?айда ?аза? балаларына арналып ашыл?ан мектепте ?стазды? етеді.

   Сол заманда?ы ?аражатты? жетіспеушілігі,мектеп ?йі,??рал – аспаптарды? жо?ты?ы да оны м??алта алмады.Ол ауыл – ауылды аралап,халы??а білім беретін зиялы мектептерді? арты?шылы?ын т?сіндірді.?зіні? насихатын халы?ты? ж?регіне жеткізе білген о?ан халы? арасынан ?олдау к?рсетушілер табылды.?аржы жинауды? е? алдымен ?зі бастап,атасы Бал?ожаны? еншісіне берген малын сатып,т?скен а?шаны мектеп салу?а ж?мсады.О?у ?йі жетіспеген кезде,о?у – білім іздеген ?аза? балаларын ?з ?йіне жат?ызып о?ыт?ан.

    Сол замнны? е? озы? білім ордалары санал?ан Петербург,?азан ?алаларына барып,орыс а?артушыларыны? е?бектерімен,орыс ?кіметіні? халы??а білім беру ж?йесімен танысты.Солармен таныса отырып,?аза? балаларына арнал?ан о?улы?тар жасаумен айналысты.

   1879 жылы Ыбырай Тор?ай облысында?ы мектептерді? инспекторлы?ына та?айындалды.Осы жылы оны? ал?аш?ы ?аза? тіліндегі о?улы?ы «?аза? хрестомтиясы» Орынбор ?аласында жары? к?рді.Б?л «?аза? хрстоматиясы» о?улы?ына енгізілген ?ле?дер мен ??гімелеріні? т?рбиелік,білімдік ма?ызы зор болды.Мысалы, (Кел,балалар,о?ылы?!), (?нер білім бар ж?рттар) сия?ты о?ырман ?ауымны? ж?регінен шы?ты.Сонымен ?атар «?аза? христоматиясында?ы» бір?атар ?ле?дері ш?кірттерді отаны? с?юге,адамгершілікке,т?лім – т?рбиеге жетелейді.

     Ыбырай ?аза? даласында бірінші болып ?ызыдарды білімге тартты.1887 жылы Ыр?ызда жанында интернаты бар ?ыздар?а арнал?ан мектеп ашты.

     Ыбырай Алтынсарин сонымен ?атар жазушы да.?аза? балаларыны? жас ерекшеліктеріне лайы?тап,т?сінікті етіп ??гімелер жазды.Ол орыс тіліндегі балалар?а арнал?ан к?птеген шы?армаларды ?аза? тіліне же?іл аудара білді.Ыбырай Алтынсарин ?лтымызды? халы? а?арту саласында к?п е?бек етті.Ол 48 жысында ерте ?айтыс болса да,болаша? ?рпа??а т?лім болар мол е?бек ?алдырды.Ыбырай Алтынсаринні? е?бегі ?аза? хал?ыны? м?дени ж?не рухани дамуына,алды??ы ?атарлы озы? м?дениетке жетуге игі ы?пал етті.

І?. «?ле? – с?зді? патшасы,с?з сарасы»

Ыбырай Алтынсаринні? ?ле?дерін айт?ызу.

?. «Тарихи т?л?аны танып біл»

1. Шо?ан У?лиханов

2. Абай ??нанбаев

3. Ыбырай Алтынсарин

?І. «Ойашар» с?йкестендіру

Ыбырай Алтынсарин ?ай жылы д?ниеге келді

3

1887 жыл

Ы.Алтынсарин ?ай жылы мектепті бітіріп,атасы Бал?ожа биді? хатшысы ретінде тілмашты? ?ызмет ат?арды

5

1879 жыл

Ы.Алтынсарин Ыр?ызда жанында интернаты бар ?ыздар?а арнал?ан мектепті ?ай жылы ашты

1

1841 жыл

Ы.Алтынсарин Тор?ай облысында?ы мектептерді? инспекторлы?ына ?ай жылы та?айындалды

2

1864 жылы

Ы.Алтынсарин Тор?айда ?аза? балаларына арнал?ан мектепте ?ай жылы ?стазды? етті

3

1857 жыл

?ІІІ. «Мені? білім де?гейім»

Тест

Ыбырай Алтынсарин ?аза? ?ыздарына арнап мектепті ?ай жерде ашты?

А) Тор?ай  ?) Ыр?ыз  Б) ?останай   В) Семей

Ы.Алтынсаринні? атасы:

А) Оспан    ?) Бал?ожа би  Б) ?айырхан     В) Т?ле би

Ы.Алтынсарин неше жасында ?айтыс болды

А) 48 жасында   ?) 45 жасында Б) 42 жасында   В) 41 жасында

Ы.Алтынсарин ?ай жылы Бал?ожа биді? хатшысы ретінде тілмашты? ?ызмет ат?арды?

А) 1864 ж     ?) 1841 ж     Б) 1857 ж    В) 1879 ж

Толы?тыру тест

А?артушы,педагог,жазушы,?алым,балалар ?дебиетіні? атасы Ыбырай Алтынсарин 1841 ж ?азіргі ?останай облысыны? Тор?ай жерінде д?ниеге келген.

?кесінен жастайынан айырыл?ан Ыбырайды атасы Бал?ожа би т?рбиелейді.1857 жылы Орынбор шекаралы? комиссиясы жанында?ы мектепті алтын медальмен бітіреді.

Мектепті 1857 жылы бітіріп, атасы Бал?ожа биді? хатшысы ретінде тілмашты? ?ызмет ат?арады. 1864 ж Тор?айда ?аза? балаларына арналып ашыл?ан мектепте ?стазды? етеді.

Ыбырай Алтынсарин сонымен ?атар жазушы да. ?аза? балалрынны? жас ерекшеліктеріне  лайы?тап,т?сінікті етіп ??гімелер жазды.

1. Балама тест

1. Ы.Алтынсарин 1841 жылы ?азіргі ?останай облысыны? Тор?ай жерінде д?ниеге келді. (и?)
2. 1864 жылы Орынбор шекаралы? комиссиясы жанында?ы мектепті алтын медальмен бітіреді.  (жо?)
3. 1864 жылы Тор?айда ?аза? балаларына арналып ашыл?ан мектепте ?стазды? етеді (и?)
4. 1887 жылы Ыбырай Тор?ай облысында?ы мектептерді? инспекторлы?ына та?айындалады.   (жо?)

Х. ?йге тапсырма      §37 о?у  Реферат жазу,хронологиялы? д?птер толтыру

ХІ. Ба?алау