«алтын қақпа» танымдық –сайыстық ойыны

«АЛТЫН ҚАҚПА» ТАНЫМДЫҚ –САЙЫСТЫҚ ОЙЫНЫ 24.02.15ж

Сайыстың мақсаты: Қазақстан туралы білімдерін кеңейту.Ел тарихын сүюге,отанның байлығын қорғауға,елжандылыққа,әсемділікке тәрбиелеу,өнерге елге деген потриотын ояту.

Сабақтың әдісі:Интелектуалды-танымдық сайыс ,топпен жұмыс.

Ұйымдастыру кезеңі: оқушыларды 2 топқа бөлу

I-топ «Тапқырлар»( команда капитанын сайлау) Еркеназ

II-топ «Батырлар» Санжар

(Әділқазыларды сайлау)

I-айналым тас қақпаның сұрақтары 1 кезең

Ойынның шарты: Ойын үш кезеңнен тұрады. І кезең «Темір қақпа», ІІ кезең «Күміс қақпа», ІІІ кезең - шешуші кезең «Алтын қақпа» деп аталады. Сұрақтар салмағы әр кезеңінің атауына байланысты болады. Мысалы, «Тас қақпада» сұрақтар сәл жеңілдеу болса, «Күміс қақпада» сұрақтар алдыңғы кезеңге қарағанда күрделене, қиындай түседі. «Алтын қақпаның» сұрақтары болса, алдыңғы екі қақпаның да сұрақтарынан салмақты, алтындай бағалы болады.

I-топ «Тапқырларға» «ТАС ҚАҚПАНЫҢ СҰРАҚТАРЫ»

1. Алтын орда мемлектенің негізін қалаушы ? БАТЫЙ

2. Қазақтың үш жүзін біріккен әскер күштерін басқарған қолбасшы? ӘБІЛҚАЙЫР ХАН

3. Қаракерей Қабанбайдың шын есімі? ЕРАСЫЛ

4. Батыс түрік қағанатының орталығы қай жерде болды? ЖЕТІСУДА

5. Қазақ хандығының халық саны қай хан тұсында миллион адамға жетті? ҚАСЫМ ХАН

6. XVIII-ші ғасырда қазақ хандығына қауіп төңдірген қай мемлекет? ЖОҢҒАР

7. Әмір темір мен Тоқтамыс арасындағы соңғы шайқай қай жылы болды? 1395

8. Ғұн тайпалары қай тілде сойлеген ? КӨНЕ ТҮРІК

9. Абай Құнанбаевтың әжесінің аты? ЗЕРЕ

10. ҚР. Ата заңы? ҚОНСТИТУЦИЯ

II-топқа «Батырларға» «ТАС ҚАҚПАНЫҢ СҰРАҚТАРЫ»

1. «Айша бибі» кесенесі қайда орналасқан ? ТАРАЗДА

2. Қенесары қашан хан болып сайланды?1841 Ж

3. Жетісу жерінде қазір қандай облыс орналасқан? АЛМАТЫ

4. Ерте түрік феодалдық мемлекеті қалай аталды? ҚАҒАНДЫҚ

5. Исатай батырдың қайтыс болған жері? АҚБҰЛАҚ

6. Орхон –Енесей жазбаларын қайдан тапты? МОҢҒОЛИЯДАН

7. Қарахан мемлекеті өмір сүрген жылдар? 942-1212ЖЖ

8. Темүжіннің моңғолдың ханы болып сайланған жыл? 1206ж

9. Көне Отырар қаласының батыс жағында 3 км жерде орналасқан кесене? АРЫСТАН БАБ

10. Қожа ахмет Йассауи кесенесі тұрған жер? ТҮРКІСТАНДА

II –кезең «КҮМІС ҚАҚПАНЫҢ СҰРАҚТАРЫ» «ойланда жауап бер» ойынның ережесі әр үйшікке сұрақтар жасырылған,кім дұрыс жауап берсе сол топ ұпайға ие болады. Күміс қақпа сұрақтары

10 Қарахан мемлекетенің орталығы? БАЛАСҰҒЫН

10 Ислам Қарахан мемлекетіңде мемлекеттік дін болып жарияланған жыл? 960

10 Әмір темірдің өмір сүрген жылдары? 1336-1405ж

20 Шыңғыс ханың жаулап алушылық соғыстары Қазақ хандығының құрылуына неше жылға кешіктірілді? 200 жылға жуық

20Әмір темірдің Мауараннахрдағы билікті басып алған жыл? 1370жыл

20Ақ орда мемлекетінің астанасы? СЫҒАНАҚ

30 «Ақиқат сыйы» еңбегінің авторы АХМЕТ ИҮГНИКИ

30 Белгілі ортағасырлық ақын және исламды таратушы Ахмет Йассауидің ұстазы? АРЫСТА БАБ

30Моңғол әскерлері Отырарды қоршауға алды? 1219ж

40Отырарды басып алған моңғол қолбасшысы? Шағатай

40 Ұлыкбектің қызының аты қалай? РАБИҒА БЕГІМ

40 Қасым хан тұсында бастапқы қала астана Сығанақ қаласы болды,одан кейін көшірілді қай қалаға? Түркістан қаласы

Күміс қақпаның екінші тапсырмасы:

III кезең Алтын қақпа»

1 – топ үшін «Тапқырларға»
1. Қолданбалы өнердің ғажайып үлгілері қолданылған ғимараттар:
Қожа Ахмет Иассауи кесенесі.
2. Сәулет өнерінің орта ғасырда биік деңгейде болғандығының дәлелі:
Құрылыс материалдарының сапалы болуы
3. XIV-XV ғасырларда сәулет өнерінде қалыптасқан жаңа үлгілер:
Ғимаратты күмбез шатырмен жабу

4. XIV-XV ғасырларда қыпшақ тілінде жазылған туынды:
«Оғызнама»
5. Киелі аң-құстың тісін, тырнағын тіл-көз тимеуге қарсы жасаған ырымның атауы:
Бойтұмар
6. XIV-XV ғасырларда Қазақстандағы хандықтар шаруашылығының басым түрі:
Мал шаруашылығы
7. ХІІІ ғасырдың соңындағы жазба деректерге қарағанда, пайдаланылған киіз үйдің түрлері:
Арба үстіне тігілген, жылжымалы

2- топ үшін: «Батырларға»
1. «Дешті уалаяты Берке ханға бағынған кезде дінсіздердің көп бөлігін ол ислам дініне кіргізді»-деп жазған Өтеміс қажының кітабының аты:
«Шыңғыснама»
2. Қазақстанда ислам діні VIII ғасырда тарағанымен ХІХ ғасырдың аяғына дейін тұрғындардың жүрек түкпіріне жете қоймағаны жөніндегі пікірін жазған Ш.Уәлихановтың мақаласының аты:
«Ислам діні»
3. М. Қашғари қалдырған үш кітаптан тұратын мәңгі өшпес мұра?

«Түрік тілдерінің сөздігі»

4. Қазақстанның ең биік тауы?

« Хан тәңірі 6646 метр»
5. Қазақ жерінде ғылым білім салаларының дамуына ықпал еткен дін:
Ислам
6. Х ғасырдан бастап Қазақстанда әдеби және ғылыми шығармалар жазылған тіл:
Араб
7. Түрік тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын зерттеген белгілі ғұлама:
М. Қашғари

Алтын сандық тапсырмасы:

Керей хан 1456(1466)-1473 жылдар аралығы

Қорытынды.

- Құрметті ұстаздар, оқушылар! Бүгінгі біздің «Алтын қақпа» ойын сайысы өз мәресіне жетті, сөз кезегін қазылар алқасына береміз. Келесі кездескенше сау болыңыздар.