Символдық шама

Тақырыбы: Символдық және жолдық шамаларды қолданып есептер шығар

  Мақсаты: 

1. Символдармен, мәтінмен атқарылатын жұмыстар  туралы жалпы түсінік беру, программалауда Паскаль операторларын тиімді қолдану дағдысын  қалыптастыру.

2. Программаны ықшам, сапалы жазу дағдысын дамыту.

3. Программа мәтінін, нәтижелерін экранға шығару интерфейсіне  эстетикалық талап  қоя білу.

Көрнекіліг:Паскаль редакторы-Паскаль АВС, интерактивті тақта,  презентация.

Барысы:I.Ұйымдастыру

II.Үй тапсырмасымен жұмыс §9,10 102бет№1,2 бойынша сұрақтар.

Өз аттарыңыз неше символдан тұрады және аттарыңыздан сөздер шығару программасын құру.

1.Символдық шама дегеніміз не? / мән ретінде бір ғана таңбаны қабылдай алатын  шамалар.

2.Символдық шамалар қандай қызметші  сөзбен белгіленеді? Char - айнымалының мәні жеке символ болатынын білдіретін тип

3.Жолдық шама дегеніміз не? / мәндері мәтін болып табылатын шамалар.

4.Жолдық шамалар қандай қызметші сөзбен белгіленеді? String   -  айнымалының мәні сөз/сөйлем екенін білдіретін тип

Карточка үлестіру.Chr(x), Ord(x), Pred(x), Succ(x), Upcase(X), Concat(s1,s2), Length(s), Copy(st,N,M), Pos(s1,s2)

 Символдық шамаларға қолданатын қандай стандартты функциялар бірінші топ « Char» деп.

 Chr(x) - x санын символға түрлендіреді.                         мысалы:  сhr(90)= Z

Ord(x) – x символының кодын береді.                             мысалы:   ord(Z)=90

Pred(x) - x алдыңдағы кодқа сәйкес  символды береді. мысалы:  Pred(M)=L

Succ(x) – x кейінгі кодқа сәйкес символды береді.        мысалы: Succ(M)=N

Upcase(X) – кіші латын әріптерін бас әріптерге айналдырады.    Upcase(а)=А

Жолдық шамаларда, мәтінмен /сөз-сөйлем/ жұмыста жиі қолданылатын функциялар екінші топ «String   » деп екіге бөлінеміз.

Concat(s1,s2)  мұнда  s1, s2-string.  Біріктіруамалы, конкатенация, «+»

Length(s) мұнда  S –жолының ұзындығын анықтайды. /Қанша әріп бар?/

Copy(st,N,M)  мұнда St-сөзінің N-нөмірінен бастап қатар тұрған M-символды көшіріп алады

Pos(s1,s2)  мұндаs1 кіші сөзі s2-ұзын сөздің ішінде барма/жоқпа, соны анықтайды (егер жоқ болса нәтиже 0)

III.Есептер шығару бөлімі.

«Char» тобына №1 есеп

S:=’Сканер’; 
D:=length(S); 
Writeln (D); 
үзіндісінде қандай жауап шығады толықтырып программа құрыңыз

«String» тобына №1 есеп

S1:=’ти’; 
S2:=’кар’; 
S3:=’на’; 
S:=Concat(S2,S1,S3); 
Writeln (S); 
үзіндісінде қандай жауап шығады толықтырып программа құрыңыз

«Char» тобына №2 есеп

S:=’Конфигурация’; 
S:=Copy(S,4,6); 
Writeln (S); 
Экранға «фигура» сөзі шығады. Дәлелдеп компьютерге программасын құрыңыз. 

« String» тобына №2 есеп 
S1:=’Картридж’; 
S2:=’р’; 
d:=pos(s2,s1); 
Writeln (d); 

Экранда «3» шығады.Дәлелдеп компьютерге програмасын құрыңыз.
 

«Char» тобына №3 есеп.Программа орындалуын түсіндіріңіз.

PROGRAM prog3;

    VAR

        s: STRING;

        i: INTEGER;

BEGIN

   write(сөз енгізу: ');

   readln(s);

    write(символ номерін енгізу: ');

    readln(i);

    writeln(i, '–шісимволқатар – ', s[i]);                                                         

«String» тобына №3есеп.Программа орындалуын түсіндіріңіз.

PROGRAM prog3;

    VAR

        s: STRING;

BEGIN

    write(‘сөзенгізу: ');

    readln(s);

    writeln(‘сөзұзындығы – ', ORD(s[0]), ' символ');

«Char» тобына №4 есеп.Оқулық 3 есеп 102 бет.

Сөздің соңынан басына қарай басып шығатын программа құрыңдар.

  var

 s : string;

 s1 : string;

 i : integer;

begin

s := 'қоян';

s1:='';

for i := Length(s) downto 1 do s1 := s1+s[i];

writeln(s1);

1.                                       Жауабы: няоқ

«String» тобына №4есеп. Оқулық 4 есеп 102бет.

Мәтінде берілген сөзде «па» символы неше рет кездесетінін санайтын программа құрыңыз.

var t,y:string;

    i,k:integer;

    begin

    readln(t);

    for i:=1 to length(t)-1 do

    begin

     y:=copy(t,i,2);

     if y='па'  then k:=k+1;

     end;

    writeln('k=',k);

    end.                                                       Жауабы:  Парта k=1 

                                                                                      папа  k=2

                                                                                       нан  k=0

«Char» және «String» тобына ортақ №5 есеп

Мәтіндегі символдарды екі – екіден шығаратын программа құрыңыз.

var t,a:string;

    i:integer;

    begin

    readln(t);

    for i:=1 to length(t) do

    a:=a+copy(t,i,1)+copy(t,i,1);

    writeln(a);

    end.                                              мектеп -  мектеп

IV. ДК тест жұмысы орындау.Бес нұсқаны оқушыларға бөліп беру.

     Программа өзі баға қояды мұғалімге хабарлау.

V.Бағалау.Электрондық кестеде.

VI .Үйге. §9,10 оқу. Оқулық №5 102бет

VII. Шапшаң сөзжұмбаққа екі топ жарыса жауап бер