Етістіктер

Етістіктер

Етістік

Сыныбы: 6

Саба?ты? та?ырыбы: Етістік

Саба?ты? ма?саты:

1.О?ушыларды етістік ж?не оны? т?рлері туралы ал?ан білімдерін саралай отырып, с?з тудырушы, с?з т?рлендіруші ж?рна?тарын ажырата білуге ?йрету;

2. О?ушыларды? логикалы? ж?не есте са?тау ?абілеттерін дамыта отырып, саба??а ?ызы?ушылы?тарын ояту;

3 . О?ушыларды адамгершілікке, тап?ырлы??а, жауапкершілікке т?рбиелеу;

Саба?ты? т?рі: жа?а саба?

Саба?ты? к?рнекілігі: кесте,интербелсенді та?та, о?улы?, етістікті? т?рлерін ажырату?а тірек с?здер.

Саба?ты? ?діс-т?сілі: т?сіндірмелі, с?ра?-жауап, жатты?у,талдау.

П?наралы? байланыс: орыс тілі, ?зін-?зі тану т.б

Саба?ты? барысы:

І.?йымдастыру кезе?і:

О?ушы назарын саба??а аудару

«Шатты? ше?берін ??ру» О?ушылар ?здеріні? бойында?ы жа?сы ?асиеттерін (етістік с?здерді ?атыстырып) бір-біріне жа?сы тілек тілейді.

Психологиялы? дайынды?:

Білім шы?ын ?рлейміз басып ал?а,

?иынды? жо?, б?геліс жолымызда.

Салтанатпен сап т?зеп, ?н шыр?аймыз,

К?к туымыз желбіреп ?олымызда.

Саба?ымызды бастаймыз.

ІІ.?й тапсырмасын с?рау.

ІІІ. Жа?а саба?ты т?сіндіру:

Адам ?имыл-?рекетті тіршілікті? к?зі ретінде таниды. ?р елді ?лемге танытатын белсенді іс иелері-сол елді? азаматтары. Сендер де ?аза? елін шар тарап?а танытатын болаша? т?л?асы боласы?дар. Мысалы: мектепке ( не істедім) келдім. ?о?ырау (не ?ылды?) со?ылды. Саба? (?айтті?) ая?талды. Осы мысалдарда?ы мен, ?о?ырау, саба? сия?ты затты? ??ымда?ы с?здерді? іс-?рекет ?имылын білдіріп т?р?ан с?здер етістіктер екенін жа?сы білеміз. Енді ережені еске т?сірейік.

Етістік-затты? ?имылын, іс-?рекетін, жай-к?йін білдіретін с?з табы. Етістік не істеді? не істейді?, не істемек? не ?ылды? не ?ылады? ?айтті? ?айтеді?, ?айтпек? т.б с?ра?тар?а жауап береді.

Етістіктер т?л?асына ?арай негізгі, туынды етістік болып екіге б?лінеді. (интербелсенді та?тада)

Негізігі етістік

Туынды етістік

Жек т?рып с?ра??а жауап бере алатын ж?не ?з алдында с?йлем м?шесі бола алатын толы? ма?ыналы етістіктер

Бас?а с?з таптарын с?з тудырушы ж?рна? ар?ылы жасалатын туынды т?бір етістіктер

Кел, бар, бер, ал, т.б

Ой(ы)н+а, шеге+ле,бас+?ар,т.б

Есім с?здерден етістік тудыратын (с?з тудырушы) ж?рна?тар

Етістіктен етістік тудыратын с?з т?рлендіруші ж?рна?тар

–ла,-ле,-да,-де,та,-те

2.-ар,-ер,-р:

3.-?ар,-гер,-?ар,-кер:

4.-ай,-ей,-й:

5.-а,-е:

6.-ы?,-ік

1. Етістік ж?рна?тары:

а)-?ыз,-гіз,-?ыз,-кіз: ал-?ыз

-тыр,-тір-дыр,-дір,-ыр,-ір

-т

-ыс,-іс,-с

-ын,-ін

-ыл,-іл,-л

2.-?ан,-ген,-?ан,-кен

-атын,-етін,-йтін,-+йтын

-ар,-ер,-р

-с,-ма?,-мек,-ба?,-бек-па?,-пек

3.К?семше ж?ра?тары:

-ып,-іп,-п:

-а,-е,-й

-?алы,-гелі,-?алы,-келі:

4,Т?йы? етістік: -у:

Есім с?здерден етістік тудыратын (с?з тудырушы) ж?рна?тар?а мысал келтірі?дер?

Мысалы: бас-та, бел-де...

3 Етістіктен етістік тудыратын с?з т?рлендіруші ж?рна?тар?а мысал келтірі?дер?

Мысалы: Жат-?ыз, ?т-кіз...

І?. О?улы?пен ж?мыс.

1.207- жатты?у. Етістіктерді к?шіріп жазып, т?л?асына ?арай талда?дар.

209-жатты?у. Етістіктерді тауып, т?бір мен ?осымшаны ажыраты?дар.

2.О?ушылар мен та?тада кесте бойынша ж?мыс

210-жатты?у.Т?мендегі етістіктерге с?з т?рлендіруші ж?рна? жал?ау. Интербелсенді та?тада

Амал-?рекет етістіктері

?имыл-?оз?алыс етістіктері

Ба?ыт-ба?дар етістіктері

1-?атар

2-?атар

1-?атар

2-?атар

1-?атар

2-?атар

Босат-

Ки-

К?рес-

Сыз-

Ауна-

Аудар -

Домала-

Секір-

?пер-

Бар-

?кет-

Кел-

Ойлау –с?йлеу етістіктері

К??іл-к?й етістіктері

Бейнелеу- еліктеу етістіктері

1-?атар

2-?атар

1-?атар

2-?атар

1-?атар

2-?атар

Айт-ес-

Кер-

Ки-

С?йле-

Жатта-

Жыла-

К?л-

?ай?ыр-

?уан-

Жар?ыра-

К?ркіре-

Тарсылда-

д?ркіре-

?лестірмелі ?а?аздармен ж?мыс.

?. Жа?а саба?ты бекіту: INSERT кестесі

Білемін

Білдім

Білгім келеді

YI. ?орытындылау «Кім жылдам?» (?ыс?ада тез жауап бері?дер)

1-?атар

2-?атар

Етістік дененіміз не?

?андай с?ра?тар?а жауап береді?

Етістіктер т?л?асына ?арай нешеге б?лінеді?

?андай?

Негізгі етістік дегеніміз не?Мысал

Туынды етістік дегеніміз не? Мысал

Есім с?здерден етістік тудыратын ж?ра?тар

Етістіктен етістік тудыратын ж?ра?тар

Мысал келтірі?дер?

?ІІ.?й тапсырмасын беру.

Етістікке байланысты ережелерді ?айталау

208-жатты?у. Негізгі ж?не туынды етістіктерді тауып жазы?дар. ?ле?ді ?ара с?збен айты?дар.

?ІІІ.Ба?алау.

Ма?саты:1. С?кен Сейфулин білетіндерін жа?а ма?л?маттармен ке?ейте отырып, шы?армаларын т?сініп о?у?а да?дыландыру. 2.О?ушылар?а м?лімет беру. С?здік ?орларын жа?а с?здермен байыту, шы?армашылы? ?абілетін дамыту.

3.О?ушыларды ?з хал?ына, ?лтына, ту?ан жеріне деген с?йіспеншілікке т?рбиелеу.

Т?рі: Жа?а саба?

?дісі: т?сіндіру, ??гімелесу, с?ра?-жауап.

К?рнекілігі: С.С?кен суреттері, о?улы?, т?рлі сызбалар

Саба?ты? барысы:

І.?йымдастыру кезе?і. О?ушылармен амандасып, зейінін саба??а аудару. Психологиялы? даярлы? «Шатты? ше?бері»

І.?й тапсырмасын с?рау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Етістіктер »

Етістік

Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Етістік

Сабақтың мақсаты:

1.Оқушыларды етістік және оның түрлері туралы алған білімдерін саралай отырып, сөз тудырушы, сөз түрлендіруші жұрнақтарын ажырата білуге үйрету;

2. Оқушылардың логикалық және есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып, сабаққа қызығушылықтарын ояту;

3 . Оқушыларды адамгершілікке, тапқырлыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың көрнекілігі: кесте,интербелсенді тақта, оқулық, етістіктің түрлерін ажыратуға тірек сөздер.

Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндірмелі, сұрақ-жауап, жаттығу,талдау.

Пәнаралық байланыс: орыс тілі, өзін-өзі тану т.б

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушы назарын сабаққа аудару

«Шаттық шеңберін құру» Оқушылар өздерінің бойындағы жақсы қасиеттерін (етістік сөздерді қатыстырып) бір-біріне жақсы тілек тілейді.

Психологиялық дайындық:

Білім шыңын өрлейміз басып алға,

Қиындық жоқ, бөгеліс жолымызда.

Салтанатпен сап түзеп, ән шырқаймыз,

Көк туымыз желбіреп қолымызда.

Сабағымызды бастаймыз.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:

Адам қимыл-әрекетті тіршіліктің көзі ретінде таниды. Әр елді әлемге танытатын белсенді іс иелері-сол елдің азаматтары. Сендер де қазақ елін шар тарапқа танытатын болашақ тұлғасы боласыңдар. Мысалы: мектепке ( не істедім) келдім. Қоңырау (не қылды?) соғылды. Сабақ (қайтті?) аяқталды. Осы мысалдардағы мен, қоңырау, сабақ сияқты заттық ұғымдағы сөздердің іс-әрекет қимылын білдіріп тұрған сөздер етістіктер екенін жақсы білеміз. Енді ережені еске түсірейік.

Етістік-заттың қимылын, іс-әрекетін, жай-күйін білдіретін сөз табы. Етістік не істеді? не істейді?, не істемек? не қылды? не қылады? қайтті? қайтеді?, қайтпек? т.б сұрақтарға жауап береді.

Етістіктер тұлғасына қарай негізгі, туынды етістік болып екіге бөлінеді. (интербелсенді тақтада)

Негізігі етістік	Туынды етістік
Жек тұрып сұраққа жауап бере алатын және өз алдында сөйлем мүшесі бола алатын толық мағыналы етістіктер	Басқа сөз таптарын сөз тудырушы жұрнақ арқылы жасалатын туынды түбір етістіктер
Кел, бар, бер, ал, т.б	Ой(ы)н+а, шеге+ле,бас+қар,т.б

Есім сөздерден етістік тудыратын (сөз тудырушы) жұрнақтар

Етістіктен етістік тудыратын сөз түрлендіруші жұрнақтар

–ла,-ле,-да,-де,та,-те

2.-ар,-ер,-р:

3.-ғар,-гер,-қар,-кер:

4.-ай,-ей,-й:

5.-а,-е:

6.-ық,-ік

1. Етістік жұрнақтары:

а)-ғыз,-гіз,-қыз,-кіз: ал-ғыз

-тыр,-тір-дыр,-дір,-ыр,-ір

-т

-ыс,-іс,-с

-ын,-ін

-ыл,-іл,-л

2.-ған,-ген,-қан,-кен

-атын,-етін,-йтін,-+йтын

-ар,-ер,-р

-с,-мақ,-мек,-бақ,-бек-пақ,-пек

3.Көсемше жұрақтары:

-ып,-іп,-п:

-а,-е,-й

-ғалы,-гелі,-қалы,-келі:

4,Тұйық етістік: -у:

Есім сөздерден етістік тудыратын (сөз тудырушы) жұрнақтарға мысал келтіріңдер?

Мысалы: бас-та, бел-де.............

3 Етістіктен етістік тудыратын сөз түрлендіруші жұрнақтарға мысал келтіріңдер?

Мысалы: Жат-қыз, өт-кіз.............

ІҮ. Оқулықпен жұмыс.

1.207- жаттығу. Етістіктерді көшіріп жазып, тұлғасына қарай талдаңдар.

209-жаттығу. Етістіктерді тауып, түбір мен қосымшаны ажыратыңдар.

2.Оқушылар мен тақтада кесте бойынша жұмыс

210-жаттығу.Төмендегі етістіктерге сөз түрлендіруші жұрнақ жалғау. Интербелсенді тақтада

Амал-әрекет етістіктері

Қимыл-қозғалыс етістіктері

Бағыт-бағдар етістіктері

1-қатар

2-қатар

1-қатар

2-қатар

1-қатар

2-қатар

Босат-

Ки-

Күрес-

Сыз-

Ауна-

Аудар -

Домала-

Секір-

Әпер-

Бар-

Әкет-

Кел-

Ойлау –сөйлеу етістіктері

Көңіл-күй етістіктері

Бейнелеу- еліктеу етістіктері

1-қатар

2-қатар

1-қатар

2-қатар

1-қатар

2-қатар

Айт-ес-

Кер-

Ки-

Сөйле-

Жатта-

Жыла-

Күл-

Қайғыр-

Қуан--

Жарқыра-

Күркіре-

Тарсылда-

дүркіре-

Үлестірмелі қағаздармен жұмыс.

Ү. Жаңа сабақты бекіту: INSERT кестесі

Білемін

Білдім

Білгім келеді

YI. Қорытындылау «Кім жылдам?» (Қысқада тез жауап беріңдер)

1-қатар	2-қатар
Етістік дененіміз не?	Қандай сұрақтарға жауап береді?
Етістіктер тұлғасына қарай нешеге бөлінеді?	Қандай?
Негізгі етістік дегеніміз не?Мысал	Туынды етістік дегеніміз не? Мысал
Есім сөздерден етістік тудыратын жұрақтар	Етістіктен етістік тудыратын жұрақтар
Мысал келтіріңдер?	Мысал келтіріңдер?

ҮІІ.Үй тапсырмасын беру.

Етістікке байланысты ережелерді қайталау

208-жаттығу. Негізгі және туынды етістіктерді тауып жазыңдар. Өлеңді қара сөзбен айтыңдар.

ҮІІІ.Бағалау.

Мақсаты:1. Сәкен Сейфулин білетіндерін жаңа мағлұматтармен кеңейте отырып, шығармаларын түсініп оқуға дағдыландыру. 2.Оқушыларға мәлімет беру. Сөздік қорларын жаңа сөздермен байыту, шығармашылық қабілетін дамыту.

3.Оқушыларды өз халқына, ұлтына, туған жеріне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Түрі: Жаңа сабақ

Әдісі: түсіндіру, әңгімелесу, сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: С.Сәкен суреттері, оқулық, түрлі сызбалар

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, зейінін сабаққа аудару. Психологиялық даярлық «Шаттық шеңбері»

І.Үй тапсырмасын сұрау.