Просмотр содержимого документа
«Қазақ халқының қалыптасуының соңғы кезеңі»
Садвакасова Б.Ж.
7 – сынып
Қазақстан тарихы
Психологиялық дайындық
Үй тапсырмасы
Топтағы тәртіп ережелері
1. Топ басшысын тыңдау
2. Топтағы оқушылармен бірігіп жұмыс істеу.
3. Әркім өзіне берілген жұмысты тиянақты аяқтау
4.Қарсылас топты тыңдай білу.
5. Өз ойымызды ашық айту, еркін жеткізу.
6. Топ жұмысына белсене араласу.
5. Жұмысыңызды ұқыпты, тиянақты орындауға тырысыңыз.
6. Өзіңіздің және достарыңыздың жұмысын бағалап үйрену.
Қазақ халқының қалыптасуының соңғы кезеңі.
Сабақтың мақсаты
Қазақ халқының қалыптасуы, «Қазақ» «Алаш» «Жүз»атауының шығу тарихы туралы айта алады, тарихи оқиғаның маңыздылығына баға береді.
І кезең «Қызығушылығын ояту.»
1 «Ассоцациялар» стратегиясы .
Қазақ
Тілі бар
Жері бар
Елі бар
Қазақ
Халқы бар
Діні бар
Ұлты бар
Рәміздері бар
Халық дегеніміз не?
Этнос (Халық) деп – өз тілі, қалыптасқан мәдениеті, өзіндік ұлттық мінез – құлқы бар және тұрақты бір аумақта өмір сүретін халықты, ұлтты атайды.
ІІ кезең «Мағынаны түсіну»
Саба қтың тақырыбы: Қазақ халқының қалыптасуының соңғы кезеңі.
Менің атам да, анам да – қазақ. Менің жаным, жүрегім – қазақ. Қазақпын деп айтуға ешқашан намыстанған кезім жоқ. Намыстанбаймын да. Қайта маған тіл, діл, өмір, тіршілік сыйлаған туған халқыма бар есті тірлігімде қарыздар болып өтуге бармын.
Нұрсұлтан Назарбаев .
Тақырып жоспары.
1 Қазақ халқының қалыптасуы.
2 «Қазақ» атауының шығуы.
3 «Алаш» атауы, жүздердің пайда болуы.
Қазақ халқының қалыптасуы
Әдет – ғұрып, салт – саналары,
діни наным – сенімдері,
этникалық құрамы ұқсас
болады.
Әлеуметтік – экономикалық
Және мәдени дамуы
ыңғайлас келеді.
Қазақ халқының қалыптасуы
XV – XVI ғасырлар
Қазақстандағы этносаяси қауымдастық Жәнібек пен Керей
сұлтандар төңірегіне шоғырланады.
Қазақ хандығының құрылуына, қазақ халқының этникалық құрамының
Күшеюіне мүмкіндік туғызады.
«Қазақ» атауының шығуы.
1
Орхон –Енисей жазбаларында
2
«Қазғақ оғлұм» сөзіндегі «ғ» әрпінің түсуі.
Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде
3
«Мықты» , «берік», «алып» мағынасын берген.
Египет мемлекетінің «Араб-қыпшақ» сөздігінде
4
«Еркін», «кезбе» деген мағына берілген.
Б.Е.Көмековтің айтуы бойынша
«қазақ» сөзі хорасан түрікмендері арасында этникалық сипатта қолданылған сияқты.
“ Қазақ” атауы
ХІІІ ғ – дейін “еркін
адамдар” деген
мағынада
ХІ V ғ. бастап
Этникалық мағынаға
ие бола бастады
Х V ғ. ІІ жартысынан
бастап біржолата
этникалық сипатқа
ие болған
«Алаша хан» туралы аңыз.
«Хижраның 780-790 жылдар шамасында (яғни ХІҮ ғасырдың соңы) бір ханның тұтқын әйелінен « ала» бала туады. Хан бәйбішесінің айдап салуымен баладан құтылмақ болып, оны Сырдарияның арғы бетіне апарып тастайды.Кейіннен жігіттің батырлық ерліктерімен аты шығып, оның жеңістері туралы хабар ханға жетеді де, ол баласын үйге қайтармақ болады.Хан кеңесшілері Қотан би мен Майқы би оған жүз жігіт жіберуді ұсынады,бұл жүз жігітті басқаруға Қотанның үлкен ұлы Үйсінді қояды.Барар жеріне жетіп, хан баласымен достасқан соң, Үйсін жігіттерімен үйге қайтудан бас тартады. Келесі жылы тағы да жүз жігітпен Қотанның екінші баласы Болат, үшінші жылы кенже ұлы Алшын жіберіледі.Екеуі де қайта оралмайды.Үш жүз жігіт бірігіп алып, өздерінің көршілеріне шабуыл жасап, олардың малдарын айдап кетіп жүреді, ал олар жігіттерді «қазақ» деп атайды, бұл түрікше «еркін», «басы бос» дегенді білдіреді.Кейін жігіттер хан мен басшыларды сайлауға келіседі.Үйсінді жүз жігітімен Сырдарияның жоғарғы бойына, Болатты орта ағыс бойына, Алшынды төменгі ағыс бойына қоныстандырады.Алашаны ақ киізге көтеріп хан сайлайды.Қазақтың үш жүздің баласы деп атануы осыдан деп айтылады.»