Модельдер т?сінігі ж?не т?рлері .

Сынып

П?н

Информатика

Са?ат

Та?ырып

Модельдер т?сінігі ж?не т?рлері.Модельдеу кезе?дері

Ма?саты

1. О?ушыларды «модель» ??ымымен таныстыру, модельдеуді? ?ажеттілігін, оны? пайдасын т?сіндіру, модель т?рлерімен, модельдеу кезе?дерімен таныстыру.

2. Статистикалы? ж?не динамикалы?, а?паратты?, компьютерлік ж?не компьютерлік емес модельдер ж?нінде т?сінік беру.

Т?рбиелік

О?ушыларды ??ыптылы??а, жина?ылы??а т?рбиелеу.

Дамытушылы?

О?ушылар?а модельдер ж?не модельдеу туралы т?сінік бере отырып ой – ?рістерін, білім – білік да?дыларын ?алыптастыру.

К?рнекілік

ДК, слайд, ж?мыс д?птері.

?діс-т?сіл:

Компьютерде практикалы? ж?мыс.

І. Саба?ты? барысы:

1.?йымдастыру

2.?ткен материалды ?айталау

3.Жа?а саба?ты т?сіндіру

4.Саба?ты бекіту

5.?йге тапсырма

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру. ?ткен материалды ?айталау с?ра?тары

Символды? шама деген не?
Символды? шамалар ?андай ?ызметші с?збен белгіленеді?
Символды? шамалар?а ?олданылатын ?андай стандартты функцияларды білесі?дер?
Жолды? шамалар ?андай ?ызметші с?збен белгіленеді?
Жолды? шаманы? ?зынды?ы деген не?
Жолды? шамалар?а ?олданылатын амалдар ?андай?

ІІІ.Жа?а саба?:

Модель дегеніміз – на?ты объектіні, процесті немесе ??былысты ы?щам ?рі ша?ын т?рде бейнелеп к?рсету.

Модельдеу – объектілерді, процестерді немесе ??былыстарды зерттеу ма?сатында оларды? (макетін) ??ру.

?рбір адамны? к?нделікті іс - ?рекетінде белгілі бір м?селені шешу немесе кез келген ж?мыс орындалмас б?рын оны? санасында алдын ала оны? орындалу моделі жасалады. Мысалы, жолдан ?ту немесе д?кенге бару, саба? о?у т.б. ?рекеттерді орындау алдында ?з ойымызша жолдан ?алай ?ту, ?андай жолмен бару, ?ай саба?тан бастап дайындалу сия?ты іс - ?рекеттер тізбегіні? моделі жасалады.

Модель – к?рнекті т?рде жазбаша жоспар, сызба ретінде жасалуы м?мкін. М?ндай модель барлы? уа?ыттта бізді? ойымызда бейнеленетін прототип бол?ан?а дейін жасалады.

Бір объект (процесс, ??былыс) ?шін ?р т?рлі жасалуы м?мкін. Модельді? жасалуы зерттеу ма?сатына ж?не прототип ж?нінде жина?тал?ан м?ліметтерді? к?леміне т?уелді болады.

Мысалы, жуы? арада бас?а ?ала?а ?ыдырып баратын болды? делік. Ол ?ала туралы ?зіміз білетін м?ліметтерді жина?тап, ойымызды ?орытып, ?иялымызда сол ?аланы? моделін жасай бастаймыз.М?нда?ы ма?сатымыз – бас?а ?аламен танысу. ?аланы аралап келгеннен со?, толы? м?лімет ал?анды?тан, ойымызда?ы модель ?згеруі м?мкін. Ал сол ?аланы? с?улетші жаса?ан моделі м?лде ?згеше болады. ?йткені, оны? ма?саты – ?йлер мен ?имараттарды? ?йлесімді орналасуы, ??рылысы ж?не оларды к?ркейтіп ?айта жа?арту болып табылады.

Модель т?рлері

Модельдерді ?асиеттеріне ?арай мынандай топтар?а жіктейді:

?олданылу айма?ы
Модельде уа?ыт факторын ескеру
Білім саласына ?арай топтау
Модельді к?рсету т?сіліне ?арай топтау

О?ыту модельдері Зертханалы? модельдер

?ылыми-техникалы? Еліктеу модельдері

Ойын модельдері

О?ыту модельдері - к?рнекті о?у ??ралы, ?р т?рлі машы?тандыруды, ?йретуші программалар т?рінде болуы м?мкін.

Зертханалы? модельдер – жобалау объектісіні? кішірейтілген немесе ?те майда оюъектілер ?шін оларды? ?лкейтілген к?шірмесі болып табылады. Б?л модельдер – объектіні зерттеу, ?асиеттерін болжау, зерттеу ма?сатында ?олданылады.

?ылыми - техникалы? модельдер – процестер мен ??былыстарды зерттеу ма?сатында ??рылады.

Ойын моделдеріне - ?скери, экономикалы?, спортты? ойындар жатады.

Еліктеу модельдері – шын м?ніндегі на?ты объектін ?те жо?ары д?лдікпен бейнелей алады.

Модельді уа?ыт факторына байланысты динамикалы? ж?не статистикалы? деп екі топ?а жіктеуге болады.

Статистикалы? модель деп объект ж?нінде алын?ан а?паратты? белгілі бір уа?ыт б?лігіндегі ?зіндісін айту?а болады. Мысалы тіс емханасында д?л сол уа?ыт мезетіндегі о?ушыларды? тістеріні? жа?дайы туралы м?лімет береді:бастауыш сыныпта?ыларды? с?т тісі, орта ж?не жо?ар?ы буында?ы о?ушыларды? емделген, емделуге тиісті тістеріні? саны т.б.

Динамикалы? модель – уа?ыт барысында?ы объектіні? ?асиеттерін ?згерісін к?рсету м?мкіндігін береді. Мысалы, жеке о?ушыны? емханада?ы т?біртек кітапшасын динамикалы? модель деп айту?а болады. ?йткені осы кітапша бойынша жыл сайын оларды? денсаулы?ында?ы болып жат?ан ?згерістерді аны?тау м?мкіндігі бар.

?й салу кезінде оны? іргетасыны? ?абыр?алары мен тіреулеріні? ?немі т?сіп т?ратын к?шке шыдамдылы?ын тексеру керек. Б?л – ?йді? статистикалы? моделі. Сондай – а? дауыл?а, жер сілкінісіне т.б. уа?ыт факторларына байланысты болатын ?згерістерді де ескеру ?ажет. Б?л м?селелерді динамикалы? модельге с?йене отырып аны?тау?а болады.

Модельдерді к?рсетілу ?дісіне ?арай топтау

Материалды? (затты?) модель А?паратты? модель

Вербальды? Та?балы?

Материалды? модельді бас?а с?збен затты? немесе физикалы? деп айту?а да болады. Олар т?пн?с?аны? геометриялы? ж?не физикалы? ?асиеттерін к?рсетеді. Материалды? модельдерді? ?арапайым мысалдарына балалар ойыншы?тарын алу?а болады.

А?паратты? модельді ?олмен ?стап, к?збен к?ре алмаймыз. Себебі, олар тек а?параттар?а ?ана ??рылады. М?ндай модельдер ?орша?ан ортаны а?паратты? жа?ынан зерттеуге м?меіндік береді.

А?паратты? модель дегеніміз – объектіні, процесті?, ??былысты? ?асиеттері мен к?йін сипаттайтын а?парат жиынты?ы ж?не сырт?ы ?леммен ?зара байланыс болып табылады.

Та?балы? ж?не вербальды? а?паратты? модельдер

Вербальды? модель дегеніміз – ойша немесе ??гіме т?рінде жасал?ан а?паратты? модель.

Та?балы? модель деп арнайы та?балармен, я?ни кез келген жасанды тіл ??ралдарымен к?рсетілген а?паратты? модельді айтады.

К?рсету т?ріне ?арай а?паратты? моделді мынадай топтар?а жіктеуге болады:

Геометриялы? модель – графикалы? пішіндер мен к?лемді конструкциялар.

Ауызша модель – иллюстрацияны пайдаланып, ауызша ж?не жазбаша сипаттаулар.

Математикалы? модель–объект немесе процесті? ?р т?рлі параметрлеріні? байланысын к?рсететін математикалы? формулалар.

??рылымды? модельдер – схема, графиктер мен кестелер т.б.

Логикалы? модель – ой ?орытындысы мен шарттарды талдау негізге алын?ан іс - ?рекеттерді та?дауды? ?р т?рлі н?с?алары к?рсетілген модельдер.

Арнайы модельдер – ноталар, химиялы? формулалар.

Компьютерлік ж?не компьютерлік емес модельдер

Тарату т?сіліне ?арай модельдер компьютерлік ж?не компьютерлік емес болып б?лінеді.

Компьютерлік модель деп программалы? орта іске асатын модельдерді айтады.

Кез келген ж?мысты ?ол?а алмас б?рын, берілгені мен со??ы н?тиже ж?не орындалатын іс - ?рекет кезе?дерін ай?ындап алу ?ажет. Модельдеу кезінде бастап?ы зерттелетін объект – прототип болады. Ол шын м?нінде бар немесе жобаланатынын объект(процесс) болуы м?мкін.

Модельдеуді? со??ы кезе?і шешім ?абылдау болып табылады. К?нделікті т?рмыста адам ?р т?рлі шешім ?абылдайды. Демек, модельдеу ар?ылы зерттелген модельді? жа?а объектісін ??ру?а, бар объектіні жа?сарту?а немесе ?осымша а?парат алу?а болады.

Модельдеуді? енгізгі кезе?дері есепті? ?ойылу шарты мен ма?сатына ?арай аны?талады. Модельдеуді? жалпы кезе?дерін келесі т?меннен к?руге болады. Біра?, модельдеу шы?армашылы? процесс бол?анды?тан, б?л кезе?дерді? кейбір блоктары болмауы немесе жа?сартылуы, ал бір?атары толы?тырылуы м?мкін.

1 – кезе?. Есепті? ?ойылуы 2 – кезе?. Модельді ??ру

Есепті? берілгені А?паратты? модель

Модельдеу ма?саты Та?балы? модель

Объектіні талдау Компьютерлік модель

3-кезе?.Компьютерлік эксперимент 4 – кезе?. Модельдеу н?тижесін талдау

Модельдеу жоспары Н?тиже ма?сат?а Н?тиже ма?сат?а

Модельдеу технологиясы сай келеді сай келмейді

Жалпы ал?анда еспеп дегеніміз – шешілуге тиісті м?селе болып табылады. Есепті? ?ойылымнда берілген бастап?ы м?ліметтермен ?атар ма?станы аны?тау ж?не объектіні немесе процесті талдау аны? к?рсетілуі ?ажет.

Шы?арылуы: 1 – кезе?. Жазы?ты?та?ы ?ш н?кте ар?ылы ?шб?рыш сызу сол н?ктелерді? орналасуына байланысты болады. Сонды?тан ?ш н?кте ?алай орнлалас?ан кезде ?шб?рыш сызу?а болатынды?ын аны?тау керек. Мысалы:келесі суретте к?рсетілгендей а), ?) жа?дайларында берілген ?ш н?кте ар?ылы ?шб?рыш сызу?а болмайды, ?ш н?кте бір т?зуді? бойында жатады;?)жа?дайында ?ш н?ктені? координаталары бірдей; б)?шб?рыш ??рылады. Сонымен модельдеуді? ма?саты ?шб?ырш т?блеріні? координаталары ?андай бол?ан кезде ?шб?рыш ??рылатынын аны?тау. Объектіні талдау ма?саты ?шб?рыш ??рыл?ан жа?дайда сол ?шб?рышты? ?андай болатынды?ын аны?тау болып табылады.

2 – кезе?. Модель ?ру. 1. А?паратты? модель ??ру ма?сатында ?андай а?паратпен ж?мыс ат?ару керектігін аны?тау ?ажет. Бізді? жа?дайымызда жазы?ты?та орналас?ан ?ш н?ктені? координаталары берілуі тиіс. Координаталара міндетті т?рде санды? м?н ар?ылы беріледі, я?ни оларды? типі б?тін немесе на?ты болуы м?мкін. 2. ?ш н?ктені? координаталарын с?йкес (х1,у1), (х2,у2), (х3, у3) деп белгілейік. Сонымен, а?парат с?з т?рінен та?балы? белгілеуге к?шірілді. Енді оны та?ба т?рінде де жазу?а да болады. Алынатын н?тижені де та?ба т?рінде, мысалы ?шб?рыш ??рылады дегенді «1», ал ??рылмайды дегенді «0» ар?ылы белгілеуге немесе с?з ар?ылы жазу?а да болады.

3 – кезе?. Компьютерлік модель ??ру ж?не алгоритм аны?тау ?шін ?шб?рышты? ??рылу шартын жазу ж?не ??рыл?ан жа?дайда оны? т?рін аны?тау керек. 1. Жазы?ты?та ?ш н?кте бір т?зуді? бойында жататын жа?дайды ?арастырайы?. Оны аналитикалы? жол ар?ылы, я?ни ??сас ?шб?рыштарды? ?абыр?аларыны? пропорционалды? ?асиеті ар?ылы аны?тау?а болады.

М1М2А ж?не М1М3В ?шб?рыштарыны? ??састы? шартынан т?мендегі ?атынасты жазу?а болады: |M2|/|M1|=|B3|/|B1| немесе y2-y1/x2-x1=y3-y1/x3-x1.

Демек, ?ш н?ктені? бір т?зуді? бойында жату шарты:егер екі т?бесі бір н?кт бойында орналасса, онда 0/0=у3-у1/х3-х1 (1, а – сурет), ал ?ш т?бені? бір н?ктесінде орнласса, онда 0/0=0/0 (1, ? - сурет) зерттеу ?ажет етілмейді.

(у2-у1)(х3-х1) =(у3-у1)(х2-х1).

Б?л шартты программа ар?ылы тексеру ?те о?ай. Я?ни алгоритмдік тілде:

онда н?тиже: =«?шб?рыш ??рылмайды»;

?йтпесе н?тиже: «?шб?рыш ??рылады» бітті.

4 – кезе?. Жо?арыда ?арастырыл?ан модельге ж?не о?ан с?йкес алгоритмге Паскаль тілінде программа ??рып т?белеріні? координаталарын ?р т?рлі м?ндер беріп, т?жірибе ж?ргізейік:

program ysb;

label 5;

const n=3;

var x:array [1.n] of real;

y:array [1.n] of real;

a,b,c,r:real; i:integer;

begin

writeln (‘координатасын енгізу’);

for i=1 to n do

read (x[i], y [i]);c:=sqr(x[2]-x [1])+sqr(y[2]-y [1]);

a:= sqr (x[3] -x [2])+ sqr (y[3] -y[2]);

b:= sqr (x[3] -x [1])+ sqr (y[3] -y[1]);

writeln (‘a=’, a:8:3, “:4, ‘b=’,b:8:3,’:4,c’,c:8:3);

if(x[3] -x[1])* (y[2] -y[1])<> (x[2] -x[1])* (y[3] -y[1]) then

writeln (‘?шб?рыш ??рылады’)else

writeln (‘?шб?рыш ??рылмайд’);goto 5;

if a=b+c then writeln (‘?шб?рыш тікб?рышты’)else

if a?шб?рыш с?йірб?рышты’)else

writeln (‘?шб?рыш до?ал б?рышты’);

5: end.

5 – кезе?. Программа орындал?анда?ы н?тиже есепті? д?рыс жауабын к?рсетеді.

ІІІ. Саба?ты бекіту :

* Модель дегеніміз не?

* Модельді? ?мірдегі на?ты объектіден немесе процестен ?андай айырмашылы?ы бар?

* Модельдеу деген не?

* Модельді ?андай топтар?а жіктеуге болады?

* Статистикалы? модель мен динамикалы? модельді? айырмашылы?тары ?андай?

* Материалды? модель дегеніміз не?

* А?паратты? модель дегеніміз не?

* Вербальды? модель дегенімізне?

* Та?балы? модель дегеніміз не?

* К?рсету ?дісіне ?арай модель ?андай топтар?а жіктеледі?

* Компьютерлік модельдеу не ?шін ?ажет?

ІV.?й ж?мысы :

1. Саба? конспектісін мазм?ндай білу;

2. ?осымша с?ра?тар (жазбаша):

а) Модель т?рлерін ата.

б)Физика, биология п?ндерінен статикалы?, динамикалы? модельдерге мысалдар келтір.

V.Саба?ты ба?алау

Саба??а ?атысып,с?ра?тар?а жауап берген балаларды ба?алау

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Модельдер т?сінігі ж?не т?рлері .»

Сынып		9
Пән		Информатика
Сағат		1
Тақырып		Модельдер түсінігі және түрлері .Модельдеу кезеңдері
Мақсаты		1. Оқушыларды «модель» ұғымымен таныстыру, модельдеудің қажеттілігін, оның пайдасын түсіндіру, модель түрлерімен, модельдеу кезеңдерімен таныстыру. 2. Статистикалық және динамикалық, ақпараттық, компьютерлік және компьютерлік емес модельдер жөнінде түсінік беру.
Тәрбиелік		Оқушыларды ұқыптылыққа, жинақылыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық		Оқушыларға модельдер және модельдеу туралы түсінік бере отырып ой – өрістерін, білім – білік дағдыларын қалыптастыру.
Көрнекілік		ДК, слайд, жұмыс дәптері.
Әдіс-тәсіл:		Компьютерде практикалық жұмыс.
І. Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру 2.Өткен материалды қайталау 3.Жаңа сабақты түсіндіру 4.Сабақты бекіту 5.Үйге тапсырма ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. Өткен материалды қайталау сұрақтары Символдық шама деген не? Символдық шамалар қандай қызметші сөзбен белгіленеді? Символдық шамаларға қолданылатын қандай стандартты функцияларды білесіңдер? Жолдық шамалар қандай қызметші сөзбен белгіленеді? Жолдық шаманың ұзындығы деген не? Жолдық шамаларға қолданылатын амалдар қандай? ІІІ.Жаңа сабақ: Модель дегеніміз – нақты объектіні, процесті немесе құбылысты ықщам әрі шағын түрде бейнелеп көрсету. Модельдеу – объектілерді, процестерді немесе құбылыстарды зерттеу мақсатында олардың (макетін) құру. Әрбір адамның күнделікті іс - әрекетінде белгілі бір мәселені шешу немесе кез келген жұмыс орындалмас бұрын оның санасында алдын ала оның орындалу моделі жасалады. Мысалы, жолдан өту немесе дүкенге бару, сабақ оқу т.б. әрекеттерді орындау алдында өз ойымызша жолдан қалай өту, қандай жолмен бару, қай сабақтан бастап дайындалу сияқты іс - әрекеттер тізбегінің моделі жасалады. Модель – көрнекті түрде жазбаша жоспар, сызба ретінде жасалуы мүмкін. Мұндай модель барлық уақыттта біздің ойымызда бейнеленетін прототип болғанға дейін жасалады. Бір объект (процесс, құбылыс) үшін әр түрлі жасалуы мүмкін. Модельдің жасалуы зерттеу мақсатына және прототип жөнінде жинақталған мәліметтердің көлеміне тәуелді болады. Мысалы, жуық арада басқа қалаға қыдырып баратын болдық делік. Ол қала туралы өзіміз білетін мәліметтерді жинақтап, ойымызды қорытып, қиялымызда сол қаланың моделін жасай бастаймыз.Мұндағы мақсатымыз – басқа қаламен танысу. Қаланы аралап келгеннен соң, толық мәлімет алғандықтан, ойымыздағы модель өзгеруі мүмкін. Ал сол қаланың сәулетші жасаған моделі мүлде өзгеше болады. Өйткені, оның мақсаты – үйлер мен ғимараттардың үйлесімді орналасуы, құрылысы және оларды көркейтіп қайта жаңарту болып табылады. Модель түрлері Модельдерді қасиеттеріне қарай мынандай топтарға жіктейді: Қолданылу аймағы Модельде уақыт факторын ескеру Білім саласына қарай топтау Модельді көрсету тәсіліне қарай топтау Оқыту модельдері Зертханалық модельдер Ғылыми-техникалық Еліктеу модельдері Ойын модельдері Оқыту модельдері - көрнекті оқу құралы, әр түрлі машықтандыруды, үйретуші программалар түрінде болуы мүмкін. Зертханалық модельдер – жобалау объектісінің кішірейтілген немесе өте майда оюъектілер үшін олардың үлкейтілген көшірмесі болып табылады. Бұл модельдер – объектіні зерттеу, қасиеттерін болжау, зерттеу мақсатында қолданылады. Ғылыми - техникалық модельдер – процестер мен құбылыстарды зерттеу мақсатында құрылады. Ойын моделдеріне - әскери, экономикалық, спорттық ойындар жатады. Еліктеу модельдері – шын мәніндегі нақты объектін өте жоғары дәлдікпен бейнелей алады. Модельді уақыт факторына байланысты динамикалық және статистикалық деп екі топқа жіктеуге болады. Статистикалық модель деп объект жөнінде алынған ақпараттың белгілі бір уақыт бөлігіндегі үзіндісін айтуға болады. Мысалы тіс емханасында дәл сол уақыт мезетіндегі оқушылардың тістерінің жағдайы туралы мәлімет береді:бастауыш сыныптағылардың сүт тісі, орта және жоғарғы буындағы оқушылардың емделген, емделуге тиісті тістерінің саны т.б. Динамикалық модель – уақыт барысындағы объектінің қасиеттерін өзгерісін көрсету мүмкіндігін береді. Мысалы, жеке оқушының емханадағы түбіртек кітапшасын динамикалық модель деп айтуға болады. Өйткені осы кітапша бойынша жыл сайын олардың денсаулығындағы болып жатқан өзгерістерді анықтау мүмкіндігі бар. Үй салу кезінде оның іргетасының қабырғалары мен тіреулерінің үнемі түсіп тұратын күшке шыдамдылығын тексеру керек. Бұл – үйдің статистикалық моделі. Сондай – ақ дауылға, жер сілкінісіне т.б. уақыт факторларына байланысты болатын өзгерістерді де ескеру қажет. Бұл мәселелерді динамикалық модельге сүйене отырып анықтауға болады. Модельдерді көрсетілу әдісіне қарай топтау Материалдық (заттық) модель Ақпараттық модель Вербальдық Таңбалық Материалдық модельді басқа сөзбен заттық немесе физикалық деп айтуға да болады. Олар түпнұсқаның геометриялық және физикалық қасиеттерін көрсетеді. Материалдық модельдердің қарапайым мысалдарына балалар ойыншықтарын алуға болады. Ақпараттық модельді қолмен ұстап, көзбен көре алмаймыз. Себебі, олар тек ақпараттарға ғана құрылады. Мұндай модельдер қоршаған ортаны ақпараттық жағынан зерттеуге мүмеіндік береді. Ақпараттық модель дегеніміз – объектіні, процестің, құбылыстың қасиеттері мен күйін сипаттайтын ақпарат жиынтығы және сыртқы әлеммен өзара байланыс болып табылады. Таңбалық және вербальдық ақпараттық модельдер Вербальдық модель дегеніміз – ойша немесе әңгіме түрінде жасалған ақпараттық модель. Таңбалық модель деп арнайы таңбалармен, яғни кез келген жасанды тіл құралдарымен көрсетілген ақпараттық модельді айтады. Көрсету түріне қарай ақпараттық моделді мынадай топтарға жіктеуге болады: Геометриялық модель – графикалық пішіндер мен көлемді конструкциялар. Ауызша модель – иллюстрацияны пайдаланып, ауызша және жазбаша сипаттаулар. Математикалық модель–объект немесе процестің әр түрлі параметрлерінің байланысын көрсететін математикалық формулалар. Құрылымдық модельдер – схема, графиктер мен кестелер т.б. Логикалық модель – ой қорытындысы мен шарттарды талдау негізге алынған іс - әрекеттерді таңдаудың әр түрлі нұсқалары көрсетілген модельдер. Арнайы модельдер – ноталар, химиялық формулалар. Компьютерлік және компьютерлік емес модельдер Тарату тәсіліне қарай модельдер компьютерлік және компьютерлік емес болып бөлінеді. Компьютерлік модель деп программалық орта іске асатын модельдерді айтады. Кез келген жұмысты қолға алмас бұрын, берілгені мен соңғы нәтиже және орындалатын іс - әрекет кезеңдерін айқындап алу қажет. Модельдеу кезінде бастапқы зерттелетін объект – прототип болады. Ол шын мәнінде бар немесе жобаланатынын объект(процесс) болуы мүмкін. Модельдеудің соңғы кезеңі шешім қабылдау болып табылады. Күнделікті тұрмыста адам әр түрлі шешім қабылдайды. Демек, модельдеу арқылы зерттелген модельдің жаңа объектісін құруға, бар объектіні жақсартуға немесе қосымша ақпарат алуға болады. Модельдеудің енгізгі кезеңдері есептің қойылу шарты мен мақсатына қарай анықталады. Модельдеудің жалпы кезеңдерін келесі төменнен көруге болады. Бірақ, модельдеу шығармашылық процесс болғандықтан, бұл кезеңдердің кейбір блоктары болмауы немесе жақсартылуы, ал бірқатары толықтырылуы мүмкін. 1 – кезең. Есептің қойылуы 2 – кезең. Модельді құру Есептің берілгені Ақпараттық модель Модельдеу мақсаты Таңбалық модель Объектіні талдау Компьютерлік модель 3-кезең.Компьютерлік эксперимент 4 – кезең. Модельдеу нәтижесін талдау Модельдеу жоспары Нәтиже мақсатқа Нәтиже мақсатқа Модельдеу технологиясы сай келеді сай келмейді Жалпы алғанда еспеп дегеніміз – шешілуге тиісті мәселе болып табылады. Есептің қойылымнда берілген бастапқы мәліметтермен қатар мақстаны анықтау және объектіні немесе процесті талдау анық көрсетілуі қажет. Шығарылуы: 1 – кезең. Жазықтықтағы үш нүкте арқылы үшбұрыш сызу сол нүктелердің орналасуына байланысты болады. Сондықтан үш нүкте қалай орнлаласқан кезде үшбұрыш сызуға болатындығын анықтау керек. Мысалы:келесі суретте көрсетілгендей а), ә) жағдайларында берілген үш нүкте арқылы үшбұрыш сызуға болмайды, үш нүкте бір түзудің бойында жатады;ә)жағдайында үш нүктенің координаталары бірдей; б)үшбұрыш құрылады. Сонымен модельдеудің мақсаты үшбұырш төблерінің координаталары қандай болған кезде үшбұрыш құрылатынын анықтау. Объектіні талдау мақсаты үшбұрыш құрылған жағдайда сол үшбұрыштың қандай болатындығын анықтау болып табылады. 2 – кезең. Модель ұру. 1. Ақпараттық модель құру мақсатында қандай ақпаратпен жұмыс атқару керектігін анықтау қажет. Біздің жағдайымызда жазықтықта орналасқан үш нүктенің координаталары берілуі тиіс. Координаталара міндетті түрде сандық мән арқылы беріледі, яғни олардың типі бүтін немесе нақты болуы мүмкін. 2. Үш нүктенің координаталарын сәйкес (х1,у1), (х2,у2), (х3, у3) деп белгілейік. Сонымен, ақпарат сөз түрінен таңбалық белгілеуге көшірілді. Енді оны таңба түрінде де жазуға да болады. Алынатын нәтижені де таңба түрінде, мысалы үшбұрыш құрылады дегенді «1», ал құрылмайды дегенді «0» арқылы белгілеуге немесе сөз арқылы жазуға да болады. 3 – кезең. Компьютерлік модель құру және алгоритм анықтау үшін үшбұрыштың құрылу шартын жазу және құрылған жағдайда оның түрін анықтау керек. 1. Жазықтықта үш нүкте бір түзудің бойында жататын жағдайды қарастырайық. Оны аналитикалық жол арқылы, яғни ұқсас үшбұрыштардың қабырғаларының пропорционалдық қасиеті арқылы анықтауға болады. М1М2А және М1М3В үшбұрыштарының ұқсастық шартынан төмендегі қатынасты жазуға болады: \|M2\|/\|M1\|=\|B3\|/\|B1\| немесе y2-y1/x2-x1=y3-y1/x3-x1. Демек, үш нүктенің бір түзудің бойында жату шарты:егер екі төбесі бір нүкт бойында орналасса, онда 0/0=у3-у1/х3-х1 (1, а – сурет), ал үш төбенің бір нүктесінде орнласса, онда 0/0=0/0 (1, ә - сурет) зерттеу қажет етілмейді. (у2-у1)(х3-х1) =(у3-у1)(х2-х1). Бұл шартты программа арқылы тексеру өте оңай. Яғни алгоритмдік тілде: онда нәтиже: =«үшбұрыш құрылмайды»; әйтпесе нәтиже: «үшбұрыш құрылады» бітті. 4 – кезең. Жоғарыда қарастырылған модельге және оған сәйкес алгоритмге Паскаль тілінде программа құрып төбелерінің координаталарын әр түрлі мәндер беріп, тәжірибе жүргізейік: program ysb; label 5; const n=3; var x:array [1..n] of real; y:array [1..n] of real; a,b,c,r:real; i:integer; begin writeln (‘координатасын енгізу’); for i=1 to n do read (x[i], y [i]);c:=sqr(x[2]-x [1])+sqr(y[2]-y [1]); a:= sqr (x[3] -x [2])+ sqr (y[3] -y[2]); b:= sqr (x[3] -x [1])+ sqr (y[3] -y[1]); writeln (‘a=’, a:8:3, “:4, ‘b=’,b:8:3,’:4,c’ ,c:8:3); if(x[3] -x[1])* (y[2] -y[1]) (x[2] -x[1])* (y[3] -y[1]) then writeln (‘үшбұрыш құрылады’)else writeln (‘үшбұрыш құрылмайд’);goto 5; if a=b+c then writeln (‘үшбұрыш тікбұрышты’)else if aүшбұрыш сүйірбұрышты’)else writeln (‘үшбұрыш доғал бұрышты’); 5: end. 5 – кезең. Программа орындалғандағы нәтиже есептің дұрыс жауабын көрсетеді.
ІІІ. Сабақты бекіту :	* Модель дегеніміз не? * Модельдің өмірдегі нақты объектіден немесе процестен қандай айырмашылығы бар? * Модельдеу деген не? * Модельді қандай топтарға жіктеуге болады? * Статистикалық модель мен динамикалық модельдің айырмашылықтары қандай? * Материалдық модель дегеніміз не? * Ақпараттық модель дегеніміз не? * Вербальдық модель дегенімізне? * Таңбалық модель дегеніміз не? * Көрсету әдісіне қарай модель қандай топтарға жіктеледі? * Компьютерлік модельдеу не үшін қажет?
ІV.Үй жұмысы :	1. Сабақ конспектісін мазмұндай білу; 2. Қосымша сұрақтар (жазбаша): а) Модель түрлерін ата. б)Физика, биология пәндерінен статикалық, динамикалық модельдерге мысалдар келтір.
V.Сабақты бағалау	Сабаққа қатысып,сұрақтарға жауап берген балаларды бағалау