Ою-өрнек және оның түрлері

«І.Есенберлин атындағы жалпы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің бейнелеу өнері және сызу, технология пәнінің мұғалімі Абдикова Махфуза Темірханқызының ІІІ – базалық деңгей «Жеке тұлғаның функционалдық сауаттылығын жетілдірудегі диалогтік оқытудың мүмкіндіктері» атты облыстық әдістемелік семинарына Оңтүстік Қазақстан облысы Ордабасы ауданы «Ордабасы ауданының білім бөлімі мемлекеттік мекемесі Батыр ата аулындағы «І.Есенберлин атындағы жалпы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінде Қараспан аймағының модераторымен бірлескен «Өрлеу БАҰО» АҚ филиалы ОҚО бойынша ПҚБАИ ұйымдастыруымен және Республикалық «Өрлеу Білім-Ғылым Технология» www.orleu.kz порталының ақпараттық қолдауымен өткізілген семинарда 6-сыныптың қатысуымен өткен «Ою-өрнек және оның түрлері» атты сабаққа жасаған рефлексивті есебі.

2015 - 2016 оқу жылында 23-ақпан 2016 жылы «Жеке тұлғаның функционалдық сауаттылығын жетілдірудегі диалогтік оқытудың мүмкіндіктері» атты облыстық әдістемелік семинарына Оңтүстік Қазақстан облысы Ордабасы ауданы «Ордабасы ауданының білім бөлімі мемлекеттік мекемесі Батыр ата аулындағы «І.Есенберлин атындағы жалпы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінде Қараспан аймағының модераторымен бірлескен «Өрлеу БАҰО» АҚ филиалы ОҚО бойынша ПҚБАИ ұйымдастыруымен және Республикалық «Өрлеу Білім-Ғылым Технология» www.orleu.kz порталының ақпараттық қолдауымен өткізілген семинарда 6-сыныптың қатысуымен өткен «Ою-өрнек және оның түрлері» атты сабақ өттім.

Семинар уақыты 6-сынып ұзақ мерзімді жоспардың сәндік-қолданбалы тарауының алғашқы тақырыбы «Ою-өрнек және оның түрлері» тақырыбына сәйкес келді. 6-сыныпта жалпы жиырма оқушы бар.

Жоғарына аталған тақырып бойынша қысқа мерзімді сабақ жоспары жоспарға сай жасалып, мектеп директоры Н.Сембек тексеріп, бекітілді.

Сабақтың мақсаты: Ою-өрнек, оның түрлері туралы мағлұмат алады, ою-өрнекті өрнектеп бейнелеуге бейімделеді.

Т а б ы с к р и т е р и і: Ою-өрнек, оның түрлері туралы білді, ою-өрнекті өрнектеп бейнелей алды.

1. Оюдың бейнесін жобалап бейнелей алды.

2. Ою-өрнек туралы білді, оюдың бейнесін нақышына келтіріп орындады.

3. Ою-өрнек туралы білді, ою-өрнектің бейнесін нақышына келтіріп

орындады.

Балаларды түрлі- түсті қызыл, сары, алқызыл, көк түсті ортасына төрт түрлі оюлар жабыстырылған гүлдерді ұсынып, оқушылар өздері таңтап қызыл түсті гүлдер 1-топқа, сары түсті гүлдер 2-топқа, алқызыл түсті гүлдер 3-топқа, көк түсті гүлдер 4-топқа бөлініп отырды. Сабақ жоспар бойынша өткенді қайталау мақсатында «Моншақ тізу» әдісін орындауға нұсқау жасап, орындалу ережесі мен бағалау критерийін ескерттім. Моншақ тізу әдісі түрлі-түсті өнер түрлері мен жанрлары, бейнелеу өнері құралдарының суреттері мен жанр аттары мен өнер, құралдарының аттары жазылған кеспе қағаздар салынған кеспе қағаздар әр топқа бес сурет және бес ереже аттары жазылған араластырылып конвертке салып төрт топқа үлестірілді. Әр топ өздеріне берілген конвертті ашып ішіндегі суреттерді рет –ретімен қойып, араласып жатқан ереже аттары жазылған кеспе қағаздардың ішінен суреттердегі бейненің ережесен тауып жіпке тізбектеп өзкізу арқылы орындады.Осы орайда (МАН 39 бет). Ғылыми зерттеу нәтижелері сабақта диалогтің маңызды рөл атқаратынын көрсетті. Мерсер мен Литлтон (2007) өз еңбектерінде диалог сабақта оқушылардың қызығушылығын арттыру мен қатар, олардың білім деңнейінің өсуіне үлес қосатындығын атап көрсетеді. Выготскийдің оқыту моделі оқушы диалог құру нәтижесінде білім алады деп жорамалдайды. Моншақ тізу әдісінде сұрқ қою. Сыныпта сұрақ қоюдың үлгісі «бастама-жауап-кейінгі әрекет» (БЖӘ) нысаны бойынша, бұл модель әңгімеге сыныпта бастам жасайтын және де оны бақылап отыратын адам мұғалім болатын жағдайларды көрсетеді.(Мерсер 1995).Оқушылардың білім алуын қолдау үшін сұрақ қоюдың түрткі болу, сынақтан өткізу және қайта бағыттау техникалары көрініс тапты. Бағалау критерийі бойынша әр оқушы бір-бір суретті қорғайды. Қорғау барысында суреттің анықтамасын жобалап айтса сары акция, суреттердегі өнер түрінің анықтамасын толықтырып өнер түрін, онымен айналысатын суретшіні кім деп атайтынын, ол өнер түрінде қандай құрал-жабдықтар керек екендініге дейін айтылса өте жақсы жасыл акция арқылы бағаланды. «Моншақ тізу» әдісі «Білім биржасы» акциалары арқылы жасыл акция - өте жақсы,

сары акция – жақсы.

қызыл акция – қанағаттанарлық деген бағаланды.

Моншақ тізу

Жаңа тақырыпты ашу «Мозаика» құрастыру арқылы жүзеге асырылды.

Әр топқа конверттер таратылды баллар онда араласып жатқан сурет қиындыларын құрастырып орындады.

-Ал балалар ненің суреті құрастырылды?

Мұғалім әр топтан жеке-жеке ненің суреті бейнеленгендігі туралы сұрап шығады. 1-топта қоржын,

2-топта зергерлік әшекей бұйымдары,

3-топта кілем,

4-топта торсық бейнесі құрастырылды.

-Бұл бұйымдарды қалай атаймыз?

-Сәндік-қолданьалы өнер бұйымдары.

-Бұйымдар немен әшекейленіп, безендірілген?

-Оюлармен?

-Ендеше бүгінгі жаңа сабағымыздаң тақырыбы: Ою-өрнек және оның түрлері деп аталады балалар.- деп сабақтың мақсаты мен нәтижесін таныстырып өттім.

Жаңа тақырыпты «Бортты журнал» әдісі арқылы танысты. Бұл әдіс бойынша әр топқа «»Жүк журналдары» үлестірілді.

Жүк журналы

Жаңа тақырып бойынша бүнінгі сабаққа дейін не білетінін болжам бөлігін топ болып толтырады.

Ал жаңа ақпаратты слайд арқылы балаларға таныстырдым.

Ою-өрнек – бөліктері бірдей қашықтықта қайталанып
орналасқан симметриялық өрнек.

• Симметрия- тепе-теңдік үйлесім.

• Асимметрия- екі нәрсенің бірін-бірі қайталамауындағы үйлесімділік.

• Композиция- латын тілінен шыққан, құрастыру, үйлестіру деген мағына береді.

Ғани Иляевқа -100 жыл

1916 жылы Ташкент қаласында дүниеге келген.

СССР суретшілер одағының мүшесі.

Ұлы Отан соғысының ардагері.

• 1928ж. – Көркем сурет училищесін бітірді.
  1941-1944 ж.ж. – Ұлы Отан соғысына қатысып, «За баевые заслуги», «За
  победу над Германией» медалімен, орденмен марапатталады.
  1945-1957ж.ж. – Қазақ Бейнелеу өнерін Шымкентте ұйымдастырады.
  1957ж.- СССР суретшілер одағына мүшелікке Қаз ССР халық суретшісі
  Ә.Қастеевтің ұсынуымен өтті.
  1958ж. – Мәскеуде жеке шығармашылық көрмесін ұйымдастырады. СССР
  Мәдениет Министерствосы 40 жұмысын сатып алады.
  1962ж.-Шымкент қаласында жеке көрмесін өткізеді.
  1964ж.-Алматы қаласында жеке көрмесін Ұйымдастырады.
  1965ж.- Шымкент қаласында көрсем сурет мекткбінің ашылуына себепкер болады.
  1970ж.- Шымкентте жеке көрмесін ұйымдастырады.
  1970-1984ж.ж. – Алматы қаласында шығармашылық жеке көрмесін ұйымдастырады.
  1984ж.- Қазақтелефильм режис. Р.Альпиев Ғ.Иляев шығармашылығы туралы деректі фильм түсірді.
  1986ж.- Қ.Мұқажановтың басқаруымен «Өнер» баспасынан «Ғани Иляев» альбомы басып шығарылды.
  1992ж.- Өзі тұрған көшені Ғ.Иляев атымен талу ұсынылды.
  2011ж.- Ғ.Иляевтің ескерткіші (бюст) орнатылады.

Жаңа ақпаратты алып болған соң жүк журналының оң жақ бөлігін топ болып ақылдасып толтырады, қорғайды. Выготский когнитивті дамудың, оқушылар өздерінің «Жақын арадағы даму аймағында» (ЖАДА) жұмыс істесе, жақсаратындығын атап көрсеткен. ЖАДА оқушы дамытатын дағды мен қабілеттер, өз бетімен жасай алмайтын тапсырмалар көлемін айқындайды деген пікіріне қатысты. Топтық бағалау бесбармақ әдісі арқылы бағаланды.

Бүгінгі жаңа тақырып бойынша тапсырманы сиқырлы сандықшадан әр топтың топ басшылары алады. Сиқырлы сандықша төрт топқа төрт түрлі тапсырма кеспе қағаздарға жазылған. 1-топ өсімдік тектес ою, 2-топ ғарыш тектес ою, 3-топ геометриялық ою, 4-топ жануар тектес ою бейнесін нақышына келтіріп бейнелеу тапсырылады.Жеке жұмыс барысында сақталуы тиіс критериймен таныстырдым.

-дұрыс үйлестіру

-композициялық шешімін анықтау

-тепе-теңдікті сақтау

-түстік үйлесімділігін табу

Жеке жұмыс барысында тиімділік компоненті (Бандура 2001). Пішімдеу – «Жанама тәжірибе» «Олардың қолынан келген нәрсе менің де қолымнан келеді» мен «Әлеуметтік сенім» Әлеуметтік сенімдер ынталандырумен / құптамаумен байланысты деген пікірі көрініс тапты.

Балалар берілген уақыт ішінде төрт топ өздеріне берілген жұмыстарын галереяға іледі де бес балдық жүйе бойынша көрмеде салыстырып бағаларын алды. Оқушының өзін-өзі бағалауын дамыту «Қара жәшік» ішіндегі жұмыс.

Жаңа тақырыпты пысықтау төрт топқа төрт түрлі әдіс арқылы пысықтадық.

1-топқа «Үй салу» әдісі,

2-топқа «Домино» әдісі,

3-топқа «Шеңберлі сұрақтар» әдісі,

4-топқа «Жалғасын тап» әдісі арқылы орындауға тапсырма беріліп, флипчарттар мен түрлі-түсті кеспе қағаздар салынған конверттер үлестірілді.

Домино әдісі Шеңберлі сұрақтар

Жалғасын тап Үй салу