Саба?ты? та?ырыбы: Портрет 5-сынып
(адамды бейнелеу)
Ма?саты:
Білімділік: портрет ж?не оны? т?рлерімен таныстыруды жал?астыру, портрет салуда?ы графикалы? да?дылар мен біліктерді ?алыптастыру;
Дамытушылы?: назар аудару ж?не ба?ыла?ышты?ты дамыту; ?орша?ан орта?а эстетикалы? ?арым - ?атынасын ?алыптастыру;
Т?рбиелік: ?орша?ан шынды? пен ?нерге эстетикалы? ?арым - ?атынасты? ж?не шы?армашылы? м?дениетіні? ?алыптасуына ы?пал ету;
Саба? т?рі: д?ст?рлі, жа?а саба?
Саба? ?дісі: ?арап салу, ма?л?мат беру, с?ра? - жауап, дидактикалы? ойын, аралас т?сіл
П?наралы? байланыс: математика, ?зін ?зі тану, сызу
Саба?ты? к?рнекілігі:
М??алім ?шін: к?рнекіліктер - адамдарды? фотосуреттері, слайд, портрет к?шірмелері; «портрет салу» кестесі, дидактикалы? материалдар
Саба? барысы:
І. ?йымдастыру. ?ткен саба?ты еске т?сіру ?шін ?айталау с?ра?тарын ?ою.
1) Зергер ?нері – бейнелеу ?неріні? ?ай т?ріне жатады.?
2) Зергерлік б?йымдар ?ай жерде ?олданылады?
3) Зергерлік б?йымдарды жасайтын адамды не деп атайды?
ІІ. Жа?а саба?. О?ушылар білімін еске т?сіру, «портрет» ??ымын ж?йелеу.
Портрет – б?л адамды бейнелеу. Портретте адамны? ?зына бойы, отыр?ан ?алпы немесе бет - пішіні ?ана бейнеленуі м?мкін. Осы к?ріністі? б?рі - портрет деп аталады. Я?ни, жо?арыда айтыл?ан портрет, орындалу т?сіліне ?арай 2 т?рге б?лінеді. Бір т?л?алы портрет ж?не к?п т?л?алы портрет.
Портрет кескін к?леміне ?арай - бас(иы?тан жо?ары), кеуде, белге дейін, тізеге дейін, бойды т?тас ?амтитын портрет деген т?рлерге б?лінеді.
Б?л жанр бас?а жанрлардан б?рын пайда болды. Ежелгі Египет, Рим м?сіндік, мозайкалы? портреттерінен бастау алады.
Портреттік кескіндер жанр бойынша да б?лінеді: мифологиялы? – ертегілік ж?не мифологиялы? кейіпкерлерді? кескіні, отбасылы? портрет – отбасы м?шелеріні? бейнесі, жанрлы? портрет – портретте бейнелеушіні белгілі бір образда (мысалы, актрисаны? портреті немесе шахтерді? портретін ж?не т. б.) беру, автпортрет – суретшіні? ?зін - ?зі бейнелеуі.
Адамды жай ?ана бейнелеп ?оймай, оны айнытпай беру о?ай шаруа емес. Портретте бейнеленгелі отыр?ан адамны? мінез - ??л?ын к?рсетіп, т?л?алы? ерекшелігін беру ма?ызды.
Адамны? мінез - ??л?ын ашып беру ?шін оны? ішкі к??іл к?йін д?рыс к?рсету керек. Денені? ?имыл - ?оз?алысы немесе т?р?ы, бет ерекшеліктер ар?ылы адамдарды? ішкі жан д?ниесі мен арманын берумен ?атар, ?з ойын ж?не бейнеленген адам?а деген к?з?арасын беруге тырысады.
?аза? халы? суретшісі ?. ?астеевтен бастап, б?гінгі жас суретшілерге дейінгі ?аза?стан ?ыл?алам шеберлері портрет жанрында да ?зіндік ?олта?басымен к?зге т?седі.
Атап айтса?, ана с?ті мен ?лтты? д?ст?рін бойына сі?ірген ?лы суретші ?. ?астеев ана образын ерекше сомда?ан. Келбеттік бейнеде ана н?ры ажарлана т?седі. Алыс?а ?адал?ан к?з жанарынан тере? философиялы? ойды бай?ау?а болады. Бояу ?ндестігімен бедерленген бет ?лпеттеріндегі ?жімдері ?мір жолын баяндап т?р?андай. К?мкерілген жаулы?ты? аясында т?л?асына жарасымды а? кимешек адал ж?рек, д??гелек ж?зді, ?ой к?зді ананы? келбетін ажарландыра т?седі. Иы?ына жамыл?ан к?кшіл - к?лгін т?сті орамалы мен жасыл т?сті шапаны дене бітіміне жарасып т?р.
Б?л - бір т?л?алы? композициялы? ??рылымынан т?ратын ?ондыр?ы портрет, ?аза?стан бейнелеу ?нері ?орынан айыры?ша орын ал?ан к?ркем туынды.
Портретті салу жолдары:
1. Бет кескінін до?алдау етіп саламыз, сосын оны к?мекші сызы?тар ар?ылы тігінен (симметрия осьімен) те?дей екі б?лікке б?леміз. Барлы? к?мекші сызы?тар о?ай ?шірілу ?шін жай ?арындашпен жай басып, жі?ішке етіп сызу ар?ылы салынатынын т?сіндіру.
2. Сосын бас пішінін к?мекші сызы?тармен к?лдене?інен ?зара шамалас ?ш б?лікке б?леміз. До?алдау етіп сызыл?ан бас пішініні? жо?ар?ы б?лігі - ма?дай, орта??ы б?лігінде м?рын мен к?з, ??ла?, т?менгі жа?ына ауыз бен иек т?сіріледі.
3. Шашты салу кезінде шаш ?ою ?лгісіні? де ?зіндік к?лемі мен пішіні болатыны ескерілу керек.
4. Мойын мен иы?ты бейнелеуді ая?тап, киімін саламыз.
5. Портрет бояуын т?сіреміз.
Саба?ты бекіту. 1. Портрет нені бейнелейді?
2. Портретті? ?андай т?рлерін ?ттік?
3. Осы та?ырып бойынша саба? ?ызы?ты болды ма?
?орытынды: О?ушыларды ба?алау.
?йге тапсырма Адамны? к??іл - к?йін білдіретін бет пішіндер суреттерін салу.
