"Жас тарихшы - 2016" сайысы

«Жас тарихшы» танымды? білім сайысы

Білімділік: О?ушыларды ?з ойларын шапша?, т?жырымды, жина?ы ?рі ашы? айту?а, ?тымды т?рде с?йлей білуге, білімдерін тиімді пайдалану?а баулу.
Дамытушылы?: Ой - ?рекетін д?рыс талдай отырып, топтастыру?а, жина?тай, на?тылай білу, арнайы есте са?тау, шапша? ойлау, логикалы? ойлау ?абілеттерін дамыту, ?з ойын сауатты т?рде айта білуді ?алыптастыру.
Т?рбиелік: О?ушыларды бір - бірін силау?а, сын к?тере білуге баулып, ?з м?мкіндігін д?рыс пайдалана алатын, б?секеге ?абілетті, ?жымшыл зерделі т?л?а т?рбиелеу.
Т?рі: Танымды? ойын
?діс - т?сілі: с?ра? - жауап, пікір талас
К?рнекілігі: На?ыл с?здер
Ж?ргізуші с?зі: Адамзат тарихында ?ай кезе?де болмасын ??ламалар ?ылым мен білім м?селелеріне ерекше к??іл б?лген. ?азіргі ?аламды? заманда 50 елді? ?атарына ?осылу ?шін білімні? аса ?ажет екенін Елбасы Н. Назарбаевта Жолдауында баса к?рсетті. ?аза?стан Республикасы ?ркениетті ел болу ?шін е? бастысы - білім. Білім - патриотизм негізі. Білімді болу ж?йелі т?рде ?йренуді?, о?ы?анды зердеге, ми?а то?уды? н?тижесі.
Б?гінгі сайысымызды? ?раны:
Білекті бірді жы?ады
Білімді мы?ды жы?ады
Ж?ргізуші с?зі: ??рметті аяулы к?рермендер
Білімнен сусында?ан жас ?рендер
?ош келді?із б?гінгі кешімізге
Б?л кеш ?алсын м??гі есі?ізде - дей отыра б?гінгі «Жас тарихшы» атты білімділер сайысын бастау?а р??сат еті?іздер
Ж?ргізуші с?зі:
?ділеттік болмаса егер шы?ар ал?а
Б?л д?ние жа?сылардан ?алар ада
?діл?азы ал?асы сеніп т?рмыз
Мы?тылар?а берер деп ?діл ба?а - дей келе, б?гінгі ойынымыз?а т?решілік жасайтын ?діл - ?азы ал?аларымен таныс болайы?.
1.
2.
3.
Ж?ргізуші с?зі:
Ша?ырамыз сайыскерді орта?а
?ол со?ады к?рермендер та?дана
Сайыскер ?нері?ді орта?а сал
Осы кеште білімі?ді сынап ал
Білмегені?ді осы кеште біліп ал. Олай болса ойынымыз?а ?атысушы сайыскерлерімізді орта?а ша?ырамыз.
1 - сайыскер
2 - сайыскер
3 - сайыскер
4 - сайыскер
5 - сайыскер
6 - сайыскер
Ж?ргізуші с?зі:
Таныстырып ?здерін
?рандарын айтады
Білімдерін к?рсетіп
?діл ба?а алады. Ойын?а ?атысушы сайыскерлеріміз ?здерін таныстырып ?теді.
Сайыскерлерді таныстыру.
Ж?ргізуші с?зі: ??рметті сайыскерлер, сайысымызды? шарттарымен таныс болы?ыздар.
1 - кезе?: Б?йге
2 - кезе?: Жеті ж?ртты? тілін біл
3 - кезе?: ?ажайып ?лем
4 - кезе?: Ма?ызды сегіз с?ра?
5 - кезе?: Шешендік ?нер
6 - кезе?: Жор?а
Бір ескере кететіндігі ?р бір екі кезе?нен кейін ?пайлары т?мен екі о?ушымен ?оштасып отырамыз.
Ж?ргізуші с?зі:
Б?йгеге т?сіп жарыспай
Ж?йрікті? ба?ы жана ма
Біліммен ?нер жарысып
Т?рбие - т?лім табар м?н
Б?л б?йге ойды? б?йгесі
Кім ж?йрік ой?а, сол алда!
Деп сайысымызды? бірінші кезе?і: «Б?йге»
Шарты: ?р о?ушымыз?а жеке - жеке бес с?ра?тан ?ойылады. ?р бір д?рыс жауап?а 10 ?пай. Онда с?т сапар тілейміз!
1 - Сайыскер:
1. Елімізді? о?т?стік астанасы: (Алматы)
2. Астана ?аласыны? символы: (Б?йтерек)
3. 1993 ж. 15 - ?арашада бол?ан о?и?а (Валюта енгізілді)
4. Тарихты? атасы: (Геродот)
5. ?аза?стан Республикасыны? «М?дениет ж?не а?парат» министрі (М?хтар ??л - М?хаммед)
2 - Сайыскер:
1. «Мен ?аза?пын» поэмасыны? авторы: (Ж. Молда?алиев)
2. Елбасымызды? маманды?ы: (Инжинер - металлург)
3. ?аза?ты? со??ы ханы: (Кенесары)
4. «Алтын адам» ?айдан табылды? (Есік ?ор?анынан)
5. К?йші, сазгер, дирижер, домбырашы: (Н. Тілендиев)
3 - Сайыскер:
1. Жо?ар?ы За? шы?арушы органы: (Парламент)
2. ?аза?станды ал?аш т?уелсіз деп таны?ан мемлекет: (Т?ркия)
3. «Екінші ?стаз» атан?ан ??лама (?л - Фараби)
4. 2009 жылы 25 - а?пан мен 6 - наурыз аралы?ында ?аза?станда бол?ан о?и?а: (Халы? сана?ы)
5. ?аза?станда отарлау саясатын ж?ргізген мемлекет: (Ресей)
4 - Сайыскер:
1. 100 жылды ?тпелі кезе?ді ?алай атайды?(?асыр)
2. ?. Р - ны? туыны? авторы (Ш. Ниязбеков)
3. ?аза? жеріне шы?ыстан ?ауіп т?ндірген мемлекет (Жо??ар)
4. ?мір Темір ?ай жерде ?аза болды (Отырарда)
5. Тас?а салын?ан сурет (Петроглифтер)
5 - Сайыскер:
1. ?. Р - на сі?ген е?бегі ?шін, оны? т?уелсіздігі жолында к?ресі ?шін берілетін орден. (Халы? ?а?арманы)
2. ?аза?ты? т???ыш суретшісі: (?. ?астеев)
3. Астана ?аласыны? б?рын?ы атауы: (А?мола, Целлиноград)
4. ?аза?ты? жазба ?дебиетіні? негізін салушы: (А. ??нанбаев)
5. ?. Р - ны? «Білім ж?не ?ылым» министрі: (Б. Ж?ма??лов)
6 - Сайыскер:
1. Т?уке ханны? за?дар жина?ы: (Жеті жар?ы)
2. ?аза?ты? т?н?ыш ?арышкері (Т. ?убакіров)
3. К?шпенділер трилогиясыны? авторы: (І. Есенберлин)
4. ?аза?тан шы??ан академик (?. Сатпаев)
5. Ж. Жабаевты? ?стазы (С. Арон?лы)
ІІ - кезе?: «Жеті ж?ртты? тілін біл»
Шарты: Ойыншылар?а жалпылама ма?ал - м?телдер айтылады. Сол ма?ал - м?телдер мен ж?мба?тарды шешіп жауабын ?ш тілде айтуы керек. Бір ескерте кететіндігі осы 2 - кезе?нен кейін ?пайлары т?мен екі ойыншымен ?оштасамыз.
1. Тіл тас жарады, тас жармас бас жарады
Бас - голова - хед
2. ?нер алды ?ызыл тіл
?ызыл - красный - ред
3. ?ысты? ?амын жаз ойла
Жаз - лето - самме
4. Денсаулы? зор байлы?
Байлы? - богатство - уелс
5. Білім ?мір шыра?ы
?мір - жизнь - клен
6. Кіта білім б?ла?ы
Білім - знание - чолидж
7. Батыр ?ол бастар,
Шешен с?з бастар
С?з - слова - ут
8. Ер бір рет ?леді
?ор?а? мы? рет ?леді
Мы? - тысяча - уан таузент
9. Ту?ан елдей ел болмас,
Ту?ан жердей жер болмас
Жер - земьля - ?з
10. Алуан сурет салады
К?ргендер сурет салады, б?л не?
Аяз - мороз - уери колт
11. ?стай ?алса? еріп кетер,
?уре болма теріп бекер, б?л не?
?ар - снег - сн?у
12. Жазудан бір жалы?па?ан
Жаза - жаза ары?та?ан
Бор - мел - шок
Ж?ргізуші с?зі: Олай болса келесі с?з кезегін ?діл - ?азы ал?аларына берейік.
Ж?ргізуші с?зі: 3 - кезе? «?ажайып ?лем»
Шарты: б?л кезе?де 3 та?ырып берілген. ?р та?ырыпта 10 нан 40 ?а дейінгі сандар жазыл?ан. ?р ?яшы?ты? астында та?ырыптар?а с?йкес с?ра?тар жапсырыл?ан.
1. Есімдер сыр шертеді
2. ?лы т?л?алар
3. ?ле? тарихты? ажары
1. Есімдер сыр шертеді.
10 ?пай. Абылай ханны? шын есімі: ?білманс?р
20 ?пай. Шо?ан У?лихановты? шын есімі: М?хамад - ?анафия
30 ?пай. ?абанбай батырды? шын есімі: Ерасыл
40 ?пай. ?йтеке биді? шын есімі: Айта?
2. ?лы т?л?алар.
10 ?пай. Б?л тарихи т?л?а 1802 - 1847 ж. ж аралы?ында ?мір с?рген Абылай ханны? немересі. 1837 - 1847 ж. ж бол?ан ?лт - азатты? к?терілісті? басшысы, ?аза?ты? со??ы ханы: Кенесары ?асым?лы.
20 ?пай. Б?л тарихи т?л?а ?лтымызды? а?арту саласында к?п е?бек еткен. ?аза? даласында бірінші болып ?ыздар?а арнап мектеп аш?ан а?артушы педагог, балалар ?дебиетіні? атасы. Ыбырай Алтынсарин.
30?пай. Ол - жазушы. Ке?ес Ода?ыны? батыры, ?аза?станны? Халы? ?а?арманы. 2010 жылы ол кісіні? 100 жылды? мерей тойы тойланып, Алматы ?аласында ескерткіш орнатылды. Оны? «Генерал Панфилов», «?ш?ан ?я», «Артымызда Москва» т. б е?бектері белгілі. Бауыржан Момыш?лы.
40 ?пай. Ол - ?лт - азатты? ?оз?алыс жетекшісі, мемлекет ?айраткері, а?ын, публицист, ?аза? тілі мен ?дебиет тану ?ылымдарыны? негізін салушы. ?зіні? сенімді достары ?. Б?кейханов, М. Дулатов пен бірге 1913ж. бастап ?лтты? «?аза?» газетін шы?арып, оны? ж?мысына жетекшілік етті. Ахмет Байт?рсын?лы.
3. ?ле? с?зі? ажары.
10 ?пай.
А?ынды мені? А?суым
Ар?ырап ?лі а?арсы?
А?илан?ан ашумен
А?тарды ас?ар саба?ын. І. Жанс?гіров «А?ынды мені? А?суым»
20 ?пай.
Мектетегі балалар
Айтайын біраз с?зімді
?яда?ы т?лектей
Білімге сал к?зі?ді. ?. Терібаев «О?ушы жастар?а»
30 ?пай.
Мен оны? т?нін с?йем, к?нін с?йем
А?ынды ?зен, ас?ар тау, г?лін с?йем.
Мен оны? ?асиетті тілін с?йем
Мен оны? ??діретті ?нін с?йем
Бар ж?ндігін с?йемін ?ыбырла?ан
Б?рі ма?ан «Отан» деп сыбырла?ан. М. Ма?атаев «Отан»
40 ?пай.
?аза?ым, елім
?ай?айып белі?
Сыну?а т?р таянып
Талауды малы?
?анауда жаны?
Аш к?зі?ді оянып. Кімні? ?ле?і? А. Байт?рсын?лы «Жи?ан - терген»
Ж?ргізуші с?зі: 4 - кезе? «Ма?ызды 8 с?ра?»
Шарты: Б?л сайыста ?р сайыскер сан та?дайды, артында п?н аттары, ж?не сол п?нге байланысты с?ра?тар жасырыл?ан. Д?рыс жауап 10 ?пай.
1. Математика: ?л - Фараби 870ж. туылып, 950 ж. ?айтыс болды. Ол ?азір неше жаста, неше жыл ?мір с?рді. (1141 жаста болар еді, 80 жыл ?мір с?рді.)
2. ?аза? тілі: ?аза?стан Республикасыны? мемлекеттік тілі ?андай? Ол Конституцияны? нешінші бабымен бекітілген? Конституцияны? деген с?з ?ай септікте т?р? (?аза? тілі; 7 бабымен; Ілік септігінде)
3. География: ?аза?стан территориясыны? к?лемі д?ние ж?зі бойынша нешінші орын алады? Онда неше облыс бар? (9 орын; 14 облыс)
4. Биология: ?аза?станда?ы ?оры?тар саны ?анша? Оларды ата? ?андай а?дар мен ??стар мекендейді?
5. ?дебиет: Абай ??нанбаев кім? Оны? жазушылы?ы мен ?атар ?андай ?ырын білесі?дер? Е?бектерін ата? (?лы а?ын; Аудармашы;)
6. Тарих: Сырым Дат?лы баста?ан к?теріліс ?ай жылдары болды? К?теріліс ?анша жыл?а созылды? (1783 - 1797ж. ж; к?теріліс 14 жыл?а созылды)
7. Музыка. Б?кей ордасыны? Жиделі деген жерінде д?ниеге келген, сазгер, аспапты? музыканы? классигі, аса к?рнекті к?йші кім? Е?бектерін ата: (??рман?азы Са?ырбай?лы, «А?са? киік», «?айран шешем», «Адай» т. б)
8. Спорт ?лемі: Афины олимпиадасында алтын медаль?а ие бол?ан кім? Ж?не спортты? ?ай т?рінен? (Ба?тияр Артаев, бокстан)
Ж?ргізуші с?зі: Сайысымызды? келесі кезе?і, я?ни 5 - кезе?і «Шешендік ?нер».
Жа?сы с?зге ж?регі жай табатын
?з ойын д?лелдеп на?ты айта алатын
«Егер мен деп» ш?кірттер шы?сын ал?а
Шарты: ойыншыларымыз ?има ?а?аздарды та?дайды, ?андай та?ырып шы?са, сол та?ырып бойынша ?з ойын айтады.
1. Егер мен ауыл ?кімі болсам.
2. Егер мен ауылдан шы??ан депутат болсам.
3. Егер мен президент болсам.
Ж?ргізуші с?зі: Сайысымызды? со??ы кезе?і, я?ни 6 - кезе?і
«Жор?а». Шарты: Сайыскерлеріміз конверт та?дайды. Ол конвертте ?ай н?с?а к?рсетілсе, сол н?с?аны? с?ра?тарына жауап береді. ?р бір д?рыс жауап?а 10 ?пай. С?ра?тар?а тез ?рі толы? жауап беру керек.
А - н?с?асы:
1. ?аза? алфавитінде неше ?ріп бар? 42
2. ?аза?ты? 3 биі: Т?ле би, ?азбек би, ?йтеке би.
3. Партизан жазушы: Ж?ма?али Саин
4. Исатайды? а?ын досы: Махамбет
5. Абылай т?сында?ы ата?ты жырау: Б??ар жырау
6. ?аза?ты? музыкалы? аспабы: Домбыра
7. Жиренше шешенні? жары: ?арашаш
8. Абылайды? шын есімі: ?білманс?р
9. Адай к?йіні? авторы: ??рман?азы
10. Мына ма?алды жал?астыр: Отан -...(Оттан да ысты?)
Б - н?с?асы:
1. На?ыл с?з т?ріндегі с?з м?йегі: ма?ал
2. ?аза? ханды?ыны? негізін салушы: Керей мен Ж?нібек
3. Шы?ысты? ?ос ж?лдызы атан?ан Ке?ес Ода?ыны? батырлары: ?лия мен М?нш?к
4. Абылайды? ла?ап аты: Сабала?
5. Ашытыл?ан бие с?ті: ?ымыз
6. ?аза?ты? со??ы ханы: Кенесары
7. ?обыландыны? ж?йрік аты: Тайбурыл
8. 1986 ж. бол?ан о?и?а: Желто?сан о?и?асы
9. Шы??ыс ханны? шын есімі: Темучин
10. Мына ма?алды жал?астыр: ?нер алды -.. (?ызыл тіл)
Ж?ргізуші с?зі: Ойынны? шешуші с?ті, ?діл - ?азы ал?алары с?з кезегі ?здері?ізде.
Осымен б?л ?ызы?ты тамамдайы?
Б?л жайды айтамыз ба жаман болса?
?йрендік білмегенді осы жолы
Та?ы да ?йренеміз аман болса?

??рметті ?стаздар, о?ушылар б?гінгі к?ріп тамашала?ан зердені жетілдіру «Жас тарихшы» атты танымды? сайысымыз ?з м?ресіне жетті.