Саба?ты? та?ырыбы: 1837-1847 жылдарда?ы Кенесары ?асым?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс
Саба? ма?саты: Білімділік: О?улы?тан тыс ?осымша тарихи шы?армалар, тарихи ??жаттар мен деректерден ?лт-азатты? ?оз?алысты? ал?ы шарттарын, сипатын, ерекшелігін, ма?сатын ашып к?рсете отырып, Кенесары ?асым?лы ?зі батыр, ?зі хан, ?зі к?сем, ?зі дипломат хал?ыны? бостанды?ы мен т?уелсіздігі ?шін к?рескен мемлекет ?айраткері екендігін, “?лт-азатты? ?оз?алыс”, “т?уелсіздік” ??ымын ?алыптастыру, жан-жа?ты талдай білуге баулу.
Дамытушылы?: 1837–1847 жылдары Кенесары баста?ан ?лт-азатты? ?оз?алыс та?ырыбын ?ортындылай келіп, т?йіткілдерді с?ра??а жауап беру барысында о?ушыларды ?леуметтік – экономикалы? ж?не саяси дамуды? тарихи ??былыстарды? к?рделі кешендері талдай білуге ж?не оларды? арасында?ы байланыстарды ай?ындай білуге, идеологиялы? ??былыстарды? тапты? м?нін аша білуге баулу.
Т?рбиелік: Хал?ыны? бостанды?ы мен т?уелсіздігі ?шін к?рескен Кенесарыдай батырды? ерлігін д?ріптей отырып, о?ушыларды? ?лтты? сана – сезімін жеріне, еліне деген с?йіспеншілігін арттыру, патриотты? т?рбие беру, ?з к?з?арасын д?лелдей алатын ?о?амны? саяси дамуын т?сінетін, демократикалы? ?о?амны? м?шесін т?рбиелеу.
Саба?ты? ?дісі: ізденіс, зерттеу, пікір - талас, с?ра? - жауап, ??гімелесу, м?тінмен ж?мыс, топтармен ж?мыс.
Саба?ты? к?рнекілігі:
1. Кенесарыны? суреті.
2. 1836 - 1837 жж. К. ?асым?лы баста?ан к?теріліс карта.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?
Саба?ты? ?дісі: Т?сіндіру, салыстырмалы сараптау, талдау.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і:
О?ушылармен с?лемдесу, т?гелдеу, топ?а б?лу
ІІ. Негізгі б?лім: Жа?а саба?
Жа?а саба?ты ма?ынасын ашу
Саясатшы, м?мілегер, батыр, ?лт – азатты? ?оз?алысыны? ?олбасшысы, Абылай ханны? ісін жал?астырушы, е? со??ы хан.
Б?гінгі саба?ты? та?ырыбы: 1837-1847 жылдарда?ы Кенесары ?асым?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс.
ІІІ. Мотивация (Ой ?оз?ау).
О?ушылар?а проблемалы? с?ра? ?ойылады: К?терілісті «шо?ты?ы биік к?теріліс» деп атау?а болама?
Б?гінгі саба?ымызда 1837-1847жж аралы?ында?ы к?терілісті? болу себебін, несебепті же?іліске ?шыра?анын Кенесарыны? басшылы?ымен ?рбіген осы к?терілісті? ?аншалы?ты ма?ызды бол?анына то?таламыз.
Кенесары ?асым?лы / 1802-1847/ - ?аза?ты? со??ы ханы, ?лт азатты? к?терілісті? ата?ты басшысы. Ар?ы атасы Шы??ысханны? Жошы деген баласынан тара?ан, ?аза?ты? да??ты ханы Абылайды? немересі. Абылай ?алма?ты? Хочу мерген нояныны? ?ызы Топыштан ?асым с?лтанды к?реді. ?асым с?лтанны? баласы Кенесары ?аза? хал?ыны? батыры, ерж?рек ханы атанды. Ол Абылай атасына ?атты еліктеген, ата жолын ?стан?ан. Жауж?рек батыр «Абылай атам ?оныс еткен жерлер ?шін к?ресемін» деп м?лімдеген.К?кшетау ??іріні? тумасы халы? бостанды?ы, азатты?ы, тынышты?ы ?шін к?рескен. Оны? ?лы ма?сатын ?олда?ан халы? оны «Хан Кене» деп ата?ан.
І топ. «?лт санасын оят?ан ?лы т?л?а» деп Кенесары ?асым?лы жайлы сіздер ?андай ма?л?маттар бере аласыздар?
ІІ топ. Патша ?кіметіні? Орта ж?зде ж?ргізген реформаларына наразылы?ы. ?оз?алысты? ал?ышарттары
ІІІ топ.Тарихтан та?ылым (?алымдарды? ой тол?аулары)
Просмотр содержимого документа
«план урока по истории»
Алматы облысы
Балқаш ауданы
Бақбақты ауылы
«№1 Жамбыл атындағы орта мектебі» МКМ
Тарих пәнінің мұғалімі
Алин Аскар Жаукашович
Сыныбы: 11 сынып Пәні: Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: 1837-1847 жылдардағы Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс
Сабақ мақсаты: Білімділік: Оқулықтан тыс қосымша тарихи шығармалар, тарихи құжаттар мен деректерден ұлт-азаттық қозғалыстың алғы шарттарын, сипатын, ерекшелігін, мақсатын ашып көрсете отырып, Кенесары Қасымұлы өзі батыр, өзі хан, өзі көсем, өзі дипломат халқының бостандығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен мемлекет қайраткері екендігін, “ұлт-азаттық қозғалыс”, “тәуелсіздік” ұғымын қалыптастыру, жан-жақты талдай білуге баулу.
Дамытушылық: 1837–1847 жылдары Кенесары бастаған ұлт-азаттық қозғалыс тақырыбын қортындылай келіп, түйіткілдерді сұраққа жауап беру барысында оқушыларды әлеуметтік – экономикалық және саяси дамудың тарихи құбылыстардың күрделі кешендері талдай білуге және олардың арасындағы байланыстарды айқындай білуге, идеологиялық құбылыстардың таптық мәнін аша білуге баулу.
Тәрбиелік: Халқының бостандығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен Кенесарыдай батырдың ерлігін дәріптей отырып, оқушылардың ұлттық сана – сезімін жеріне, еліне деген сүйіспеншілігін арттыру, патриоттық тәрбие беру, өз көзқарасын дәлелдей алатын қоғамның саяси дамуын түсінетін, демократикалық қоғамның мүшесін тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: ізденіс, зерттеу, пікір - талас, сұрақ - жауап, әңгімелесу, мәтінмен жұмыс, топтармен жұмыс. Сабақтың көрнекілігі: 1. Кенесарының суреті. 2. 1836 - 1837 жж. К. Қасымұлы бастаған көтеріліс карта. Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: Түсіндіру, салыстырмалы сараптау, талдау.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, топқа бөлу
ІІ. Негізгі бөлім: Жаңа сабақ
Жаңа сабақты мағынасын ашу
Саясатшы, мәмілегер, батыр, ұлт – азаттық қозғалысының қолбасшысы, Абылай ханның ісін жалғастырушы, ең соңғы хан.
Бүгінгі сабақтың тақырыбы: 1837-1847 жылдардағы Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс.
ІІІ. Мотивация (Ой қозғау).
Оқушыларға проблемалық сұрақ қойылады: Көтерілісті «шоқтығы биік көтеріліс» деп атауға болама?
( оқушылардың ауызша жауаптары тыңдалады және сабақтың соңында бұл сұраққа қайтып келетініміз ескертіледі.)
Жаңа сабақ түсіндіру /мұғалім/
Бүгінгі сабағымызда 1837-1847жж аралығындағы көтерілістің болу себебін, несебепті жеңіліске ұшырағанын Кенесарының басшылығымен өрбіген осы көтерілістің қаншалықты маңызды болғанына тоқталамыз .
Кенесары Қасымұлы / 1802-1847/ - Қазақтың соңғы ханы, ұлт азаттық көтерілістің атақты басшысы. Арғы атасы Шыңғысханның Жошы деген баласынан тараған, Қазақтың даңқты ханы Абылайдың немересі. Абылай қалмақтың Хочу мерген ноянының қызы Топыштан Қасым сұлтанды көреді. Қасым сұлтанның баласы Кенесары қазақ халқының батыры, ержүрек ханы атанды. Ол Абылай атасына қатты еліктеген, ата жолын ұстанған. Жаужүрек батыр «Абылай атам қоныс еткен жерлер үшін күресемін» деп мәлімдеген.Көкшетау өңірінің тумасы халық бостандығы, азаттығы, тыныштығы үшін күрескен. Оның ұлы мақсатын қолдаған халық оны «Хан Кене» деп атаған.
Көтерілістің себептері,мақсаты және қозғаушы күштері
XIX ғасырдың 20 — 30-жылдарында отаршыл өкімет билігі мен қазақ халқының арасындағы қарым-қатынас елеулі түрде шиеленісе түсті.
1 тапсырма «Білгір болсан шешіп көр, тапқыр болсан тауып көр»
І топ. Тарихшылар
ІІ топ. Зерттеушілер
ІІІ топ. Ақиқат
ІҮ топ. Әдебиетшілер
2 тапсырма Шығармашылық жұмыс
І топ. Тарихи жылдар (1837-1847 жж)
ІІ топ. Сәйкестендіру
ІІІ топ.Хронологиялық кесте
ІҮ топ.Картамен жұмыс /Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс (1837-1847жж)
Сәйкестендіру
Даталар
Оқиғалар
1842ж
1842ж- 1843 ж
27 маусымда
1843 ж тамызда
1844ж. шілденің
20-21;
1844ж. аяғы;
1845жжазында
Орынбор генерал – губернаторы Обручев әскері жіберілді.
Сібірден Сотников тобы аттанды.
І Николай Старшина Лебедевтің 300 казактан тұратын тобын жіберуге келісім берді.
Сұлтан Жантөреұлы, Айшуақұлы, полковник Герн, Бизанов бастаған 5 мыңдық топ ұйымдастырылды.
Көтерілісшілер сұлтан Жантөреұлының тобын қоршап, 44 сұлтанды
мерт қылды.
Кенесарыға қарсы күресте дәрменсіздігі үшін войсковолық старшина Леведев Орынборға шақырылып, сотқа берілді.
Ырғыз, Торғай өзендері бойында бекіністер салынды.
Хронологиялық кесте жасау:
Даталар
Оқиғалар
1837ж, қараша;
1838ж, 26 мамырда;
1838ж, күзінен;
1841ж, тамыз;
1845ж.қазан, қарашада
1847ж, сәуірде
1847ж,
Картамен жұмыс /Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс (1837-1847жж)
3 тапсырма «Білгеніңе сенбе, біліміңе сен» Постер
І топ. «Ұлт санасын оятқан ұлы тұлға» деп Кенесары Қасымұлы жайлы сіздер қандай мағлұматтар бере аласыздар? ІІ топ. Патша өкіметінің Орта жүзде жүргізген реформаларына наразылығы. Қозғалыстың алғышарттары
ІІІ топ.Тарихтан тағылым (Ғалымдардың ой толғаулары)
1.“Кенесары” Абылай ханның ісін жалғастырушы ұлттық батыр тұлғаны ата.
2. «Кенесары» поэмасы кім жазды
3. Кенесары көтерілісін қолдаған рулар.
4. Сотников Кенесарыға қарсы қай жылы шабуыл жасады.
5. Кенесары тобы Ұлы жүзге қай жақтан келді?
6. Көкшетау өңірінен көтеріліске қатысқан ханым.
7. 1845жылы Кенесары Сарыарқадан қайда бет алды
8. Патша үкіметі отарлауды жалғастыру үшін, қай өзендердің бойына бекіністер салды?
VІ. Қорытындылау
«Мемлекетімізді қалпына келтіріп, отандастарын азаттық жолына бастап, тәуелсіз ел мұратын көздеген өз дәуірінің сұңғыла саясаткері, көрнекті қайраткер және мәмілегер, дарынды әскербасы кенесары, бір жағынан, Ресейдің отаршылдығы, екінші жағынан, Қоқан мен Бұхар хандықтарының қолында быт-шыт болып кеткен қазақтың басын біріктіруге ұмтылған». Рефлексия: Бүгінгі сабақта қандай мәлімет алдын? ……………………………………………………………. Сіз үшін сабақта ең негізгі болған сәті? ……………………………………………………………
Сіз үшін не қиын және түсініксіз болды? ……………………………………………………………..
